1 - دشمنى بنى اميه و بنى عباس
بنى اميه تلاش فراوان داشتند تا به هر طريقى مردم را از اهل بيت(علیهم السلام) دور كنند.
معاويه در نامه اى به واليان خود چنين نوشت : «من ذمّه خود را برىّ ساختم از هركسى كه فضيلتى از فضايل ابوتراب و اهل بيتش را بازگو كند...».(1)
معاويه در جواب نامه «زياد» يكى از حاكمانش اينگونه نوشت: «هر كس بر دين على و رأى اوست را به قتل رسان و جسد او را قطعه قطعه كن». زياد بعد از اين دستور دو مرد حضرمى را كه از پيروان اميرمؤمنان علیه السلام بودند بر درب خانه شان در كوفه به دار آويخت.(2)
گروهى از بنى اميه به معاويه گفتند: اى اميرالمؤمنين! تو به آرزوى خود رسيدى، چرا دست از لعن اين مرد - امیرالمؤمنین امام على(علیه السلام) - برنمى دارى؟ معاويه گفت: نه به خدا سوگند دست برنمیدارم تا اين كه كودكان بر اين لعن بزرگ شده و بزرگان پير شوند، تا وقتى كه هيچ كس فضيلتى را براى او نقل نكند».(3)
سيوطى میگويد: «در ايّام حكومت بنى اميّه، بر بالاى بيش از هفتاد منبر حضرت على بن ابى طالب(علیهما السلام) لعن مىشد، و اين به جهت سنتى بود كه معاويه ايجاد نموده بود».(4)
2 - جعل روايات در شأن خلفا
معاويه در نامه اى به عاملان خود در مناطق مختلف چنين دستور داد: «... هر گاه نامه من به دست شما رسيد مردم را دعوت به نقل روايات در فضايل صحابه و خلفاى اولين كنيد، و هر خبرى را كه در شأن ابوتراب - امیرالمؤمنین امام على(علیه السلام) - نقل میكنند آن را بر صحابه منطبق نماييد؛ زيرا اين كار نزد من محبوبتر است و چشم مرا روشن میكند، و بهتر مىتواند حجت ابوتراب و شيعيانش را ابطال نمايد. و تا می توانيد فضايل عثمان را نقل كنيد.
اين نامه براى مردم قرائت شد، لذا اخبار زيادى در مناقب صحابه روايت شد كه همگى آنها جعلى بوده و هرگز حقيقت نداشت.(5)
3 - جعل روايات در مذمّت اهل بيت(علیهم السلام)
معاويه عده اى از صحابه و برخى از تابعين را گمارد تا اخبارى را در مذمّت امام على(علیه السلام) جعل كنند كه مقتضى طعن و برائت از آن حضرت بود، و براى آنان اجرتى معين نمود تا در انجام اين عمل رغبت كنند.(6)
او اسامى كسانى را كه در عصر معاويه در مذمّت امام على(علیه السلام) روايت جعل میكردند شمارش كرده و میگويد: آنان عبارتند از: ابوهريره، عمرو بن عاص، مغيرة بن شعبه، عروة بن الزبير، حريز بن عثمان و سمرة بن جندب.(7)
4 و 5- تقليد باطل و تعصّبات جاهلى
هنگامى كه با برخى از مخالفان به بحث می نشينيم و حق را به آنان گوشزد میكنيم، آخرين جوابى كه میدهند اين است كه: ما نمی توانيم دست از آداب و رسوم آبا و اجداد خود برداريم و با آنان به مخالفت بپردازيم.
6 - كتمان فضايل اهل بيت(علیهم السلام)
دشمنان اهل بيت (علیهم السلام) با استفاده از تمامى امكانات از جمله مواردى كه در دليل اول ذكر شد فضائل اهل بيت (علیهم السلام) را كتمان و هركسى را كه قصد آشكار ساختن آن را داشت به طريقى مورد آزار و اذيت و حتى كشتن و به دار آويختن قرار دادند و به اين وسيله مانع نشر فضائل ايشان شدند.
7 - تحريف فضايل اهل بيت(علیهم السلام)
تحريف فضائل يكى ديگر از ترفندهاى دشمنان براى جلوگيرى از گرايش مردم به اهل بيت (علیهم السلام) بود.
8 - كوتاهى در تعريف اهل بيت(علیهم السلام)
يكى از عوامل مهم ديگر كه تأثير بسزايى در دورى مردم از اهل بيت(علیهم السلام) دارد، اين كه ما شيعيان و محبّان آنان چندان كه در توان داريم و میتوانيم، فضايل و كمالات و معارف آنان را به مسلمانان، بلكه جهانيان عرضه نكرده و نمیكنيم. ما معتقديم كه اگر امت اسلامى و عالم حتى به گوشه اى از اين معارف پى برند قطعاً به اهل بيت(علیهم السلام) روى آورده و از مريدان و مواليانشان خواهند شد، امرى كه سبب سعادت كل جوامع بشرى و رشد و تعالى و كمال آنان خواهد بود. اميدواريم كه روزى فرا رسد كه بتوانيم از امكانات موجود در حدّ توان خود استفاده كرده، جايگاه اهل بيت(علیهم السلام) را در حدّ توان خود معرفى نماييم.
پی نوشت :
1) شرح ابن ابى الحديد، ج 3، ص 15.
2) المحبر، ص 479.
3) شرح ابن ابى الحديد، ذيل خطبه 57.
4) النصايح الكافية، ص 79.
5) شرح ابن ابى الحديد، ج 3، ص 15؛ فجر الاسلام، ص 275.
6) شرح ابن ابى الحديد، ج 1، ص 358.
7) همان.