إن الذين یوذون الله و رسوله لعنهم الله فی الدنیا و الآخرة و أعد لهم عذابا مهینا (أحزاب 57)
از مهمترین مسائل اعتقادی شیعه که همسنگ و هم تراز واقعه بسیار مهم غدیر است و در امتداد آن قرار دارد ،قضیه مصیبت های وارده به حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها و شهادت ایشان می باشد که متأسفانه و بخصوص در سالهای اخیر مورد هجوم دشمنان و البته با کمک عوامل خود در بین شیعیان، قرار گرفته، همانند سالهای اولیه بعد از وقوع آن که به شدت مورد سانسور خبری تاریخ نویسان صدر اسلام و همچنین تکذیب آن توسط بزرگان مخالفین قرار گرفته بود. چنان که سید مرتضی رحمة الله علیه در این زمینه میگوید: در آغاز کار، محدثان و تاریخ نویسان از نقل جسارت هایی که به ساحت دختر پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شده امتناع نمیکردند. این مطلب در میان آنان مشهور بود که مأمور خلیفه با فشار، درب را بر فاطمه علیهاالسلام زد و او فرزندی را که در رحم داشت سقط نمود و قنفذ به امر عمر، فاطمه زهرا علیهاالسلام را زیر تازیانه گرفت تا او دست از علی بردارد؛ ولی بعدها دیدند که نقل این مطالب با مقام و موقعیت خلفاء سازگاری ندارد؛ لذا از نقل آنها خودداری نمودند(1).البته از آنجایی که خداوند ظاهر کننده و مدافع حق است،مطالب بسیار مهمی از قضیه شهادت و مظلومیت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از قلم و زبان مخالفان صادر شده است که در ادامه، آنها را مورد بررسی قرار می دهیم. علت هجمه های فراوان علیه این واقعه جانگداز چیست؟ اصل و ریشه تشیع از وجود ذی جود حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها نشأت می گیرد. زیرا اصل و ریشه امامت الهی از ایشان است و این شخصیت با عظمت حلقه اتصال بین نبوت و امامت است.ایشان روح پیامبر است (و هی روحی التی بین جنبی)(2). وی والاترین مدافعِ بزرگترین شخص خلقت بعد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) یعنی امیرالمومنین علی (علیه السلام) است(3).او مادر امامان و حجت های الهی برروی زمین است .اوست که با انقلاب خود چهره نفاق را در پهنه تاریخ بر اهل حق روشن و آنان را رسوا ساخت تا خوبی ها از بدی ها تشخیص داده شود و چه دلیلی مهمتر از این و صدها دلیل دیگر برای انصار شیطان جهت دشمنی با این شخصیت والا و وقایع پیش آمده برای او ؟! آیا حمله ای در کار بوده یا خیر؟ از مطالب فوق دانسته شد که دلیل دشمنی با قضیه حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) چیست. شبهه ای که در مرحله ابتدایی وارد می شود این است که اصولا حمله ای به منزل حضرت زهرا (سلام الله علیها)صورت گرفته ویا خیر؟ ابتداءا باید گفته شود که آیا انگیزه ای برای حمله به درب خانه آل الله وجود داشته است؟ در جواب باید قضایای پیش آمده بعد از شهادت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)را بررسی کنیم تا معلوم شود که آیا انگیزه ای برای حمله وجود داشته است یا خیر؟بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرالمؤمنین و اهلبیت علیهم السلام و عده ای از بنی هاشم مشغول غسل و کفن حضرت شدند.در خلال تجهیز پیامبر ،أنصار در سقیفه بنی ساعده جمع شدند و خواستند که با سعد بن عباده به عنوان خلیفه بیعت کنند.زمانی که خبر به ابوبکر و عمر رسید با سرعت خود را به سقیفه بنی ساعده رسانده و بعد از گفتگوهای بسیاری که بین مهاجرین و انصار صورت گرفت،عمر و ابوعبیده جراح با سخنان خود مردم را به بیعت با ابوبکر ترغیب کردند و با شعار(فنحن الأمرا و انتم الوزراء)(4)خطاب به انصار ،خلافت را از آنِ خود کردند (5) در بعضی از منابع آمده که ابوبکر عمر و ابوعبیده جراح و بقیه گردانندگان بعد از پایان جلسه سقیفه،در خیابان با لباس فاخر راه می رفتند و به اجبار و زور از مردم بیعت می گرفتند(6) بعد از قضیه سقیفه و بیعت مردم و خانه نشینی حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام)،برای گردانندگان سقیفه بسیار سخت و گران بود که ببینند مدعیان اصلی و واقعی خلافت هنوز به بیعت خلیفه در نیامده و با اینان موافق نیستند لذا تصمیم بزرگی گرفتند و آن ،گرفتن بیعت به زور بود. حمله به خانه وحی طبق شواهد تاریخی ،حمله به درب خانه وحی یک بار واقع نشده ، بلکه طبق گفته ابن قتیبه دینوری و مورخان دیگر ،تعداد حملات سه مرتبه بوده است.وی مینویسد: ابوبکر شنید که متخلفین از بیعت در خانه علی (علیه السلام) جمع شده اند لذا عمر را برای گرفتن بیعت به درب خانه فرستاد که با زور عده ای از ساکنین در خانه را به غیر علی و بنی هاشم مجبور به بیعت کرد.در اینجا فاطمه فرمود:مردمی بدرفتارتر از شما نمی شناسم .پیکر رسول خدا را در برابر ما رها کرده و کارتان (خلافت) را بین خودتان بریدید.عمر نزد ابوبکر بازگشت وفریاد زد: از کسی که از تو سرپیچی کرده بیعت نمیگیری ؟اینبار ابوبکر، قنفذ را فرستاد تا از علی بیعت بگیرد، قنفذ نیز دوبار به خانه علی (علیه السلام) رفته و امام از بیعت استنکاف کرده. در آخر عمر همراه عده ای به درب خانه آمده و خواستار بیعت علی (علیه السلام)شد. حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در این هنگام فرمود : ای پدر! ای رسول خدا نمی دانی که بعد از تو از فرزند خطاب (عمر) و پسر ابوقحافه (ابوبکر) چه ها کشیدیم! عده ای با شنیدن فریاد ایشان به گریه افتاده و پراکنده شدند اما عمر وعده ای ،علی را بیرون کشیده و به نزد ابوبکر بردند . ابن قتیبه در جایی دیگر میگوید:علی تا وفات فاطمه بیعت نکرد. (7) ابن عبد ربه از دیگر علمای بزرگ اهل سنت در کتاب العقد الفريد می نویسد:عمر آتشی روشن کرد که خانه را آتش بزند .فاطمه به پشت درب آمد و فرمود:ای پسر خطاب آیا آمده ای که خانه مارا آتش بزنی ؟گفت:آری مگر آنکه وارد بشوید به آنچه امت داخل شدند .(8) لازم به ذکر است همانطور که بیان شد،مطالب فوق،روایات علمای اهل سنت از واقعه حمله است ،لیکن بر اساس روایات شیعه در این حمله ،امیرالمومنین(علیه السلام) و بعضی از اصحاب با حمله کنندگان درگیر شدند.سلیم بن قیس می گوید:علی ناگهان از جا برخواست و گریبان عمر را گرفت و او را به شدت کشید و بر زمین زد و بر بینی و گردنش کوبید و خواست او را بکشد ولی سخنان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و وصیتی را که به او کرده بود به یاد آورد و فرمود:ای پسر صهاک ،قسم به آنکه محمد را به پیامبری مبعوث کرد ، اگر نبود که از طرف خداوند گذشته و عهدی که پیامبر با من نموده است،می دانستی که تو نمی توانی به خانه من داخل شوی.(9) از دلایل دیگری که دلالت بر حمله به درب خانه اهلبیت علیهم السلام می کند ،گفتار ابوبکر است که در اواخر عمر می گوید:ای کاش به درب خانه فاطمه حمله نمی کردم حتی اگر دستور جنگ به من می داد (10). به دلایل فوق و با استناد به منابع بزرگان اهل سنت، معلوم می شود که قضیه حمله به درب خانه امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) به طور حتم به وقوع پیوسته است. شهادت یا رحلت؟ ما شیعیان براساس روایات اهل بیت علیهم السلام،اعتقاد داریم که حضرت صدیقه طاهره(سلام الله علیها)در حمله آخر،زخمی ،فرزندشان سقط و بر اثر صدمات وارده، پس از مدتی به شهادت رسیده اند. از جمله این روایات عبارتند از: 1.امیرالمومنین(علیه السلام)، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) را گریان دید از ایشان پرسید به چه علت گریه می کنید؟رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: گریه میکنم از ضربتی که به فرق تو می رسد و سیلی که به صورت فاطمه می خورد.... (11) 2.امام کاظم (علیه السلام)فرمود: بدرستی که فاطمه صدیقه شهیده است (12). 3.روایتی طولانی از امام صادق(علیه السلام)که در قسمتی از آن می فرماید:هیچ روزی برای ما به کربلا نمی رسد هرچند که روز سقیفه و آتش زدن به درب خانه امیرالمؤمنین و فاطمه وحسن وحسین و زینب و ام کلثوم و فضه و قتل محسن به واسطه ضربه به سینه ،بزرگتر و تلخ تر است(13). 4.در روایتی طولانی از زبان خود صدیقه طاهره(سلام الله علیها)،حمله به منزل و سیلی به صورت تا آنجایی که گوشواره از گوش ایشان کنده شد و سقط جنین بیان شده است (14). 5.روایتی طولانی که سعید بن مسیب نقل کرده و در آن به نامه خلیفه دوم به معاویه اشاره می کند . در این نامه عمر، قضیه حمله به منزل حضرت زهرا(سلام الله علیها) را بیان می کند که در بحار الأنوار موجود است(15).اینجانب با عنایت حضرت زهرا(سلام الله علیها) و با تفحص فراوان منبع اصلی این روایت را یافتم .این روایت در کتاب (قدفعلت فلا تلم)تألیف ابوالجیش محمد بن مظفر بلخی از علمای بزرگ قرن چهارم هجری و استاد حدیث شیخ مفید،موجود است.در بعضی منابع اهل سنت هم علی رغم بایکوت شدیدی خبری این واقعه تلخ توسط مورخین ،به قتل حضرت محسن اشاره شده است. ابن ابی الحدید از دانشمندان معتزلی اهل سنت در شرح نهج البلاغة روایتی را نقل می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز فتح مکه ریختن خون (هبار بن مسعود)را مباح فرمود ،چون او زینب دختر خوانده پیامبر را که باردار بود با نیزه به وحشت انداخت به طوری که باعث سقط فرزندش شد.سپس ابن ابی الحدید می گوید:این روایت را بر استادم ابوجعفر نقیب خواندم. او گفت:اگر پیامبر به جرم ترسانیدن وسقط جنین زینب ،خون هبار را مباح فرموده،بدیهی است که اگر آن حضرت زنده بود، خون کسی که فاطمه را به وحشت انداخت تا این که فرزند داخل شکمش را سقط کرد مباح می دانست (16)این مطلب نشانگر آن است که در در آن زمان قضیه حمله و سقط جنین و صدمه دیدن حضرت زهرا(سلام الله علیها)از قضایایی بوده که در نزد فریقین مورد قبول بوده است.باید گفت قضیه شهادت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)و مظلومیت های ایشان مورد اتفاق تمامی علمای شیعه از جمله شیخ کلینی،شیخ صدوق، شیخ مفید،شیخ طوسی،سید بن طاووس، خواجه نصیرالدین طوسی،علامه حلی،فاضل مقداد،محقق کرکی،شیخ حر عاملی وبزرگان دیگر از علمای امامیه می باشد. عدم رضایت حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) طبق روایات نقل شده از کتب بزرگان اهل سنت، حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)از خلفا رضایت نداشتند. مستند این مطلب عبارت است از: (فوجدت فاطمه علی ابی بکر) (فاطمه از ابوبکر خشمگین شد.)(17) (فوجدت فاطمه علی ابی بکر فهجرته فلم تکلمه حتی توفیت)(فاطمه از ابوبکر خشمگین شد و او را رها کرد وبا او صحبت نکرد تا از دنیا رفت )(18) ابن ابی الحدید می گوید: صحیح نزد من آن است که فاطمه از ابوبکر و عمر خشمگین بود (19). باتوجه به روایت (فاطمه بضعة منی من آذاها فقد آذانی)(20)آیا کسانی که فاطمه (سلام الله علیها) را اذیت کردند وبه او ظلم نمودند مصادیق اذیت کنندگان به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نیستند؟ قضاوت با شما! ما با نگارش این مطالب در صدد ایجاد تفرقه و اختلاف میان صفوف مسلمانان نیستیم، بلکه هدف،شناخت واقعیات است. در هر صورت یک مسلمان باید بداند که به چه چیزی اعتقاد دارد و مستند اعتقاد او چیست. همانطور که خواندید بیشتر مطالب ازمنابع برادران اهل سنت اخذ شده و از آن طرف اعتقاد یک شیعه درباره قضیه شهادت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) را با پیروی از علمای بزرگ شیعه و البته بسیار مختصر بیان کردیم . إن شاء الله مورد عنایت حضرت بقیة الله الأعظم روحی فداه قرار گیرد. خداوند ظهور منجی عالم بشریت را هرچه زودتر نزدیک بفرماید.والسلام
منابع و مآخذ
1. تلخیص الشافی سید مرتضی(شیخ طوسی):ج3ص76.
2. فاطمه روح در کالبد من است.امالی صدوق:ص175و الفضائل (شاذان بن جبرئیل):ص9.
3. اشاره به روایت شریف (علی خیر البشر فمن ابی فقد کفر،علی بهترین شخص بشر است هرکه مخالفت کند کافر است). الکامل (ابن عدی):ج4،ص10ومناقب ابن مردویه اصفهانی:ص109.(منابع اهل سنت)
4. ما امیر باشیم و شما وزیر.
5. الامامة و السياسة(ابن قتیبه):ج1، ص4به بعد.
6. شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید :ج1،،ص219.
7. الامامة والسياسة(ابن قتیبه):ج1، ص12-20.
8. العقد الفريد:ج4، ص248.
9. کتاب سلیم ابن قیس:ص150.
10. السقيفه والفدک(جوهری):ص75، تاریخ طبری:ج2،ص619،تاریخ مدینه دمشق:ج20،ص420و لسان المیزان:ج4،ص189.
11. امالی صدوق:ص197ومناقب آل ابی طالب :ج2،ص52.
12. کافی:ج1،ص458.
13. الهدایة الكبرى:ص417.
14. همان:ص179.
15. بحارالأنوار:ج30،ص287.
16. شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید :ج14،ص193.
17. مسند أحمد:ج1،ص9.
18. صحیح بخاری:ج5،ص82،سنن الکبری (بیهقی):ج6،ص300،عمدة القاری:ج17،ص258،صحیح ابن حبان:ج11،ص153وتاریخ المدینة:ج1، ص196.
19. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید:ج6، ص50.
20. صحيح بخاری:ج4، ص210، صحیح مسلم:ج7،ص141، سنن الترمذی:ج5،ص36وفضائل الصحابه(نسائی):ص78.
