از اموری که در اسلام منع شدید شده است (چنانکه در فصل بعد می آید) غیبت مؤمن است؛ و آن گفتن و اظهار نمودن عیب و لغزشی از شخص با ایمان است که در او مستور باشد و او به اظهار و نقل آن راضی نباشد. و بدتر از غیبت بهتان است؛ و آن نسبت دادن عیب و لغزشی است به شخص با ایمان به دروغ و افتراء. و واضح است که به غیبت نمودن از مؤمن یا به بهتان به او، هتک آبرو و احترام مؤمن می شود و او از آن آزار و اذیت می کشد و این ستم بزرگی به او خواهد بود که از نظر اشخاص عاقل شرافتمند، ستم مالی کمتر از آن می باشد؛ چرا که مردم حاضرند مال را در راه حفظ آبروی خود صرف کنند.
قرآن کریم :
(1) کسی که خود مرتکب خطایی یا گناهی شود و به کسی که بری ء از آن باشد، نسبت دهد، حتماً بهتانی و گناهی آشکار را به دوش گرفته است.
«وَ مَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».
(نساء، 112)
(2) آنانکه مردان و زنان با ایمان را به غیر آنچه اکتساب نموده اند (یعنی به نسبت دادن به آنان امری را که نکرده و نگفته باشند) بیازارند، حتماً بهتانی و گناهی آشکار را به دوش گرفته اند.
«وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».
(احزاب، 58)
روایات :
(1) از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): غیبت آن است که یاد کنی برادر ایمانیت را به آنچه او کراهت دارد. (سپس فرمود:) بدان که چون یاد کنی برادر ایمانیت را به آنچه در اوست، حتماً از او غیبت کرده ای، و چون یاد کنی او را به آنچه در او نباشد حتماً بهتان و افتراء به او زده ای.
«الغیبة ذکرک اخاک بما یکره (ثم قال) اعلم انک اذا ذکرته بما هو فیه فقد اغتبته و اذا ذکرته بما لیس فیه فقد بهته».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 238)
(2) از امام صادق (علیه السلام): غیبت آن است که درباره برادر ایمانیت آنچه را که خدا از او بر دیگران مستور کرده است بگویی، و اما چیزی را که آشکار است؛ مانند تندی و عجولی او را بگویی؛ پس غیبت (حرام) نخواهد بود، و بهتان این است که درباره او چیزی را که در او نیست بگویی.
«الغیبة ان تقول فی اخیک ما ستره الله علیه و اما الامر الظاهر مثل الحدة و العجلة فلا و البهتان ان تقول فیه ما لیس فیه».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 239)
(3) از امام صادق (علیه السلام): کسی که مرد یا زن با ایمانی را بهتان زند به چیزی که در او نیست، خداوند او را در روز قیامت برانگیزاند در (مانند) چرک و خونی که از فرج زنان تبه کار بیرون آید، تا این که از آنچه گفته خارج شود.
«من بهت مؤمناً او مؤمنة بما لیس فیه بعثه الله فی طینة خبال حتی یخرج مما قال. قال الراوی قلت: و ما طینة خبال؟ قال (علیه السلام): صدید یخرج من فروج المومسات».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 238)
(4) از امام صادق (علیه السلام): کسی که درباره مؤمنی چیزی که در او نیست بگوید، خداوند او را در (مانند) چرک و خونی که از فرج زنان تبه کار بیرون آید حبس کند تا این که از آنچه درباره او گفته خارج شود. (ولی) غیبت جز این نیست که درباره برادر ایمانیت بگویی آنچه را در او باشد و خداوند آن را از دیگران مستور نموده باشد، و چون درباره او چیزی که در او نباشد بگویی؛ پس این قول خداوند عزّوجلّ در قرآن خواهد بود که فرموده است: «فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».
«من قال فی مؤمن ما لیس فیه حبسه الله فی طینة خبال حتی یخرج مما قال فیه (وقال) انما الغیبة ان تقول فی اخیک ما هو فیه مما قد سترة الله عزوجل فاذا قلت فیه ما لیس فیه فذلک قول الله عزوجل فی کتابه: فقد احتمل بهتاناً و اثماً مبیناً».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 107؛ به نقل از حسین بن سعید الاهوازی در کتاب المومن)
خانواده
بهتان
- بازدید: 458