محبت دنیا

(زمان خواندن: 7 - 13 دقیقه)

(1) یکی از اموری که در اسلام از آن بسیار به بدی یاد شده است؛ محبت دنیا برای خود دنیا است.
اما اگر محبت دنیا برای محبت خدا و طلب رضای او یا برای محبت عالم آخرت و طلب ثوابهای اخروی و مصونیت از عذاب های الهی باشد، در واقع محبت دنیا و دنیاخواهی نیست بلکه محبت خدا و محبت عالم آخرت و خدا خواهی و آخرت خواهی است.
و به عبارت دیگر؛ محبت دنیا به خاطر خود آنکه دنیا محبوب بالذات شخص باشد، در اسلام مذموم است. و محبت بالعرض به دنیا که دنیا محبوب بالعرض برای شخص شود و محبوب بالذات او رضای خدا، یا نعیم و ثواب آخرت باشد، مذموم نیست بلکه ممدوح است.
محبت دنیا برای خود دنیا منشأ همه گونه فتنه و فساد و بدیها است و به عکس محبت دنیا برای رضای خدا و یا تحصیل آخرت، منشأ و سرچشمه همه خوبیهاست و موجب مصونیت شخص از فکرها و اعتقادهای باطل و اخلاق و اعمال فاسد می شود.
در مدارک اسلامی با بیاناتی، گاه از خود دنیا و زندگی دنیا و شؤون آن مانند؛ ریاست و جاه دنیا و زن و فرزند و مال دنیا، مذمت و نکوهش شده است (تا شخص با ایمان، محبت بالذات به دنیا و شؤون دنیا پیدا نکند) و گاه از دوست داشتن دنیا و دوست داشتن شؤون دنیا.
قرآن کریم :
(1) آیا به جای آخرت به زندگی دنیا راضی شدید؟ (در حالی که) متاع دنیا نسبت به متاع آخرت جز اندکی نیست.
«أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ».
(توبه، 38)
(2) ای مردم وعده الهی (نسبت به روز جزا و نعمتهای اخروی) حق است؛ پس فریب ندهد شما را زندگی دنیا (که از نعمتهای آخرت بازمانید).
«يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا».
(فاطر، 5)
(3) بدانید (ای مردم) که زندگی دنیا (اموری بی ارزش و سریع الزوال بیش نیست) بازیچه و بازدارنده (از یاد خدا و آخرت) است و مایه زینت و آرایش و باعث فخر و مباهات بر یکدیگر و فزون طلبی در اموال و اولاد است. (زندگی دنیا از نظر ظاهر و زیبایی در ابتداء، و سرعت زوال و زشتی در انتهاء) مانند بارانی است که ببارد و گیاهی ببار آورد که (طراوت و زیبایی) آن، شگفت آورد کافران را، ولی (طولی نکشد که) خشک شود و آن را زرد ببینی و عاقبت هم ریزه ریزه و در هم شکسته گردد و در آخرت (برای کسی که دنیا طلب بوده و هیچ به فکر آخرت نبوده) عذابی شدید مهیاست، و (برای کسی که به وسیله دنیا، طلب آخرت می کرده) از جانب خدا آمرزش و خوشنودی است، و زندگی دنیا (برای دنیا طلب) به جز متاع فریب نیست.
«اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَزِينَةٌ وَ تَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٌ وَ مَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ».
(حدید، 20)
(4) بلکه دنیای حاضر و آماده (یا زودگذر) را دوست دارید (آنرا می گیرید) و آخرت را وامی گذارید.
«بَلْ تُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَ تَذَرُونَ الْآخِرَةَ».
(قیامة، 20 و 21)
(5) بدا به حال هر عیب گوی طعنه زن، آنکه مالی جمع کند و آن را شماره و اندوخته نماید، پندارد که مالش او را برای همیشه نگه می دارد، نه چنین است مسلماً در آتش شدیدی که او را درهم شکند، افکند می شود.
«وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ».
(همزه، 1 و 2 و 3 و 4)
(6) اما آنکه (از اطاعت خدا) سرپیچی کرد و زندگی دنیا را برگزید، همانا دوزخ جایگاهش است.
«فَأَمَّا مَنْ طَغَى وَ آثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى».
(نازعات،37 و 38 و 39)
روایات :
(1) از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): ای پسر مسعود! پروردگار متعال که فرموده است: لیبلوکم ایکم احسن عملاً قصد کرده که کدام یک از شما بی رغبت تر در دنیا هستید، به راستی دنیا، دار غرور و فریب و خانه کسی است که (در بهشت) خانه ندارد، و برای دنیا جمع می کند کسی که دارای عقل نیست، حقیقتاً نادان ترین مردم کسی است که دنیا را بجوید (برای دنیا)، پروردگار متعال (در پستی دنیا) فرموده است: اعملوا انما الحیوة الدنیا لعب و لهو (تا آخر آیه شریفه که قبلاً ترجمه شد).
«یابن مسعود قول الله تعالی: لیبلوکم ایکم احسن عملاً یعنی ایکم ازهد فی الدنیا، انها دار الغرور و دار من لا دار له و لها یجمع من لا عقل له ان احمق الناس من طلب الدنیا، قال الله تعالی: اعلموا انما الحیوة الدنیا لعب و لهو و زینة و تفاخر بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد کمثل غیث اعجب الکفار نباته ثم یهیج فتراه مصفراً ثم یکون حطاماً و فی الاخرة عذاب شدید».
(اواخر کتاب مکارم الاخلاق؛ در وصیتهای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به ابن مسعود)
(2) در تفسیر آیه ای که قول ابراهیم (علیه السلام) را نقل می کند که آن حضرت به خدا عرض می کرد: پروردگارا مرا خوار مکن در روزی که مردم برانگیخته می شوند، روزی که نفع نبخشد به انسان مالی و نه اولادی مگر آن کسی که روی به خدا آورده باشد با قلبی سلیم (که منفعت از آن اوست).
از حضرت صادق (علیه السلام) روایت است که فرمود: قلب سلیم آن قلبی است که از محبت دنیا سالم مانده باشد.
«فی تفسیر آیة: و لاتخزنی یوم یبعثون یوم لاینفع مال و لابنون الا من اتی الله بقلب سلیم. (هو من کلام ابراهیم (علیه السلام)) عن الصادق (علیه السلام) قال: هو القلب الذی سلم من حب الدنیا».
(تفسیر مجمع البیان)
(3) و نیز از آن حضرت است که فرمود: قلب سلیم آن قلبی است که پروردگار خود را ملاقات کند در حالی که در آن قلب جز او احدی نباشد.
«عن الکافی عن الصادق (علیه السلام) قال: القلب السلیم، الذی یلقی ربه و لیس فیه احد سواه».
(تفسیر صافی در سوره شعراء)
(4) از امام صادق (علیه السلام): مافوق (یا،سَرِ) هر گناه محبت دنیاست.
«رأس کل خطیئة حب الدنیا. (وفی روایة اخری) حب الدنیا رأس کل خطیئة».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 473)
(5) از امام زین العابدین (علیه السلام): بعد از معرفت پروردگار و شناسایی رسول خدا عملی با فضیلت تر از مبغوض داشتن دنیا نیست.
«ما من عمل بعد معرفة الله و معرفة رسول الله افضل من بعض الدنیا».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 473)
(6) از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): هر کس محبت به دنیا ورزید به آخرت خود ضرر زد.
«من احب دنیاه اضر بآخرته».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 473)
(7) از امام صادق (علیه السلام) به نقل از کتاب علی (علیه السلام): دنیا چونان مار نرم و ملایم است چون دست بر آن کشند، ولی در باطن آن زهر کشنده است، مرد عاقل از او حذر کند و بچه های جاهل به او رو آورند.
«انما مثل الدنیا کمثل الحیة ما الین مسها و فی جوفها السم الناقع یحذرها الرجل العاقل و یهودی الیها الصبی الجاهل».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 474)
(8) از امام صادق (علیه السلام): قسم به خدا محبت به خدا ندارد کسی که دوست دار دنیاست.
«و الله ما احب الله من احب الدنیا».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 331)
(9) از علی (علیه السلام): بزرگترین خطاها محبت دنیاست. اگر شما دوست دار خدایید محبت دنیا را از دلهاتان بیرون کنید. به راستی ملاقات نمی کنی هرگز خداوند سبحان را به عملی که ضررش بیشتر باشد بر تو از محبت دنیا. محبت دنیا سر فتنه ها و ریشه محنتهاست. محبت دنیا عقل را فاسد و دل را از شنیدن حکمت کر می نماید و موجب عقاب دردناک می گردد. همانطور که خورشید (روشن) با شب (تار) جمع نمی شود همچنین محبت خدا با محبت دنیا جمع نمی شوید.
«اعظم الخطایا حب الدنیا ان کنتم تحبون الله فاخرجوا من قلوبکم حب الدنیا انک لن تلقی الله سبحانه بعمل اضر علیک من حب الدنیا حب الدنیا رأس الفتن و اصل المحن حب الدنیا یفسد العقل و یصم القلب عن سماع الحکمة و یوجب الیم العقاب کما ان الشمس و اللیل لایحتمعان کذلک حب الله و حب الدنیا لایجتمعان».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 331؛ به نقل از غرر آمدی)
(10) از علی (علیه السلام): دنیا و آخرت دو دشمن روبرو و دو راه مختلفند؛ هر کس به دنیا محبت ورزید و با آن دوستی کرد با آخرت دشمنی نزدیک شد از دیگری دور می گردد، و آن دو مانند دو هوو هستند.
«ان الدنیا و الآخرة عدوان متقابلان و سبیلان مختلفان فمن احب الدنیا و تولاها ابغض الاخرة و عاداها و هما بمنزلة المشرق و المغرب، و ماش بینهما کلما قرب من واحد بعد من الاخر و هما ضرتان».
(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 330؛ به نقل از نهج البلاغه)
(11) از امام کاظم (علیه السلام): هر کس به دنیا محبت ورزید خوف آخرت از دلش می رود، و به بنده ای علمی داده نشد که بعد محبتش به دنیا زیاد شده باشد مگر این که از خدا دورتر گردیده و غضب خدا بر او زیاد گشته است.
«من احب الدنیا ذهب خوف الاخرة من قلبه و ما اوتی عبد علماً فاز داد للدنیا حباً الا ازداد من الله بعداً و ازداد الله علیه غضباً».
نمونه ای از مدارک داله بر مدح دنیا و محبت آن برای تحصیل رضای الهی یا ثوابهای اخروی :
(12) از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): توانگری کمک خوبی است بر تقوای الهی.
«نعم العون علی تقوی الله الغنی».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 530)
(13) از امام صادق (علیه السلام): دنیا کمک خوبی برای آخرت است.
«نعم العون علی الاخرة الدنیا (او) نعم العون، الدنیا علی الاخرة».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 530)
(14) از باقرالعلوم (علیه السلام): دنیا کمک خوبی برای طلب آخرت است.
«نعم العون، الدنیا علی طلب الآخرة».
(15) از امام صادق (علیه السلام): هیچ خیری نیست در کسی که دوست ندارد از راه حلال جمع مال کند تا به آن آبروی خود را حفظ کند و بدهی خود را بپردازد و به خویشان خود رسیدگی نماید.
«لاخیر فی من لایحب جمع المال من حلالٍ یکف به وجهه و یقضی به دینه و یصل به رحمه».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 530)
(16) مردی خدمت حضرت صادق (علیه السلام) عرض کرد: به خدا قسم ما در جستجوی دنیا هستیم و دوست داریم دنیا به طرف ما بیاید. حضرت فرمود: دنیا را برای چه می خواهی؟ عرض کرد برای این که به خود و عیالاتم برسم و صله و صدقه بدهم و عمره و حج خانه خدا کنم. حضرت فرمود: این در حقیقت طلب آخرت است نه دنیا.
«قال رجل لابیعبدالله (علیه السلام): و الله انا لنطلب الدنیا و نحب ان نؤتاها. فقال (علیه السلام): تحب ان تصنع بها ماذا؟ قال: اعودبها علی نفسی و عیالی و اصل بها و اتصدق بها و احج و اعتمر. فقال ابو عبدالله (علیه السلام): لیس هذا طلب الدنیا هذا طلب الاخرة».
(وسائل الشیعه، ج 2، ص 530)
(17) از وصایای نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) برای ابی ذر: ای اباذر دنیا و آنچه که در دنیاست ملعون است مگر کسی که به وسیله دنیا رضایت الهی را بجوید و چیزی مبغوض تر از دنیا نزد خدای متعال نیست. (تا این که فرمود:) و چیزی محبوب تر نزد خدا از ایمان به او و ترک نمودن آنچه را که خدا به ترک آن امر نموده نیست. ای اباذر، پروردگار متعال وحی نموده به برادرم عیسی (علیه السلام) که ای عیسی دوستدار دنیا مباش که من دنیا را دوست ندارم و آخرت را دوست بدار زیرا آخرت، خانه رستاخیز است.
«یا اباذر الدنیا ملعونة ملعون ما فیها الا من ابتغی به وجه الله و ما من شی ء ابغض الی الله تعالی من الدنیا (الی ان قال (صلی الله علیه و آله و سلم):) و ما من شی ء احب الی الله تعالی من الایمان به و ترک ما امر بترکه. یا اباذر ان الله تبارک و تعالی اوحی الی اخی عیسی (علیه السلام): یا عیسی لاتحب الدنیا فانی لست احبها، واحب الاخرة فانما هی دار المعاد».
(اواخر کتاب مکارم الاخلاق)
(18) از وصایای نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به ابن مسعود: دنیا را به لذات و شهوات بر آخرت مگزین که خداوند متعال در کتاب خود می گوید: اما آنکه (از طاعت خداوند) سرپیچی کرد و زندگانی دنیا را برگزید همانا جایگاهش دوزخ است مراد خداوند متعال، زندگی دنیای ملعون است، و آن همه چیزهایی است که در دنیا است؛ مگر آنچه که برای (رضای) خداوند بوده باشد.
«لاتؤثرن الدنیا علی الاخرة باللذات و الشهوات فان الله تعالی یقول فی کتابه: فاما من طغی و آثر الحیوة الدنیا فان الجحیم هی المأوی یعنی الدنیا الملعونة و الملعون ما فیها الا ما کان لله».
(اواخر کتاب مکارم الاخلاق)
(19) علی (علیه السلام) هنگامی شنید مردی دنیا را نکوهش می کند در قبال او به ستودن دنیا مطالبی فرمود که از آنهاست: دنیا، سرای توانگری است برای کسی که از آن توشه (آخرت) بردارد، و سرای موعظه است برای کسی که از آن پند گیرد، جای عبادت و سجده دوستان خداست، و جای صلوات فرشتگان خدا، و جای فرود آمدن وحی خدا، و جای تجارت دوستداران خداست که در آن رحمت خدا را کسب کردند و بهشت را به سود بردند.
«(ان الدنیا) دار غنی لمن تزود منها و دار موعظة لمن اتعظ بها، مسجد احباء الله و مصلی ملائکة الله، و مهبط وحی الله، و متجر اولیاء الله اکتسبوا فیها الرحمة و ربحوا فیها الجنة».
(نهج البلاغه)


پاورقی :
1) این بحث محبت دنیا با بحث اصلاح نیت که در ابتدای کتاب بیان کردیم، مرتبط است.

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page