این همه فضیلت و پاداش برای زیارت تربت پاک و آستان مقدس اهل بیت (علیه السلام) و ذریه و فرزندانشان در صورتی است که انسان زائر با معرفت و شناخت برای عرض ادب به محضر ایشان شرفیاب شود، که یکی از آثار ارزنده این شناخت دینی رعایت آداب تشرف به بارگاه ملکوتی آن بزرگواران است که در تقرب هر چه بیشتر به بارگاه پر فیض آن بندگان برگزیده حق نقش به سزایی دارد.
لذا آشنایی با آداب زیارت یکی از ضروری ترین مسائلی است که زائر مسلمان باید به آن توجه کامل داشته باشد؛ تا از سفر مقدس زیارت اولیاء دین بهره کافی ببرد؛ به همین جهت ما در این جا برگزیده ای از آداب زیارت را بیان می کنیم:
1. قبل از سفر غسل کند و با لباس و بدن نظیف و پاکیزه وارد مشاهد مشرفه گردد.
2. با روح و جانی پاک از گناه و با خرج مالی پاک از حقوق الهی (مثل خمس و زکات) و حقوق مردم به زیارت برود که در آنجا فقط پاکان اجازه ورود دارند.
3. با وضو باشد و با لباس های پاکیزه و نو و خوشبو به حرم مطهر مشرف شود.
4. هنگام رفتن به زیارت امام معصوم (علیه السلام) غسل زیارت انجام دهد (با آدابی که در مفاتیح آمده است).
5. با اخلاص تمام، خصوع و خشوع و آرامش و وقار و در حالی که قدم ها را کوتاه بر می دارد و زبانش مشغول ذکر خداست به زیارت برود.
6. با پای راست وارد رواق مطهر و با پای چپ خارج شود و به هنگام ورود به زیارتگاه امامان معصوم (علیه السلام) اذن دخول (1) بخواند.
7. هنگام مشاهده قبر و ضریح منور امام معصوم (علیه السلام) الله اکبر و لا اله الا الله بگوید.
8. هنگام خواندن زیارت پشت به قبله و رو به قبر منور بایستد و بعد از گفتن 34 مرتبه الله اکبر و 33 مرتبه سبحان الله و 33 مرتبه الحمد الله متن زیارت نامه را بخواند.
9. زائر سعی کند زیارت های وارد از معصوم (علیه السلام) را بخواند و از خواندن زیارت های خود ساخته خودداری کند چنانچه در باب زیارت حضرت معصوم (علیه السلام) همین زیارت معروف از امام رضا (علیه السلام) نقل شده است و خواندن آن بسیار مطلوب است (بحار الانوار ج 102، ص 266).
10. خواندن نماز زیارت بعد از زیارت معصومین (علیه السلام) ولی در زیارت غیر آن بزرگواران (جز حضرت ابوالفضل و علی اکبر و مسلم بن عقیل (علیه السلام) نماز زیارت وارد نشده است؛ البته خواندن دو رکعت نماز و هدیه نمودن ثواب آن به صاحب بارگاه زیارتی بسیار خوب است.
11. مقدم داشتن نماز اول وقت با جماعت بر زیارت.
12. استفاده هر چه بیشتر از فضای معنوی و پرنور این مکان های مقدس با استغفار و طلب آمرزش و دعای برای خود و برادران دینی و قرائت قرآن کریم و خواندن دعاها و زیارت های وارد از ائمه (علیه السلام) مثل زیارت جامعه و زیارت امین الله و دعای عالیه المضامین بعد از زیارت ائمه معصومین (علیه السلام) و دعای مکارم الاخلاق و مناجات خمسة عشر امام سجاد (علیه السلام) (مفاتیح الجنان، آداب سفر و زیارت (با اضافات و تصرف در عبارت)).
13. زیارتنامه را با صدای آهسته و حالت خشوع بخواند و در حال ایستاده مگر عذری داشته باشد.
14. در زیارت معصومین (علیه السلام) نماز زیارت بخواند و کمترین حد آن دو رکعت چون نماز صبح است.
15. سزاوار است پس از انجام اعمال زیارت در فاصله گرفتن از ضریح و بیرون رفتن از حرم تعجیل کند. تا دیگران هم به فیض زیارت و دست رسی به ضریح نائل گردند.
در پایان ذکر دو نکته اساسی بسیار ضروری است:
1. این که هنگام تشرف به آستان رفیع ائمه معصومین (علیه السلام) و فرزندانشان از انجام کارهایی که باعث سوء استفاده و تهمت و افترای به شیعه می شود، خودداری شود مثل سجده کردن هنگام مشاهده ضریح و قبر منور و خم شدن و بوسیدن عتبه و درگاه درب ورودی بارگاه مطهر که این قبیل اعمال نه مورد رضای خداست و نه صاحب آن بارگاه نورانی آن را می پسندد؛ بلکه باعث تهمت شرک و افتراء دشمنان شیعه به پیروان مکتب حیاتبخش اهل بیت (علیه السلام) می شود.
لذا وظیفه زائر آن است که در تمام مراحل تشرف به اماکن مقدس و زیارت بارگاه های مطهر روش بزرگان دین را مد نظر قرار داده و از آن بزرگواران پیروی نماید.
2. این که بانوان و خواهران مسلمان همیشه مخصوصا هنگام زیارت و شرفیابی به محضر اولیاء دین رعایت حجاب کامل را نموده و از پوشیدن لباس های بدن نما و رفتن به زیارت با چهره ای آراسته خودداری نمایند و حرمت آن حریم مقدی الهی را حفظ نمایند و همواره خود را در محضر خدا و اولیاء حضرت حق بدانند. در غیر این صورت زیارت آنها خودنمایی و سیاحتی پیش نخواهد بود و نه تنها از فضیلت و پاداشی برخوردار نخواهند شد بلکه خود باعث آزردگی خاطر و ناراحتی روح بلند صاحبان آن مرقدهای نورانی گردیده و در نتیجه برای خود شرمندگی در پیشگاه خداوند و بندگان خاص او و عذابی دردناک در روز قیامت تدارک خواهند دید.
در این جا لازم است برای یادآوری دو روایت را در این رابطه ذکر نماییم:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود:
نساء کاکاسیات عاریات ممیلات مائلات رؤسهن کاسمة البخت المائلة لا یدخلن الجنة و لا یجدن ریحها ( الجامع الصحیح (جزء) درج 3، ص 168).
زنهایی خواهند آمد که در عین پوشیده بودن برهنه اند (لباس های بدن نما می پوشند) دیگران را وادار به گناه می کنند و خود میل به گناه دارند؛ موی سر آنها همانند کوهان شتر می باشد (در دیدگان نامحرمان خودنمایی می کند) این گونه زنها وارد بهشت نخواهند شد و بوی بهشت هم به آنها نرسد.
امام علی (علیه السلام) فرمود:
«یظهر فی آخر الزمان و اقتراب الساعة (و هو شر الأزمنة) نسوة کاشفات عاریات متبرجات خارجات من الدین داخلات فی الفتن مائلات الی الشهوات مسرعات الی اللذات مستحلات المحرمات فی جهنم خالدات» (من لا یحضره الفقیه ج 3، ص 390).
زمان نزدیک به قیامت (که بدترین زمان هاست) زنهایی پیدا می شوند که به نامحرمان خودنمایی می کنند و بدنهایشان برهنه است زینت آلات و آرایش خود را در معرض دید اجانب قرار می دهند با این اعمال زشت خود از دین خارج و در فتنه گری و افسون (دیگران) داخل اند، میل به شهوات دارند و به سوی لذت های نامشروع می شتابند حرام های الهی را حلال می دانند، و سرانجام و ثمره بی بند و باری (و شهوت رانی و هواپرستی) آنها عذابی همیشگی و جاوید خواهد بود.

پاورقی :
1) اذن دخول متن خاصی است که از امام معصوم (علیه السلام) روایت شده تا هنگام ورود به رواق مطهر معصومین (علیه السلام) خوانده شود که معمولا این متن به صورت قاب شده و در دیوار ورودی رواق های مطهر نصب گردیده تا زائران قبل از ورود آن را بخوانند. البته خواندن آن به امید ثواب به هنگام ورود به رواق مطهر امامزادگانی چون حضرت فاطمه معصومه و حضرت عبدالعظیم بسیار مطلوب و مناسب است.

نوشتن دیدگاه