اسلام، تن پروری و شکمبارگی به معنای نفس پروری و شهوت پرستی را توبیخ کرده است و برای خلاصی انسان از نفس و لذائذ مادی برنامه‌ای به نام روزه قرار داده است تا انسان در یک ماه بندگی خدا و گرسنگی و تشنگی یاد بگیرد که باید فراتر از نفس را ببیند و خود را لایق ملکوت کند.
روزه در لغت به معنای کف النفس است یعنی خودداری کردن از چیزی و ترک آن، و در اسلام به معنای عملی است که انسان برای انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که نهی شده در این زمان خودداری نماید.
روزه از آن واجباتی است که در تمام ادیان الهی به عنوان یک رکن اصلی به شمار آمده است. علاوه بر ادیان الهی مثل اسلام ، مسیحیت و یهودیت در طوایف دیگر که جزء ادیان الهی نیستند مانند بت پرستان هند نیز این امر وجود دارد؛ هرچند در جزئیات و کیفیت گرفتن روزه تفاوت هایی وجود دارد.
قرآن كريم در این خصوص مي‌فرمايد:«يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَّلَكُمْ تَتَّقٌون؛ ای کسانی كه ایمان آورده اید، روزه بر شما نوشته شد، همان‌گونه كه بر كسانی كه قبل از شما بودند، نوشته شده، تا پرهیزگار شوید».[1]
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر گرانقدر خود می‌فرمایند: از عبارت كما كتب علی الذین من قبلكم بر می آید كه بر ادیان آسمانی گذشته نیز روزه واجب بوده است، هرچند در تورات و انجیلی كه امروز در دست یهودی ها و مسیحی ها است، چیزی كه دلالت بر وجوب روزه نماید نیست و فقط روزه را بزرگ شمرده و ستوده اند، ولی در عین حال در سال چند روزی را به شیوه های مختلف روزه می گیرند.[2]
در ادیان ابتدائی که بعضی از آنها تنها به لحاظ اسمی دین بوده‌اند براساس شواهد پرهیز از خوردن یا به تعبیر دیگر روزه وجود داشته است. در ادیان الهی نیز براساس مدارکی که از کتب عهدین (عهد عتیق و عهد جدید) وجود دارد روزه وجود داشته است.
در کتاب هاى عهد عتیق، از روزه داشتن انفرادى افرادى هم چون داود، عزرا، الیاس، دانیال و دیگران سخن گفته شده است.
حضرت موسی علیه السلام نیز پیش از دریافت الواح عهد از یهود، چهل شبانه روز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد. همچنین درتورات آمده است كه خداوند به یعقوب نبی علیه السلام فرمود :« فجعلك صائماً وَ متواضعاً »؛ خداوند تو را خاضع و روزه گیر ساخت. این شواهد بیانگر آن است که روزه در میان یهودیان وجود داشته است.[3]
در انجیل نیز به روزه گرفتن چهل روزه حضرت عیسی (علیه السلام) اشاره شده است.[4]
وقتی روایات بررسی می‌شود می‌بینیم یکی از پیامبرانی که بیشتر ایام را روزه بوده‌اند حضرت داوود(علیه السلام) می‌باشد. این پیامبر بزرگ با وجود اینکه سلطنتی بسیار بزرگ داشته است و تمام نعمت‌های مادی در اختیار او قرار داشته است به طریقه خاصی روزه می‌گرفتند که تنها از عابدان و زاهدان ویژه ساخته بود.
مردی از ابن عباس دربارۀ روزه داری پرسید: ابن عباس گفت: اگر بخواهی روزۀ حضرت داود علیه السلام را بدانی، به راستی او از عابدترین [مردم زمان] بود و زبور را با هفتاد صوت (زیبا) قرائت می کرد، و هرگاه بر نفس و حال خویش می گریست، جنبده ای در صحرا و دریا باقی نمی ماند، مگر صوت و صدای گریه اش را می شنیدند و بر نفس خویش می گریستند، و برای او در آخر هر روزی سجده ای بود، و همیشه روزی را روزه می گرفت و روز دیگر را افطار می کرد.[5]
روزه حضرت داوود(علیه السلام) یک روز در میان بوده است؛ بدین گونه که یک روز، روزه می‌گرفتند و روز دیگر افطار میکردند. از روزه های مستحب، روزه داوود است و اگر کسی نذر کند یک ماه روزه داوود بگیرد، باید یک روز درمیان روزه بگیرد و چنانچه از روی عمد پی در پی روزه بگیرد یا افطار کند، باید روزه یک ماه را از سر بگیرد، مگر آنکه پیاپی بودن افطار از روی اضطرار باشد که در این صورت نیازی به از سر گرفتن نیست؛ بلکه روزه گرفته شده ادامه مییابد.[6]
پی‌نوشت‌ها:
[1] بقره 183.
[2] تفسیر المیزان، ج 3، ص8.
[3] خروج ۳۴:۲۹
[4] انجیل متی، باب چهارم.
[5] انجیل متی، باب چهارم.
[6] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۸۳-۱۸۴.
منبع : رهروان ولایت