امام محمد باقر علیه ‌السلام در پاسخ به پرسش ثمالی (از علت نامگذاری آن حضرت به قائم) فرمود :
چون جدّم حسین علیه ‌السلام کشته شد فرشتگان با گریه و فغان به درگاه خداوند عزّوجلّ فریاد برآوردند که : ای خدای و سرور ما! آیا از کسانی که برگزیده تو و فرزند برگزیده تو و بهترین آفریده تو را می‌کشند چشم می پوشی؟
خداوند عزّوجلّ به آنان وحی فرمود که : فرشتگان من! آرام گیرید؛ به عزّت و جلالم سوگند از آنان انتقام خواهم گرفت گر چه به طول انجامد.
آن گاه خداوند عزّوجلّ امامانِ نسل حسین علیه السلام را به فرشتگان نشان داد و فرشتگان بدان شادمان گشتند. در میان آنان یکی ایستاده بود و نماز می خواند. خداوند فرمود: با این قائم (ایستاده) از آنان انتقام می کشد!

متن عربی حدیث:
الإمامُ الباقرُ علیه السلام (و قد سَألهُ الثُّمالیُّ عن عِلّةِ تَسْمِیةِ القائم قائماً) لَمّا قُتِلَ جَدّی الحسینُ صلَّی اللّه ُ علَیهِ ضَجّتِ المَلائکةُ إلَی اللّه ِ عزّ و جلّ بالبُکاءِ و النَّحیبِ ، و قالُوا : إلهَنا و سیّدنَا، أ تَغْفُلُ عَمَّن قَتلَ صَفْوتَکَ و ابنَ صَفْوتِکَ ، و خِیَرتَکَ مِن خَلْقِکَ ؟! فأوحَی اللّه ُ عزّ و جلّ إلَیهِم : قَرّوا مَلائکتی ، فَوَ عِزّتی و جلالی لَأنتقِمَنَّ مِنهُم و لو بعدَ حینٍ. ثُمّ کَشفَ اللّه ُ عزّ و جلّ عَنِ الأئمّةِ مِن وُلدِ الحسینِ علیه السلام للملائکةِ ، فسُرَّتِ الملائکةُ بذلکَ ، فإذا أحدُهُم قائمٌ یُصلّی ، فقالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : بذلکَ القائمِ أنتَقِمُ مِنهُم.

? بحارالأنوار، ج۵۱، ص ۲۸-میزان‌الحکمه، ج1، ص376