بحث جانبازی شمر در صفین بحثی است که این روزها زیاد می‌شنویم. بحثی که به دنبال خود این هشدار را هم دارد که آنچه شمر را شمر کرد اخلاقش بود و بپرهیزید ای ‌شیعیان‌ که‌ مبادا شما هم‌ شمر بشوید‼
پیرامون این بحث نکاتی رو عرض می‌کنم.
حقیر به صورت جزم، عنوان مقدس جانبازی را از شمر نفی کرده و می‌کنم. البته مشارکت او در جنگ صفین قابل کتمان نیست.
برخی روایتی را گواه می‌آورند که شمر در جنگ صفین ضربه‌ای به صورتش خورده است و جانباز (با همان تقدسی که این واژه دارد) شده است.
نکاتی به ذهنم می‌آید تقدیم دوستان می‌کنم.
نکته اول:
سرگذشت شمر پس از جنگ صفین تا پایان عمرش تقریباً روشن و خالی از ابهام است و کسی در دشمنی‌اش با خدا و اهل ‌بیت (علیهم‌السلام) تردیدی ندارد.

نکته دوم :
سرگذشت شمر از ابتدای ولادت تا قبل از جنگ صفین نیز روشن است. اینکه او از قبیله هوازن بود که پدرش و قبیله‌اش تا به جنگ با مسلمانان و تحمل شکست در آن نرسیدند مسلمان نشدند. نسب او و حرام زادگی‌اش هم که در تاریخ و در کلام امام حسین علیه‌السلام آمده است.

نکته سوم :
نقش او در جنگ صفین است.
قطعا او در جنگ صفین حضور داشته است‌. همراه با قبیله‌اش هوازن و تیره‌اش بنی ‌ضباب.
اما مورخین علت حضورش را نه نصرت امام که پیروی از سنت  قبیله‌ گرایی دانسته‌اند. چرا که او در آن هنگام از بزرگان قبیله نبوده و تاریخ می‌گوید وی به دنبال تصمیم بزرگان قبیله مبنی بر حضور در جنگ صفین، مانند سایر مردان قبیله این کار را ولو قلبا دوست نمی‌داشت، پذیرفت.
البته از کلام خود شمر و عملکردش بعد از عاشورا نیز می‌توان فهمید حضورش در صفین از باب قاعده " الأمر لمن غلب" بوده است که اتفاقاً قاعده ایست اموی.
شمر در توجیه کشتن امام حسین علیه ‌السلام می‌گوید: طاعت امیر بر ما واجب است و اگر اطاعت نمی‌کردیم از شتر آب کش پست ‌تر بودیم.
شاهد دیگر اعتقاد وی به قاعده الأمر لمن غلب، نامه‌ای است که وی پس از حاکمیت بنی زبیر به مصعب بن زبیر می‌نویسد که در آن خطاب نامه را به امیر مصعب بن زبیر قرار می‌دهد و مفادش آمادگی برای خدمت در رکاب امیر است.
هم چنین شاهد دیگر بیعت وی پس از جنگ صفین با معاویه است. حال آنکه سپاه مولا بعد از صفین دو گروه شدند گروهی وفادار به مولا و گروهی خوارج که هم زمان به مولا و معاویه معترض بودند اما شمر راه سومی را در پیش گرفت و با معاویه بیعت کرد و همواره هم به این بیعت با " امیر غالب " باقی ماند. تا جایی که وقتی زیاد بن ابیه از جانب معاویه مأمور شد تا شیعیان مولا را بکشد، شمر در کوفه علیه شیعیان استشهاد جمع می‌کرد و برای وی می فرستاد.
مشهورترین استشهاد وی که در کتب تاریخی به استشهاد امویین کوفه مشهور است استشهاد شمر و عمر سعد و شبث بن ربعی و محمد ابن اشعث علیه حجر بن عدی است.
پس وی در زمره امویان کوفه است و روشن است که امویان از لحاظ اعتقادی عثمانی بوده‌اند و عثمانی‌ها نه تنها اعتقادی به ولایت مولا ندارند بلکه مولا را مسلمان نیز نمی‌دانستند.

حجت‌ الاسلام‌ معماريان