ابوعبداللّه احمد بن حسن بن على بن محمد بن على بن فضّال، كنيه او «ابوالحسن» يا «ابوعبداللّه»، از راويان موثّق و از اصحاب امام هادى عليهالسلام و امام عسكرى عليهالسلام . از زمان ولادت او اطلاعى در دست نيست، ولى در سال 260 ه. وفات كرده. وى از فرزندان ابومحمّد حسن بن على بن فضّال، متوفاى 224 ق است. ابن فضّالها سه نفر هستند به نامهاى يك. ابوعبداللّه احمد بن حسن بن على بن فضّال (م 260 ق)، صاحب شرح حال؛ دو. ابوالحسن على بن حسن بن على بن فضّال (م 290 ق)؛ سه. ابوعبداللّه محمّد بن حسن بن على بن فضّال (م 341 ق) كه علماى رجال هر سه را «فطحى المذهب» و از فقهاى اصحاب معرفى كردهاند. احمد و على برادر يكديگر هستند. پدر آنها نيز اگرچه فطحى المذهب بود، ولى در اواخر عمرش، به امامت موسى كاظم عليهالسلام شهادت داد و در محضر امام رضا عليهالسلام قرار گرفت و از ديدگاه علماى رجال، در نهايت وثاقت و عابدترين فرد زمان خود معرفى شده است؛ زيرا پدر آنها همان كسى است كه در صحرا و كوهستان در اثر سجدههاى طولانى، پرندگان بر پشت او مىنشستند و حيوانات وحشى در اطراف او مشغول چريدن بودند و در مسجد جامع كوفه نيز محلى براى عبادت خود داشت كه استوانه هفتم بود و معروف به «ستون ابراهيم عليهالسلام » است. امام عسكرى عليهالسلام درباره خاندان «بنى فضال» فرمود: «به آنچه را كه آنها از ما روايت مىكنند، تمسّك كنيد، ولى به عقيده آنها اعتنايى نداشته باشيد.» نجاشى از قول ديگران، صاحب شرح حال را فطحى المذهب ـ هفت امامى ـ معرفى كرده، اما خودش او را فردى موثّق در نقل حديث ذكر كرده و اين در حالى است كه علاّمه حلّى پس از نقل عبارت نجاشى، گفته است: من در روايات او توقف مىكنم. به گفته مرحوم آيةاللّه خوئى در منابع روايى شيعه، بالغ بر 136 حديث از او نقل شده، اما به گفته ابن داود، وى از كسانى است كه از ائمّه اطهار عليهمالسلام مستقيما روايتى نقل نكردهاند. ظاهرا سخن ابن داود خالى از ضعف نيست؛ چنانكه ديگران نيز به اين مطلب تصريح كردهاند. مشايخ روايى او پدرش حسن بن فضال، ابن ابى عمير، اسماعيل بن همام، على بن يعقوب هاشمى و عمرو بن سعيد ساباطى هستند.
از جمله شاگردان او محمد بن جعفر رزّاز است.
از او تنها دو اثر با نام كتاب الصلاة و كتاب الوضوء در منابع معتبر معرفى شده است.
مقاله ها
ابن فضال
- بازدید: 2548