منقوش، محدّث شيعى، كنيه ‏اش در منابع ذكر نشده و تاريخ تولّد و وفاتش در دست نيست. شيخ طوسى (م 460 ق) وى را از اصحاب امام هادى عليه‏السلام (220 ـ 254 ق) به شمار آورده است. بنابراين، ولادت او مى‏ بايست در اواخر سده دوم يا آغاز سده سوم روى داده باشد. همچنين درباره وفات او شايد از گزارشى كه شيخ صدوق (م 381 ق) ارائه داده است، بتوان سال آن را حدس زد. در گزارش وى آمده است كه وى مى‏گفت: خدمت امام حسن عسكرى عليه‏السلام رسيدم و از آن امام درباره صاحب الامر(عج) سؤال نمودم، فرمود: «پرده را بالا بزن.» وقتى پرده را كشيدم، پسركى بيرون آمد كه طول قد او پنج وجب و حدود ده يا هشت ساله و يا كمتر بود كه در گونه سمت راست او خالى داشت و روى ران امام حسن عسكرى عليه‏السلام نشست. سپس امام فرمود: «اين صاحب امر شماست.» گزارش مذكور نشان مى‏دهد كه وى چندين سال پس از ولادت امام دوازدهم (تولد: 255 ق) زنده بوده و احتمالاً بخشى از غيبت صغرا (260 تا 329 ق) را درك كرده است.
درباره زندگى و چگونگى تحصيلات او با توجه به اينكه شرح حال او در هيچ‏يك از منابع معتبر نيامده است، نمى‏توان سخن قاطعى گفت. تنها آگاهى ما از او گزارشى است كه نقل شد و از آن مى‏توان استفاده نمود كه وى شيعه امامى و در جست‏وجوى امامش بود. همچنين مى‏توان گفت كه وى دست كم مدتى در عراق، به ويژه كوفه و سامرّاء، به سر برد و رابطه‏ اش با امام حسن عسكرى عليه‏السلام نزديك بود؛ زيرا امام عليه‏السلام در گزارش ياد شده او را به اسم خودش خطاب نموده‏ اند. وى اين گزارش را براى جعفر بن محمّد بن عبداللّه نخعى، كه از نوادگان مالك اشتر نخعى است، نقل كرده و از همين‏جا مى‏توان احتمال داد كه وى اهل كوفه بوده و در اين شهر پرورش يافته است. اكنون در منابع حديثى، روايتى از او به چشم نمى‏خورد. به همين دليل، استادان و شاگردان او براى ما ناشناخته‏اند؛ چنان‏كه از تأليفات او نيز خبرى گزارش نشده است.

نوشتن دیدگاه