خداوند در آیه ۳۳ سوره انفال می فرماید: وَ ما کانَ اَللّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ «ای پیامبر! تا زمانی که تو در میان امت هستی خداوند آنان را عذاب نمی‌کند.»

در غایه المرام به نقل از مسند احمد بن حنبل به سند خود از  امیرالمؤمنین علی علیه السلام آورده که فرمود : رسول اللَّه (صلی الله علیه وآله) فرمود: ستارگان برای اهل آسمان امان هستند که اگر ستارگان از بین بروند آنها هم از بین می روند، و خاندان من برای اهل زمین امان هستند، پس اگر اهل بیت من بروند اهل زمین هم می روند (۱)
امام محمّد باقر(علیه السلام) فرمودند : اگر امام یک ساعت از زمین برداشته شود زمین اهلش را فرو می برد و اهل خود را همچون دریای خروشان به جوش و خروش در می آورد. (۲)
محمد بن یعقوب به سند خود از وشاء نقل کرده که گفت: از امام رضا(علیه السلام) پرسیدم: آیا زمین بی امام می ماند؟ فرمود: نه، عرض کردم: به ما روایت رسیده است که آن بدون امام نمی ماند مگر آنکه خدای عزوجل بر بندگانش خشم کند؟ فرمود: نمی ماند و هنگامی که بی امام باشد فرو می رود. (۳)
مترجم کتاب الغیبه در ذیل حدیث فوق آورده «اگر فرض شود که روزی حجت از میان مردم برداشته شود معنایش برداشتن تکلیف از مردم است و معنای برداشته شدن تکلیف آن ست که خداوند انقراض نسل بشر را اراده کرده است واین توجیه، اگر چه از نظر عامه مردم قابل قبول است ولی با شناختی عمیق تر می توان گفت که مقصود آن است که به یمن وجود امام و ولیّ کامل است که مردم روی زمین از نعمت حیات و دیگر نعمت های الهی بهره مند می شوند و مَثَل اولیاء خدا در میان مردم مثل گلهای بوستان است که هزاران بوته گیاه به برکت آنها آبیاری می شوند و همچون کوه های با عظمت اند که موجب استقرار زمین هستند و جعلنا الجبال اوتادا» (۴)
امام جعفر صادق (علیه السلام) می فرمایند: «لولا الحجه لساخت الارض باهلها» «اگر حجت خدا نبود، مسلما زمین، ساکنانش را فرو می‌برد.»(۵)
در حدیثی دیگراز ایشان: «اگر زمین بی‌امام باشد از هم می‌پاشد. »(۶)
در غایه المرام از جابر جعفی نقل شده که گفت : به حضرت امام محمد بن علی باقر علیهما السلام عرضه داشتم : برای چیست که به پیغمبر و امام احتیاج هست؟ فرمود : برای باقی ماندن جهان بر صلاح خودش، و آنکه خداوند عزّ و جل در صورتی که پیغمبر یا امام بین اهل زمین باشد، عذاب را از آنان برمی دارد، خداوند عزّ و جل می فرماید : «وَ ما کانَ اللَّهُ لَیُعَذِّبَهُمْ وَ اَنْتَ فیهِمْ» (انفال/۳۳ )؛ و تا وقتی که تو در میان آنهایی خداوند آنها را عذاب نمی کند. (۷)
سلیمان از امام جعفر صادق(علیه السلام) و آن حضرت از پدر بزرگوارش امام محمّد باقر(علیه السلام) و آن حضرت از امام زین العابدین علیه السلام نقل می‌کند که حضرتش فرمودند: «ما اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه وآله) پیشوایان امت اسلام، حجت‌های خدا بر جهانیان، آقای اهل ایمان، پیشوای روسفیدان و سرپرست مؤمنانیم. ما امان برای اهل زمین هستیم، همچنان که ستارگان امان برای اهل آسمانند. ما کسانی هستیم که خدا به واسطۀ ما آسمان را بر فراز زمین نگه داشت و اهل زمین را از هلاکت نجات بخشیده است. به واسطۀ ما باران می‌بارد و رحمت خدا منتشر می‌شود و زمین برکاتش را بیرون می‌آورد و اگر نبود در هر عصر و زمانی امامی از ما اهل بیت در زمین، زمین اهلش را فرو می‌برد و هلاک می‌کرد.
سپس فرمودند: از روزی که خداوند آدم را آفریده زمین از حجّت الهی خالی نبوده که یا ظاهر است و مشهور و یا غایب است و [در پرده] مستور، و تا روز قیامت نیز از حجّت الهی خالی نخواهد ماند و گرنه خداوند پرستش نمی شود.»(۸)
در فرمایش امام سجاد(علیه السلام) پاره‌ای از برکات وجودی ائمۀ اطها(علیهم السلام) بیان شده است که اختصاص به زمان حضور امام ندارد. زیرا آثار و برکات آن حضرت چنان گسترده است که شامل زمان حضور و غیبت می‌شود.
از جمله اینکه:
الف) اگر امامی از اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) در زمین نباشد، زمین اهلش را نابود می‌کند.
ب) این که خالی نبودن زمین از حجت خدا، یک سنّت الهی است که از زمان حضرت آدم(علیه السلام) تا قیامت جریان دارد.
ج) این که عبادت خدا در زمین بستگی به وجود حجّت خدا دارد.
د) در کلام حضرت به بهره‌مند شدن مردم از وجود امام(علیه السلام) در ایام غیبت تصریح شده است. (۹)
در نامۀ مبارک امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به «اسحاق بن یعقوب» [نیز] آمده است که: «. . . إنّی أمان لأهل الأرض، کما أنّ النّجوم امان لأهل السّماء»
«من مایۀ آرامش و امنیت هستم، همان‌گونه که ستارگان آسمان، باعث امنیّت آسمانیان هستند.»(۱۰)
با توجه به احادیث فوق، روشن است که وجود امام معصوم در میان جامعه بشری از جهات گوناگون موجب آرامش و امنیت برای ساکنان زمین است که به گوشه‌ای از آن جهات اشاره می‌کنیم:

امنیت فکری و روحی
«امام و حجت بر اساس این که مسئولیت هدایت و ارشاد جامعه را بر عهده دارد، از مرزهای اعتقادی و فکری جامعۀ اسلامی نگهبانی می‌کند تا مورد هجوم افکار غلط و اعتقادات منحرف دشمنان خدا واقع نشود. در پرتو هدایت و ارشاد حجت خداست که انحرافات فکری و عقیدتی که موجب تزلزل فکری و روحی جامعه است، از بین رفته و امنیت فکری و روحی به وجود می‌آید.

به دست گرفتن زمام امور جامعه
مسئولیت دیگر امام به دست گرفتن زمام امور جامعه است که در صورت فراهم شدن شرایط و امکانات کافی، امام زمام امور را به دست گرفته و قسط و عدالت همگانی را جایگزین بی‌عدالتی‌ها (که نظم و آرامش اجتماعی را بر هم می‌زند) می‌نماید؛ در نتیجه اهل زمین از آرامش و ثبات برخوردار می‌گردند.
اگر می‌بینیم که امام از تصرف ظاهری در ادارۀ امور جهان خودداری می‌کند، به واسطۀ عدم وجود شرایط و مقدمات لازم است و خودداری از تصرف ظاهری در امور، چیزی نیست که منحصر به حضرت حجت علیه السّلام باشد، بلکه امامان پیشین نیز چنین بودند، چنانکه در تاریخ زندگانی حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌بینیم که آن حضرت بیش از بیست و پنج سال در امور اجرایی دخالت و تصرف نکردند؛ در عین حال که از اولین لحظۀ ارتحال پیامبر گرامی اسلام واجد تمام شرایط زعامت جهان بشریت بودند و علاوه بر آن، از طرف خدا و پیامبر نیز به مقام ولایت و امامت بر مردم انتخاب شده بودند، لکن وقتی موضوع غصب خلافت پیش آمد، جامعۀ اسلامی به واسطۀ کوتاهی و سهل‌انگاری عده‌ای و نفاق و دشمنی عده‌ای دیگر از برکات وجود امام و رهبری معصوم، محروم ماند.
اگر امروز اجتماع ما از برکات تصرف مستقیم امام و حجت خدا محروم است، نه تنها مربوط به کوتاهی مسلمین صدر اسلام، بلکه به خاطر غفلت‌های جامعۀ خود ما نیز می‌باشد.
توضیح این که مسئول دخالت نکردن و تصرف ننمودن ائمۀ اطهار(علیهم السلام) در گذشته و حال، مردمی هستند که از اطاعت پیشوایان راستین اسلام سرباز زدند و به مخالفت با آنان برخاستند. امید است روزی فرا رسد که جامعۀ اسلامی و مردم جهان به این حقیقت پی‌ببرند که برای دست یافتن به عالی‌ترین مدارج تکامل انسانی، ناگزیرند از انسانی کامل و معصوم که واجد تمام شرایط رهبری در ابعاد مختلف زندگی انسان است، اطاعت و پیروی کنند؛ در این صورت است که زمینه و شرایط برای تصرف مستقیم حجت و ولیّ خدا فراهم می‌گردد و امام با اذن خداوند متعال ظاهر خواهد گشت و زمین را از عدل و قسط پر کند و ظلم و بیداد را از بین ببرد، چنانکه امیرالمؤمنین(علیه السلام) پس از بیست و پنج سال کناره‌گیری از تصرف در امور مسلمانان، بعد از فراهم شدن شرایط، رسما زمام امور را به دست گرفت و موفق گردید که در این مدّت کوتاه زعامت و رهبری خود نمونه‌ای از حکومت قرآن و اسلام را برای همۀ مسلمانان و حتی برای جهان بشریّت ترسیم کند.
مرحوم محقّق طوسی در «تجرید الاعتقاد» می‌گوید:(۱۱) «وجوده لطف و تصرّفه لطف آخر و عدمه منّا»
وجود امام لطف و اتمام حجت بر بندگان است. خداوند به مقتضای حکمت خویش به وسیلۀ انتخاب و نصب امام برای هدایت جامعۀ بشری، حجت را بر همگان تمام نمود؛
به طوری که آن را نعمت دانسته و اکمال دین را مربوط به آن می‌داند. لذا دربارۀ روز غدیر-روز نصب امام(علیه السلام) می‌فرماید: اَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی(مائده/۳)
امّا اگر مردم از این نعمت خداوند منتفع نمی‌شوند و امام در امور اجرایی تصرّف نمی‌کند، به واسطۀ سهل‌انگاری و کوتاهی خود آن‌ها است. لذا بر تمام امت اسلام است که از خواب غفلت بیدار شوند و مقدّمات حضور امام معصوم را در میان خود به وجود آورند تا از برکات کامل الهی برخوردار گردند.

وجود امام، منشأ خیر و برکت
بر حسب روایات و اخبار، وجود افراد مؤمن در بین مردم، منشأ خیر و برکت و موجب نزول باران و جلب منافع و دفع بسیاری از بلاها و خطرها از جامعه است، چنانکه در تفسیر آیه ٢۵١ سوره بقره:
از امام جعفر صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمودند:
« إنّ اللّه لیدفع بمن یصلّی من شیعتنا عمّن لا یصلّی و لو اجتمعوا علی ترک الصلاة لهلکوا؛ »(۱۲) به درستی که خداوند به واسطۀ نمازگزاران شیعه، بلا را از کسانی که نماز نمی‌خوانند، دفع می‌کند. زیرا اگر همه شیعیان نماز را ترک کنند، هلاک می‌گردند.
آنگاه حضرت نسبت به سایر احکام، مانند پرداخت زکات و حجّ گزاردن همین مطلب را می‌فرماید.
واضح است که وقتی وجود افراد مؤمن در اجتماع، چنین برکتی را به همراه داشته باشد، برکات وجود امام معصوم که ولیّ و حجّت خدا بر مردم است، به مراتب بیشتر خواهد بود. زیرا امام و حجت خدا واسطۀ رسیدن فیض و برکت خداوند متعال به مردم و برطرف کنندۀ بلاها از آنان است. چنانکه امام سجاد(علیه السلام) دربارۀ برکات وجودی ائمه اطهار(علیهم السلام) می‌فرماید:
ما کسانی هستیم که به واسطۀ ما آسمان برفراز زمین نگهداری شده و زمین از هلاک نمودن اهلش منع گردیده است. (رج به ح ۸)
حضرت در ادامه می‌فرماید:(۱۳) «و بنا ینزّل الغیث و تنشر الرحمة و تخرج برکات الأرض»
در این فراز از بیان امام، به برکاتی دیگر اشاره گردیده و نزول باران و انتشار رحمت خدا و خروج برکات زمین، از آثار وجودی ائمۀ اطهار(علیه السلام) شمرده شده است. این موضوع یک اصل قرآنی است؛ زیرا قرآن کریم می‌فرماید:
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ اَلْقُری آمَنُوا وَ اِتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ اَلسَّماءِ (اعراف/۹۶) وَ اَلْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ
اگر اهل شهرها و آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم؛ لکن (آن‌ها حق را) تکذیب کردند. ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم.
نکته‌ای که از این آیه می‌توان استفاده نمود این است که اهل شهرها و آبادی‌ها، تقوا را رعایت نکردند و حق را نیز انکار و تکذیب نمودند و سزاوار تنبیه و مجازات الهی گردیدند؛ لکن در عین حال مشاهده می‌کنیم که باران رحمت الهی ریزش می‌کند و برکات زمین از دل آن خارج می‌گردد و اهل زمین از آن بهره‌مند می‌شوند و این نمی‌شود مگر به واسطۀ وجود ائمه اطهار(علیهم السلام) که مظهر قدس و تقوا و پرهیزکاری در زمین هستند. خداوند نه ‌تنها به خاطر آنان برکاتش را از اهل زمین دریغ نمی‌کند، بلکه بلاها و آفات را نیز به واسطۀ کرامت و عظمت ائمه اطهار(علیهم السلام) در پیشگاهش، از اهل زمین برطرف می‌کند و به انسان‌های گنهکار مهلت می‌دهد تا شاید به وسیلۀ توبه و انابه به سوی خدا باز گردند؛ زیرا وجود ائمۀ معصومین همچون وجود پیامبر سبب خیر و برکت و رفع عذاب از امت است. (۱۴)

منابع:
۱- مکیال المکارم فی فوائد دعا للقائم، ج ۱، ص ۱۷۳ به نقل ازبحار ج ۴۴ ص ۲۸۲
۲-غیبت نعمانی، بخش روایات درباره لزوم حجه، ص ۱۵۶
۳- همان
۴- غیبت نعمانی، توضیح مترجم ص ۱۵۶
۵-غیبت نعمانی، بخش روایات درباره لزوم حجه در زمین ص ۱۵۵
۶-اصول کافی، ج ۱، کتاب الحجه، ص۳۷۸
۷- مکیال المکارم فی فوائد دعا للقائم، ج ۱، ص ۱۷۵ به نقل از وسائل الشیعه، ج ۱۱ ص ۵۶۶ باب ۲۳ ح ۲
۸- کمال الدین، ص ۲۰۷، ح ۲۲
۹--جلوه های پنهانی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، حسین علی پور، صص ۶۳-۶۲
۱۰- موعود نامه فرهنگ الفبایی مهدویت مجتبی تونه ای ص ۱۲۰ به نقل از کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۷
۱۱- کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص ۲۸۵
۱۲- اصول کافی، ج ۲، ص ۴۵۱
۱۳-کمال الدین، ص ۲۰۷
۱۴-جلوه های پنهانی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، حسین علی پور، صص ۷۱-۶۵
منبع : مهر 

نوشتن دیدگاه