پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی (علیه السلام) فرمود:
یا علی اثنا عشره خصله ینبغی للرجل المسلم آن یتعلمها علی المائده، اربع منها فرضیه، و اربع منها سنه، واربع منها ادب. فاما الفرضیه: فالمعرفه بما یا کل و التسمیه الشکر و الرضا، و اما السنه: فالجلوس علی الرجل الیسری، والاکل بثلاث اصابع و آن یا کل مما یلیه و مص الاصابع، و اما الادب: فتصغیر اللقمه و المضع الشدید و قله النظر فی وجوه الناس و غسل الیدین.(92)
ای علی! شایسته است که انسان مسلمان دوازده عادت را هنگام غذا خوردن بیاموزد (و به آن عمل کند)، چهار تای آن لازم، چهار تای آن مستحب، و چهار ویژگی آخر از آداب است. اما آنچه لازم است: از آنچه می خورد آگاه باشد (بداند که حلال است و پاکیزه)، بسم الله بگوید: شکر خدا را به آورد و (به روزی خود) راضی باشد. اما آنچه سنت است این که: نشستن روی پای چپ (و پای راست را ستون کند)، خوردن با سه انگشت، خوردن از غذای مقابل خود و لیسیدن انگشتان. اما آداب چنین است: کوچک برداشتن لقمه، خوب جویدن غذا، کم نگاه کردن به صورت دیگران، و شستن دستها (پس از غذا).
نیز آن حضرت فرمود:
الطعام اذا جمع اربع خصال فقد تم: اذا کان من حلال، و کثرت الایدی، و سمی فی اوله، و حمدالله عزوجل فی آخره.(93)
اگر غذا چهار ویژگی را گرد آورد، آن غذا کامل است: این که از حلال تهیه شده باشد، دستهای زیادی بر آن وارد شود (و دسته جمعی خورده شود)، در آغاز آن بسم الله گفته شود و در پایان آن خداوند عزوجل ستایش شود.
امام علی (علیه السلام) فرمود:
من اراد آن لا طعام فلا یاکل حتی یجوع و تتقی المعده، فاذا اکل فلیسم الله، و لیحسن المضغ ولیمسک عن الطعام وهو یشتهیه و یحتاج الیه.(94)
هر کس می خواهد غذا آسیبی به او وارد نسازد، نخورد مگر هنگام خالی و پاک شدن معده و احساس گرسنگی، و چون غذا خورد، بسم الله بگوید و غذا را خوب بجود، و در حالی که هنوز اشتها دارد و کاملا سیر نشده، دست از غذا بکشد.
نیز از آن حضرت است که فرمود:
من اکل الطعام علی النفاء، واجاد الطعام، و ترک الطعام وهو یشتهیه ولم یحبس الغائط اذا اتاه لم یمرض الا مرض الموت.(95)
هر کس آنگاه که گرسنه شد غذا را بخورد و آن را خوب بجود و در حالی که هنوز میل به غذا دارد، دست از آن بکشد و مدفوع خود را نگه ندارد، به هیچ مرضی جز مرگ دچار نمی شود.
92) کتاب من لا یحزره الفقیه: ج 4، ص 355، ح 5762.
93) الکافی: ج 6، ص 273، ح 2.
94) بحارالانوار: ج 66، ص 410، ح 5.
95) همان: ص 422، ح 37؛ مکارم الاخلاق: ج 1، ص 314، ح 38
