همه می دانیم که مسئولیت تامین نیازهای اعظای خانواده و به ویژه غذای آنها، بر عهده پدران است. نیز در کنار این مسئولیت، وظیفه تربیت صحیح و آشنا ساختن فرزندان با ارزشهای انسانی و اخلاقی در خانه و جامعه نیز بر دوش پدران و مادران سنگینی کرده و به طور معمول، یکی از دغدغه های همیشگی آنان است. بنابراین، باید به این وظیفه که از مهمترین و اساسی ترین وظایف والدین است، اهتمام بیشتری داشت و این رسالت حیاتی را در تربیت فرزندان خود به درستی ایفا کرد، و در راه انجام آن تمام تلاش خود را به کار بست زیرا در صورت بی توجهی و عمل نکردن به آن مسئولیت، عواقب آن در درجه اول متوجه خود والدین بوده و بر دوش آنها سنگینی خواهد نمود.
شاید احساس همین مسئولیت مهم، باعث شده است تا آرزوی هر پدر و مادری، داشتن فرزندانی صالح، کامل، سالم و با استعداد باشد؛ چراکه داشتن فرزند نیک و صالح؛ عامل مهمی است که می تواند باعث افتخار و مباهات والدین شود و هر مسلمانی می داند، که چنین فرزندی، نه تنها در دنیا مایه مباهات اوست بلکه پس از مرگ نیز چنین فرزندی، خیرات و حسنات زیادی را به آنان می رساند. همچنین به استناد روایت پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) که فرموده است:
خمسه فی قبورهم و ثوابهم یجری الی دیوانهم... و من خلف ابنا صالحا.
پنج نفرند که وقتی در قبرهایشان هستند، نامه عملشان باز بوده و ثواب اعمالشان در آن نوشته می شود... (و از جمله آنها) کسی است که فرزندی صالح بر جای گذاشته باشد.
هر مسلمانی می داند که نامه عمل او تا زمانی که فرزند او در دنیا باقی است و کار نیک انجام می دهد، باز است و در ثواب اعمال نیک فرزند خود شریک خواهد بود.
به همین دلیل، همه پدران و مادران سعی خود را در تربیت فرزندان خود به کار می بندند تا مبادا فرزندانی نااهل و فاسد تحویل جامعه دهند و مایه شرمندگی و سرافکندگی خود را فراهم آورند. قرآن کریم در این خصوص می فرماید:
هنالک دعا زکریا ربه و قال رب هب لی من لدنک ذریه طیبه انک سمیع الدعاء.(145)
در آنجا زکریا پروردگارش را نداد داد و گفت: ای پروردگار من! مار از سوی خود فرزندی پاک عطا کن؛ که تو شنوایی دعایی.
نیز در آیه دیگری آمده است:
والذین یقولون ربنا هی لنا من ازواجنا و ذریتنا قره اعین واجعلنا للمتقین اماما.(146)
و کسانی که می گویند پروردگارا! همسران و فرزندان ما را نور چشمان ما قرار بده و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.
همچنین در بین متون روایی می خوانیم:
امام علی (علیه السلام) فرموده است:
اشد المصائب سوء الخلف.(147)
امام علی (علیه السلام) فرمود: بدترین مصیبتها فرزند ناصالح و زشت کردار است.
و نیز از آن حضرت است که:
ولد السوء یهدم الشرف و یشین السلف.(148)
فرزند بد؛ شرافت را از بین می برد و گذشتگان خود را بدنام می کند.
اکنون باتوجه به آنچه گذشت و با توجه به احادیث این فصل، از هر پدر و مادری که نان آور خانواده بوده و مسئولیت تامین مخارج و نیازهای افراد تحت تکفل و به ویژه فرزندانش به عهده اوست، می پرسیم آیا می دانید که یکی از راه های بسیار مهم سلامت باطن فرزندان شما و پاک و شفاف ماندن فطرت آنها روزی خوردن از راه حلال است؟ به راستی چرا بعضی از والدین، دانسته یا ندانسته، از روی عمد با غفلت، در چگونگی تامین معاش خانواده خود دقت کافی نداشته و تنها تهیه نیازهای فرزندان خود، اعم از خوراک، پوشاک و... در نظر آنها مهم است، بی آنکه حلال یا حرام بودن آن چندان تفاوتی داشته باشد؟
آیا تاکنون از خود پرسیده ایم که چرا برخی انسانها، حتی در دوران جوانی که زمانی فوران شهوتها و تمایلات نفسانی نیز هست، میلی به انجام کارهای ناپسند، خلاف اخلاق و عفت و در یک کلام، تمایلی به انجام گناه ندارند و برای اینکه آنها به راه خلاف کشیده شوند، گاهی تلاش زیاد دوستان ناباب و نیز موثر نمی افتد؛ در حالی که برخی دیگر، بدون کمترین کششی، خود به سوی اعمال ناشایست روی آورده و از انجام کارهای ناپسند و گناهان کوچک و بزرگ هیچ ترسی به دل راه نمی دهند و شرم نمی کنند؟
آیا با توجه به آموزه های دینی، می توان به این نتیجه رسیده که لقمه حلال، در بروز هنجارها و لقمه حرام در بروز ناهنجاری های اخلاقی، اجتماعی و دینی نقش مستقیم داشته و یکی از راه های مهم درمان ناهنجاری های اجتماعی، پرهیز از لقمه های حرام و شبهه ناک است؟
آیا می دانیم اموالی که از راه کم فروشی، گران فروشی، کم کاری، رشوه خواری، ربا خواری، رانت خواری و... دست می آید، حرام بوده و باطنی خبیث و ناپاک دارد؟ پس چگونه انتظار داریم که خود و فرزندانمان، از این اموال ناپاک روزی بخوریم و با این حال در پاکی، صداقت و درستکاری، سر آمد روزگار خود بوده و نور ایمان همواره در قلبهایمان روزافزون شود.
به راستی در چنین حالتی، چه کسی در پیشگاه عدل الهی مسئول خواهد بود؟ آیا تاوان رفتار و کردار زشت فرزندان را، تنها خود آنها باید بدهند یا بخشی از گناه آنان، به والدین باز می گردد؟

145) آل عمران: 38.
146) فرقان: 74./
147) غرر الحکم: ح 2963.
148) همان: ص 10065.

نوشتن دیدگاه