احمد بن اسحاق قمى

(زمان خواندن: 3 - 6 دقیقه)

ابوعلى، فقيه، محدّث، از اصحاب امام جواد و امام هادى عليهماالسلام و وكيل بلندپايه امام حسن عسكرى عليه السلام ، در قم چشم به جهان گشود و احتمالاً در اواخر سده دوم (حدود 190 ه) تولّد يافت؛ زيرا وى از اصحاب امام رضا عليه ‏السلام (شهادت 203 ق) به شمار نيامده و گويا در عصر آن امام عليه‏ السلام نوجوانى بيش نبوده است. درباره وفات او، همين اندازه روشن است كه وى مدتى پس از وفات امام حسن عسكرى عليه‏ السلام (م 260 ق) زنده بوده و دوران كهولت و پيرى ‏اش را مى‏ گذراند. در گزارشى از حسين بن روح قمى، كه در رجال كشى آمده است، مى‏ خوانيم: «وى پس از وفات حضرت عسكرى عليه ‏السلام نامه‏ اى به امام عصر(عج) نوشت و اجازه خواست تا به حج سفر كند. حضرت نيز ضمن اجازه، پارچه ‏اى براى او فرستاد. وى با ديدن پارچه، گفت: امام عليه ‏السلام خبر وفات مرا داده است، و هنگام بازگشت از حج، در "حلوان" (واقع در "سر پل ذهاب" از توابع استان كرمانشاه) درگذشت.» اكنون قبر او در «سر پل ذهاب» پابرجاست و مورد احترام اهالى منطقه مى‏باشد.
وى در يك خانواده مذهبى و علمى در قم پرورش يافت و چون پدرش، اسحاق بن عبداللّه قمى، اهل دانش و از اصحاب امام كاظم عليه‏السلام بود، احتمالاً در پرورش علمى او نقش بسزايى داشت. در ايام جوانى، آثار فضل و دانش و صفاى باطن در او نمايان گشت و در ميان مردم قم، چهره‏اى مورد قبول يافت. وى در قم، علاوه بر پدرش، نزد استادانى همچون زكريّا بن آدمى قمى و زكريّا بن محمّد مؤمن قمى (م. ح 255 ق) استماعاتى داشت و تلاش او در فراگيرى فقه و حديث، چندان بود كه در عصر امام جواد عليه ‏السلام (م شهادت 220 ق)، كه هنوز دوران جوانى‏اش را مى‏گذراند، به مقام شايسته ‏اى رسيد، بگونه‏ اى كه او را از محدّثان اين دوره و از اصحاب آن امام عليه‏ السلام به شمار آورده ‏اند. در عصر امام هادى عليه‏السلام (220 ـ 254 ق)، كه وى دوران ميان‏ سالى خود را سپرى مى‏كرد، مسافرت‏ هايى به بغداد، كوفه و سامرّاء داشت و چندين نوبت خدمت امام هادى عليه ‏السلام شرفياب شد و پرسش ‏هايى را كه از آن امام مى‏نمود، در كتابى گردآورى كرد. وى طى مسافرت‏ هايش به عراق، با استادان متعددى مانند بكر بن محمّد بن عبدالرحمن ازدى، عبداللّه بن ميمون، سعدان بن مسلم عامرى، ابوهاشم جعفرى بغدادى (م 261 ق) و ياسر خادم (م. حدود 260 ق) ملاقات داشت و از آن‏ها حديث شنيد. در اين زمان، وى در فقه و حديث به حد كمال رسيد و بنا بر گزارش نجاشى و طوسى، از چهره ‏هاى درخشان و «شيخ اهل قم» به شمار مى ‏آمد.
احمد بن اسحاق در عصر امام حسن عسكرى عليه ‏السلام (م 260 ق) به عنوان وكيل آن امام در قم، مشغول خدمت شد و خانه‏اش در قم محل رجوع علما، فقها و مردم عادى بود. به همين دليل، نجاشى او را «وافد القميين» معرفى كرده است. گفته مى ‏شود: وى به دستور امام حسن عسكرى عليه ‏السلام مسجد بزرگى در قم بنا كرد كه امروزه پابرجاست و به نام «مسجد امام» شهرت يافته است. برخى از گزارش ‏ها حاكى از آن است كه وى در مسافرت اخيرش به سامّراء، كه وجوهات اهالى قم را نزد امام حسن عسكرى عليه ‏السلام برده بود، امام عصر(عج) را ديد و با آن امام صحبت كرد. در اين مسافرت، شاگردش، سعد بن عبداللّه اشعرى (م 299 ق)، نيز با او بود و گزارش مذكور را نقل كرده است. حتى در گزارش طوسى آمده است كه وى پس از رحلت امام حسن عسكرى عليه‏ السلام ، با امام عصر (عج) درباره ادعاى جعفر كذّاب (برادر امام حسن عسكرى عليه ‏السلام ) مكاتبه داشت و در پى آن، امام عليه ‏السلام با صدور توقيعى مفصّل، نسبت به ادعاى عمويش هشداد داد و جعفر را فردى «مفسد» معرفى كرد.
وى در قم شاگردان متعددى تربيت كرد كه مشهورترين آن‏ها سعد بن عبداللّه اشعرى (م 299 ق)، عبداللّه بن جعفر حميرى (م. بعد 297 ق)، محمّد بن حسن صفّار قمى (م 290 ق) و على بن ابراهيم قمى (م. حدود 275 ق) بوده‏اند. از تأليفات او، كتاب‏ هاى علل الصوم، علل الصلاة و مسائل الرجال (پرسش‏ هايى از امام هادى عليه‏ السلام درباره حال راويان) معرفى شده ‏اند.[1].

عالمان شیعه
7 .احمد بن اسحاق قمى، به قدرى عزيز در نزد آن حضرت بود كه به هنگام ولادت امام عصر(ع)، امام عسكرى(ع) به او نامه نوشته، از تولد حجت الهى او را آگاه ساخته[2]و توفيق تشرف به محضر كعبه مقصود را پيدا كرده[3]پس از شهادت امام عسكرى از سوى حضرت بقية‏اللّه‏ بر وكالت خود پابرجا مانده[4]مدتى در آوه اقامت كرده، سپس در قم رحل اقامت افكنده[5]به هنگام عزيمت به قم در «حلوان» (سر پل ذهاب) رحلت كرده، در همانجا مدفون شده[6]
ابوعلى احمد بن ‏اسحاق اشعرى قمى، توقيعاتى نيز از سوى حضرت به همراه داشت.
او در عصر خود از بزرگان فقها و محدثين قم محسوب مى‏گشت; به گونه ‏اى كه در بين علماء خاندان اشعرى از درخشندگى خاصى برخوردار بودكشى با سند كامل از ابومحمد رازى روايت كرده است كه گفت: من و احمد بن‏ ابى عبدالله برقى در عسكر (پادگان) بوديم; كه فرستاده ‏اى از سوى آن مرد آمد و گفت: حضرت مى ‏فرمايد: عليل، ايوب بن‏ نوح، ابراهيم بن‏ محمد همدانى، احمد بن‏ حمزه و احمد بن‏ اسحاق همه مؤثق هستند
از جمله اساتيد و مشايخ اين راوى بلندمرتبه; عبدالله بن ‏ميمون، زكريا بن‏ آدم و يا سرخادم بودند و ازشاگردانش; سعد بن‏ عبدالله اشعرى، على بن ‏ابراهيم قمى و سهل بن ‏زياد آدمى رازى بودند.[7]
روزی احمد بن اسحاق قمی به امام عسكرى(ع) در سامرا عرض كرد: امام بعد از شما كيست؟
امام(ع) برخاسته به اندرون رفت، فرزند دلبندش را كه حدودا سه ساله بود و چهره ‏اش چون ماه چهارده شبه مى‏درخشيد وارد مجلس كرد و خطاب به احمدبن اسحاق فرمود: اگر نبود كه تو در نزد خدا و حجج الهى عزيز و گرامى هستى، من فرزندم را به تو نشان نمى‏دادم.
احمد بن اسحاق از نشان امامت پرسيد، يك مرتبه آن نور ديده لب هاى نازك تر از گل‏ش را حركت داد و به عربى فصيح فرمود:
أنا بقيّة‏اللّه‏ فى أرضه، والمنتقم من أعدائه، فلا تطلب أثرا بعد عين.
من تنها بازمانده الهى هستم، من دست انتقام الهى از دشمنان اويم، پس از مشاهده ديگر از نشانه مپرس.[8].«سری از اسرار »
________________________________________
[1] مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ميرزا حسين نورى طبرسى، چ دوم، قم، مؤسسه آل البيت الاحياء التراث، 1409 ق؛
[2] صدوق، كمال‏الدين، ج2، ص434.
[3] طوسى، الفهرست، ص70.
[4] طبرى، دلائل الامامه، ص503.
[5] تاريخ قم، ص219.
[6] كشى، رجال، ص557؛ طبرسى، احتجاج، ج2، ص466.
[7] مجله ماهنامه کوثر شماره 7
[8] فصلنامه موعود شماره 16

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page