رقيه گرگين
نماز از جمله عباداتي است كه اثرات مادي و معنوي بسيار زيادي در زندگي بشر دارد. مقدمات نماز از هنگام وضو تا پايان نماز هر كدام جزء به جزء فوايد و آثاري دارد كه در اين جا قادر به بيان همه¬ي آن ها نيستيم و تنها به نكاتي چند اشاره مي¬كنيم.
آثار بهداشتي نماز از جمله صحيح بودن پاك نگه داشتن بدن، لباس و جاي نماز و پرهيز از نجاست¬ها كه موجب زدودن ميكروب¬ها و آلودگي¬ها از محيط زندگي و حفظ بهداشت جسماني است.
وضو سمبل طهارت عمومي بدن و موجب نشاط و سلامت است و مانند غسل، داراي آثار روحي و معنوي است و در پيشگيري و درمان بيماري هاي جسمي و رواني، اثر دارد.
البته نبايد اعمال عبادي را به خاطر اين فوايد اجرا كرد كه موجب بطلان آن خواهد شد، زيرا اگر كسي غسل و وضو كند. تا ضمن آن خنك شود يا از فوايد بهداشتي آن بهره¬مند شود و يا قيام و ركوع و سجود كند تا ضمن آن حركات ورزش و نرمش اجرا كند نماز شرك¬آلود خوانده است.
نماز بزرگ¬ترين و محكم¬ترين پناه¬گاه معنوي است. نماز كه مشتمل بر عقل، علم، اختيار حس مسئوليت، اتكا به حضرت حق و قدرت بي¬انتهاي او و قطع اميد از اغيار است. بزرگ¬ترين و محكم¬ترين سنگر اطمينان و آرامش و استنقاي روح انسان است.
از جمله آثار اخلاقي و تربيتي نماز پيام پرورشي پروردگار است. نماز بازدارنده از بدي¬ها، معراج هر مومن پاكيزه، مايه¬ي نزديكي هر انسان پرهيزگار به خدا، پاك¬كننده گناهان، شستشو دهنده¬ي جسم و جان، خاموش كننده¬ي آتش دوزخ، بن اسلام، پايه دين، نردبان رسيدن به اوج كمال و انسانيت، مهم¬ترين نماد دين، بهترين كارها و معيار سنجش اعمال است. اگر نماز قبول شود كارهاي ديگر هم پذيرفته مي¬شود و اگر نماز رد شود كارهاي ديگر نيز مردود است.
وقت¬شناسي و زمان¬سنجي از مهم¬ترين عوامل پيشرفت جوامع بشري است برنامه¬ريزي هاي شخصي و اجتماعي بدون سنجيدن زمان و اوقات مناسب هر كار ممكن نيست و مي¬توان گفت نماز وقت شناسي و زمان سنجي است.
نماز خواندن داراي خاصيت خودتاثيري و خودالقايي است. همان¬طور كه از طريق تلقين مي¬توانيم بر ديگران اثر بگذاريم. گاهي مي¬توانيم خود را نيز تحت تاثير تلقين¬هاي خود قرار دهيم. اسلام كه واقع¬بيني خاص خود را دارد با وضع نماز و تنظيم برنامه آن، بهترين دستور علمي و عملي را براي تلقين حقايق و خوبي¬ها به نمازگزار تدارك ديده است و با مقرركردن آن مسلمانان را موظف كرده است كه در هر شبانه روز پنج بار به خود تاثيري بپردازند و تلقين كننده¬ي آن حقايق و خوبي¬ها و وظيفه¬ها به نفس خود باشند.
نماز برطرف كننده¬ي كبر است. امام علي(ع) فرمودند: خدا، ايمان را براي پاك¬كردن از نجاست شرك و نماز را براي پاكيزه كردن از پليدي كبر واجب كرد.
رسول خدا(ص) فرمود: «شيطان پيوسته تا وقتي¬كه فرزند آدم بر نمازهاي پنج¬گانه محافظت و مواظبت دارد از وي ترسان است و چون نمازها را ضايع كند بر او دلير مي¬شود و او را در گناهان بزرگ مي¬اندازد.»
نماز عامل سازنده¬اي است كه پايداري و مقاومت انسان را در برابر فراز و نشيب هاي زندگي حفظ مي¬كند و نمازگزار در برابر هر خير و شر، خوبي بدي، خويش را حفظ نموده و با هر بادي نمي¬لرزد.
نماز حسّ مسئوليت و تقوا و پرهيزكاري و خداترسي و حق¬شناسي را در انسان زنده مي¬كند. نماز انسان را به ياد خدا و ياد دادگاه عدل او مي¬اندازد. و گرد غبار خودپسندي و خودپرستي را از صفحه¬ي دل او مي¬شويد و او را از جهان محدود بيرون آورده و به جهان ماوراي طبيعت و به عالم پاكي¬ها متوجه مي¬سازد.
نماز وسيله¬اي است كه انبياء(ع) و اولياي الهي در رفع هر مشكلي و دفع هر شرّي و دور ماندن از هر دشمني از آن استمداد مي¬نمودند. نماز انسان را به قدرت لايزالي پيوند مي¬دهد كه همه¬ي مشكلات براي او سهل و آسان مي¬شود، همين احساس سبب مي¬شود كه انسان در برابر حوادث نيرومند و خونسرد باشد. نماز يك نهر روان و يك چشمه¬ي كوثر است هم آتش¬هاي گذشته را خاموش مي¬كند و هم نمي¬گذارد انسان بعداً گرفتار آتش شود هم جلوي بدي¬ها را مي¬گيرد و هم آن بدي هاي گذشته را از بين مي¬برد يكي از بارزترين ذكر خداوند نماز است، عشق و محبت به خداست كه علاقه به امور دنيوي را از دل خارج مي¬كند و شوق لقاي حق تعالي را در دل زنده¬تر مي سازد. رسول خدا(ص) فرمودند: نماز اسلحه¬اي است در برابر كافر.
نماز باعث بركت و رحمت الهي است خداوند سبحان در سوره ي انفال آيه 2و 3، پنج صفت براي مومنان بيان مي¬كند كه يكي از آن اوصاف اقامه¬¬ي نماز است يعني نه تنها خود نماز مي¬خواند بلكه ديگران را هم وادار به نماز مي¬كند بعد براي آن ها چهار پاداش ذكر مي¬كند كه يكي از آن پاداش¬ها رزق كريم است لذا مي¬فرمايد: «رزق كريم»
آثار نماز در عالم برزخ( قبر):
رسول خدا(ص) فرمودند: «نماز بين نمازگزاران و عزرائيل (سلام ا عليه) فرشته ي مرگ، شفاعت مي¬كند. (تا نمازگزار راحت¬تر جان بدهد)
«نماز در قبر مونس و همدم نمازگزار است»، « نماز فرش نمازگزار در قبر مي¬شود».
آثار نماز در قيامت:
رسول خدا(ص) فرمود: «نماز واقعي و با حضور قلب در روز قيامت تاجي بر سر نمازگزاران است»، «نماز واقعي و با حضور قلب (در روز قيامت) نور چهره¬ي نمازگزاران است»، «نماز با حضور دل، روز قيامت پوشش و مانعي بين نمازگزار و آتش دوزخ مي¬گردد».
اميد است كه خداوند متعال ما را از نمازگزاران واقعي قرار دهد.