آيا نماز تراويح سنت است

(زمان خواندن: 8 - 15 دقیقه)

بسم الله الرحمن الرحیم
سيد محمد رضا آل ايوب
در طول تاريخ، مكتب اهل بيت (عليه السلام) و پيروانش، مورد هجوم و ستم ظالمان و كوردلان بوده است.
و دشمنان براى تضعيف آن، از هيچ اقدامى دريغ نمى كنند و با استفاده از تهمتهايى نسبت به شيعه، همانند تحريف قرآن، ازدواج موقت، توسل، رجعت، شفاعت، و... كارهايشان را توجيه مى كنند و كار را به جايى مى رسانند كه، شيعه را متهم به شرك مى نمايند. ولى از آنجا كه فرهنگ غنى اهل بيت (ع) فرهنگى نيست كه با اين تهمها كوچك ترين خللى ببيند تا كنون بحمدالله، توانسته است با تمام اين تهمتها و افتراها مقابله كند و آنها را به نحو احسن با شكست مواجه سازد، و آنها بفهماند كه روح شرك و بدعت در زندگى آنها آگاهانه و يا غير آگاهانه ريشه دوانيده كه يكى از آن موارد نماز تراويح است كه آن را در 7 بخش خلاصه بيان مى كنيم كه اين مورد از جمله موارد تهاجمى بر عليه دشمنان اهل بيت (عليه السلام) است كه مى توان آنرا بعنوان يك پاسخ محكم به آنان، تلقى نمود.
1- ويژگى عبادات در اسلام:
در شريعت اسلامى، عبادتها از چند ويژه گى برخوردارند كه از اين جهت با ديگر اديان و مكتبها تفاوت پيدا مى كنند، از جمله آنها
الف - تنوع عبادات، باين معنا كه هر عبادتى به يك نوع خاصى انجام مى گيرد.
ب - عبادات شامل تمام زمانها و حالاتى است كه بر انسان مى گذرد.
ج - عبادات بگونه اى هستند كه تمام اوقات انسان را، مد نظر دارند.
د - يكى ديگر از ويژه گيهاى عبادات در اسلام اين است كه در كيفيت و تفضيل شان متوقف بر بيان شارع مقدس هستند، باين معنى كه كسى حق ندارد طبق خواسته خودش در آنها تصرف، و كم و زياد كند زيرا تشريع خداوند بر اساس حكمت و مصلحتهايى است كه فقط خودش به آنها آگاه است.
بنابراين هر زيادى و نقص و تغيير در كيفيت آنها و هر تصرف ديگرى در عبادات، منجر به از بين بردن آن مصلحتها مى شود.
با توجه به اين مطالب تمام عبادات چه واجب و چه مستحب و... متوفق بر بيان شارع مقدس هستند.
يكى از كارهايى مستحب در شبهاى ماه مبارك رمضان نوافل آن است كه تاكيد فراوانى بر انجام دادن آنها در كتاب و سنت شده است.
اما هنگاميكه به كتاب و سنت رجوع مى كنيم هيچ اثرى در آنها از نماز تراويح نمى يابيم.
و مؤيد اين سخن اين استكه اگر در قرآن و سنت آيه يا روايت محكمى يافت مى شد هر آينه فقهاى مذاهب اربعه براى اثبات و مشروعيت نماز تراويح به آن استدلال مى كردند.
و حال آنكه هيچ يك از فقهاى مذاهب اربعه، بر مشروعيت نماز تراويح ستدلال قرآنى و يا روايتى محكم ندارند و تنها چيزى كه موجود است تاكيد بر شب زنده دارى و اقامه نمازهاى مستحبى در شبهاى ماه مبارك رمضان آنهم بصورت فراداى و نه جماعت مى باشد.
زيرا جماعت فقط در نمازهاى واجب مانند نمازهاى يوميه، طواف، آيات و ميت جايز است.
و مشاهده بر اين كلام اين استكه پيامبر اكرم (ص) در شبهاى ماه مبارك رمضان نماز مستحبى بصورت فرادى بجاى مى آورد و مردم هم مانند آنحضرت مستحبات را به تنهايى انجام مى دادند و دوران خلافت ابوبكر و اوائل خلافت عمربن خطاب انجام نمازهاى مستحبى به همين صورت بود.
2 - پيدايش نماز تراويح:
ماه رمضان سال چهاردهم هجرى بود كه عمر همراه بعضى از اصحابش به مسجد آمد، مردم را ديد كه هر كدام جداگانه براى خود نماز مى خواند. عمر با تماشاى اين صحنه ناخوش آيند به فكر جمع نمودن مردم پشت سر يك پيش نماز افتاد. رد اينجا بود كه عمربن خطاب تراويح را براى مردم سنت كرد و مردم را بر انجام آن وادار ساخت و به شهرهاى ديگر نامه نوشت كه اين سنت را انجام دهند. و در شهر مدينه و پيش نماز تراويح را به جماعت بخوانند و به همين مناسب روايتهايى نقل كرده اند.
اينك روايات
1 - قال رسول الله:من قام رمضان - اى باداء سنته - ايماناً و احتساباً غفرله ما تقدم من ذنبه
2 - عبد الرحمان بن عبد القارى مى گويد: خرجت مع عمر ليلة رمضان الى المسجد فاذا الناس اوزاع متفرقون... فقال عمر قارىء واحد كان أَمثال ثم عزم فجمعهم على اُبى بن كعب - سپس عبدالرحمن مى گويد:ثم خرجت معه ليلة اخرى والناس يصلون بصلوة قارئهم. قال عمر، نعمت البدعة هذه...
قسطانى وقتيكه به اين جمله عمر كه گفت: نعمت البداعة هذه مى رسد، مى گويد: آن را بدعت ناميد زيرا قبلا پيامبر اكرم (ص) آنرا براى مردم سنّت نكرده بود و در زمان ابوبكر، و به اين عدد، و در اول شب نبوده است.
ابو وليد محمد بن شحنه بعد از ذكر وفات عمر در حوادث سال 23 مى گويد: عمر، اولين كسى بود كه فروش كنيزهاى بچه دار را منع كرد، مردم را بر گفتن چهار تكبير در نماز ميت متّفق ساخت و او اولين كسى بود كه مردم را بر يك پيش نماز جمع كرد تا نماز تراويح را براى آنها به جماعت بخواند.
سيوطى در كتابش - تاريخ الخلفاء - به نقل از عسكرى (- حسن بن عبد الله بن سهل بن سعيد بن يحيى -)، هنگاميكه به كارهاييكه براى اولين بار توسط عمر انجام گرفت مى رسد مى گويد: عمر اولين كسى بود كه اميرالمؤمنين ناميده شد، اولين كسى بود كه نماز ماه رمضان را - با تراويح - سنّت نمود، اولين كسى كه متعه را حرام كرد و اولين كسى بود كه مردم را بر چهار تكبير نماز ميت جمع كرد
محمد بن سعد مى گويد: عمر اولين كس بود كه نماز ماه رمضان را - با تراويح - سنّت كرد و مردم را بران جمع نمود و اين سنّت را براى اجرا به شهرهاى ديگر نوشت، اين سنّت در ماه رمضان سال چهاردهم بوقوع پيوست و براى مردم مدينه او پيش نماز، براى خواندن نماز تراويح تعيين نمود يكى براى مردان و ديگرى براى زنان...
ابن عبد البر در شرح حال عمر مى گويد: او بود كه ماه روزه را با نماز اشفاع منّور ساخت.
از تمام اين روايات و سخن فقهاى اهل تسنن به اين نتيجه مى رسيم كه نماز تراويح در دوران زندگى رسول خدا (ص) و خلافت ابى بكر و سال اول خلافت عمر نبوده و عمر آن را بدعت نموده است.
3 - مشروعيت نماز تراويح در مكتب خلفا:
در بخارى مى گويد: حدثنى يحيى بن بكير حدثنى الليث عن ابن شهاب اخبرنى عروه أنّ عائشه - رضى الله عنها - اخبرته انّ رسول الله (ص) خرج ليلة من جوف الليل فصلى فى المسجد وصلى رجال بصلوته فاصبح الناس فتحدثو فاجتمع اكثر منهم فصلّى فصلّو معه فاصبحت الناس فتحدثو فكثر اهل المسجد من الليلة الثالثه فخرج رسول الله فصلّى بصلاته فلّما كانت الليلة الرابعه عجز المسجد عن اهله حتى خرج لصلوة الصبح فلما قضى الفجرا قبل على الناس فتشهد ثم قال: اما بعد فانه لم يخف علّى مكانكم و لكن خشيت ان تفرض عليكم فتعجز و عنها فتوفى رسول الله (ص) و الامر على ذلك
و نيز بخارى در باب تهجد مى گويد: انَّ رسول الله صلى ذات ليله فى المسجد فصلى بصلوته الناس ثم صلى من القابله فكثر الناس ثم اجتمعو من اليلة الثالثه او الرابعه فلم يخرج اليهم رسول الله (ص) فلما اصبح قال قد رايت الذى صنعتم و لم يمنعنى من الخروج اليكم اّلا انّى خشيت ان تفرض عليكم و ذلك فى رمضان
مسلم مى گويد: حدثنا يحيى بن يحيى قال: قرأت على مالك، عن ابن شهاب، عن عروه، عن عايشه انَّ رسول الله (ص) صلى فى المسجد ذات ليله فصلى بصلاته ناسٌ ثم صلى فى القابله فكثر الناس ثم اجتمعو من الليلة الثالثه او الرابعه فلم يخرج اليهم رسول الله (ص) فلما اصبح قال: قد رأيت الذى صنعتم فلم يمنعنى من الخروجت اليكم الَّا انى خشيت ان تفرض عليكم. قال و ذلك فى رمضان
در اين احاديث چندين مشكل وجود دارد:
اول: معنا و مفاد كلام رسول خدا(ص) كه فرمود: خشيت ان تفرض عليكم،فتعجز و عنها چيست آيا مفادش اين استكه ملاك تشريع بستگى به استقبال و ادبار مردم دارد يا ملاك تشريع مصلحتهاى واقعى هستند چه استقبال شود چه نشود كه مسلّم شق دوم است.
دوم: اهتمام صحابه بر به جماعت خواندن نماز تراويح نمى تواند ملاك تشريع شود زيرا چه بسا در غير عصر صحابه مورد اهتمام قرار نگيرد.
سوم: وجود اختلاف در عدد شبهايى كه پيامبر اكرم (ص) در آنها نافله ماه مبارك رمضان را بجماعت خوانده بيانگر اين استكه اصحاب در نقل فعل رسول خدا (ص) اهتمام نمىورزيد پس چگونه مى توان به ساير موارد كه اختلافى است اطمينان كرد. زيرا بنابر نقل بخارى در كتاب صوم چهار شب نماز تراويح خواند و در باب دو شب خواند (ترغيب و تاكيد) بر خواندن نمازهاى شب دارد، كه آن حضرت دو شب خواند و مسلم مانند قول دوم كه دو شب باشد را نقل مى نمايد. و از كلام ديگر علماى اهل تسنن استفاده مى شود كه رسول خدا(ص) در شبهاى مختلفى همچون شب سوم، پنجم، هفتم و بيستم آنرا خوانده است.
چهارم: آنچه كه از فعل رسول خدا(ص) ثابت است اين استكه آن حضرت دو شب نماز خوانده است و يا چهار مرتبه در آخر شب كه جمعاً هشت ركعت مى شود. كه تأسى به آن حضرت اقتضا مى كند كه به همان مقدار كه از آن حضرت ثابت است مى توان تأسى كرد نه بيشتر از آن، زيرا بيشتر از آن بدعت است.
پنجم: اگر ما روايت احد ثقلين كه اهل بيت (عليه السلام)باشد را اخذ كنيم تمام نافله ها قرائتشان به جماعت بدعت مى شود.
با وجود اين اشكالها بر روايات، ديگر چيزى براى اثبات مشروعيت نماز تراويح تجز عمل و سنت عمر نمى ماند كه سنّت عمر هيچگونه مشروعيتى ندارد.
4 - تقسيم بدعت و توجيهات باطل از آن
عده اى براى توجيه كلام عمر كه گفت نعمت البدعة هذه تلاشهايى كرده اند از جمله آنها
1 - ابن ابى الحديد معزلى مى گويد: بدعت دوم مفهوم و معنى دارد
الف - آنكه مخالف با كتاب و سنّت باشد مانند روزه عيد قربان و ايام تشريق و...
ب - نقص بر آن عمل وارد نشده باشد و شارع نسبت به آن سكوت كرده باشد اما مسلمانان آن را بعد از رسول خدا(ص) انجام بدهند.
بنابراين اگر بپذيريم كه نماز تراويح بمعناى اول بدعت است ولى آن را بمعناى دوم نمى پذيريم، و سخن عمر كه گفت آنها لبدعة روايت مشهودى است كه مرادش مفهوم دوم بدعت است. در اينجا جا دارد كه به اين ابى الحديد بگوييم كه معناى اول اصلا بدعت نام ندارد، بلكه اجتهاد در مقابل نص عمر بر آن منطبق است.
2 - قاضى عبد الجبار معتزلى در كتاب مغنى راجع به تراويح مى گويد: اگر در تراويح دعوت به نماز و ترغيب بر حفظ قرآن باشد، پس چه چيز مى تواند مانع شود كه اگر آن را مستحب بجاى نيآورد.
در پاسخ به او مى گوييم كه عبادات توقيفى هستند و بيان و اجازه شارع در آنها شرط است.
3 - ابن تيميمه مى گويد: اينكه عمر نماز تراويح را بدعت ناميد اين يك نامگذارى لغوى و نه شرعى بوده است زيرا مسلمانان در زمان رسول خدا(ص) نماز تراويح را خواندند و رسول خدا(ص) يك يا دوشب به همراه آنها نماز تراويح خواند ولى بعداً از آن ممانعت كرد آنهم بخاطر علتى كه خود آن حضرت را بيان نمود كه فرمود انه لم يمنعنى ان اخرج اليكم الّا كراهة ان يفرض عليكم، فصلّو فى بيوتكم سپس ابن تيميه مى گويد: علت و ممانعت و ترس آن حضرت بخاطر وجوب و افتراض آن بر مردم بوده اگر اين بيم و ترس برداشته مى شد هر آينه آن حضرت براى نماز تراويح مى آمد. و چون اين ترس بر وجوب در زمان عمر نبود عمر آن را سنّت كرد. و اينكه عمر مردم را جمع كرد تا پشت سر پيش نماز، نماز تراويح را بخوانند و در مسجد چراغ روشن كرد اين كارى بود كه مسلمانان قبلا انجام نداده بودند و به همين خاطر آن را بدعت ناميد يعنى با هيئت و تركيب جديدى اگر چه شرعاً اين بدعت نمى باشد.
در پاسخ به او مى گوييم: بدعت عمر شرعى باشد يا لغوى اهميتى ندارد و آنكه براى ما مهم است اعتراف عمر است بر اينكه در شريعت اسلامى چيزى را اضافه كرد كه مسلمانان قبلا آن را نمى دانستند و آن عبارت است از جمع آورى مردم در مسجد و خواندن نافله پشت سر امام جماعت همراه با روشنايى كه البته، به روشنايى كارى نداريم زيرا خارج از عبادت است و چه بسا ابن تيميه روشنايى را ذكر كرده تا بفهماند كه عمر يك كار شايسته و بجايى را انجام داده است و به جماعت در آوردن مردم نيز مانند چراغ كار شايسته اى بوده است پس عمر در اصل عبادت دخل و تصرف نكرده است بلكه به كارهايى، خارج از عبادت براى بهتر انجام گرفتن پرداخته است.
جواب مى دهيم: به جماعت در آوردن نماز دخالت در اصل عبادت است زيرا در جماعت شرائطى است كه در فرداى، آن شرائط نيست كه اين بر خلاف روشنايى است كه هيچ ربطى به نماز ندارد.
اما عدم صحت ادعاى ابن تيميه بر اينكه رسول خدا(ص) يك يا دوشب نماز تراويح را خواند قبلا روشن شد زيرا اين سخن منافات دارد با كلام عمر كه گفت: نعمت البدعة هذه، زيرا اين كلام عمر بيان گر اين استكه قبلا نماز تراويح نبوده است، و فاصله زمانى بين دو عمل (عمل رسول خدا(ص) و عمل عمر) نمى تواند سبب شود كه عمل دوم را بدعت به شمار آوردند بلكه ادامه همان عمل اول است.
4 - عده اى بدعت را بر طبق احكام پنجگانه تقسيم كرده اند و گفته اند. بدعت يا حرام، يا مكروه، يا مباح، يا واجب يا مستحب است. پاسخ مى دهيم: بدعت يك معنا بيش ندارد و آن اخال ما ليس من الدين فى الدين است كه سنى و شيعه بر اين معنا اتفاِ نظر دارند و اين معنا تقسيم پذير نيست نه بر طبق احكام پنجگانه و نه بر طبق حسن و قبح.
آرى، اگر بدعت چند معنا داشت امكان تقسيم آن بود ولى طبق قرآن و سنّت بدعت بيش از يك معنا ندارد كه رسول خدا(ص) مردم را از آن بر حذر داشته و براى بدعت گذاردن وعده عذاب داده است. بعلاوه اينكه اگر دليلى از قرآن و سنّت بر تقسيم بدعت برطبق احكام پنجگانه يافت مى شد هر آينه قائلين به تقسيم به آنها استدلال مى كردند.
لازم توجه است كه اين تقسيم عقلا نيز محال است زيرا همانگونه كه نمى توان ظلم را به حسن و قبح تقسيم نمود همچنين نمى شود بدعت را به حسن و قبح تقسيم كرد زيرا بدعت عبادت از افتراء به شريعت مقدس، و نسبت دادن چيزى كه از شريعت نيست به شريعت مقدس است.
و شايد اين تقسيم نشأت گرفته از بدعت لغوى باشد كه عبارت است از اختراع چيزى كه قبلا مانند آن نبوده، كه اين چيز اختراع شده ممكن است چيز خوب و نيكويى باشد و ممكن است قبيح باشد كه اين مورد بحث ما نيست زيرا مورد بحث ما بدعت شرعى مى باشد.
مرحوم سيد عبدالحسين شرف الدين (رضوان الله عليه) در ردِّ افراديكه بدعت را توجيه مى كنند مى گويد: مثل اينكه اينان، كه خداوند از ما و آنها بگذرد، معتقدند كه (عمره) با تراويحش حكمتى را كه خداوند و رسول او از آن غافل بودند كامل كرد.
5 - نماز تراويح در روايات اهل بيت (عليهم السلام)
اهل بيت (ع) تلاش فراوانى را جلوگيرى از بدعت مبذول داشته اند و سعى داشتند كه مردم را به سوى سنّت حقيقى هدايت نمايند و از ادامه اشتباهاتيكه ديگران قبلا مرتكب شده بودند جلوگيرى نمايند.
مى توان از آن امور نماز تراويح و به جماعت خواندن نمازهاى نافله را نام برد. اينك چند روايت:
1 - ابوالقاسم، ابن قولويه از امام باقر و صادِ (عليهم السلام) روايت مى كند باينكه فرمودند: كان اميرالمؤمنين بالكوفه، اذا اتاه الناس فقالو له، اجعل لنا اماماً يؤمنا فى رمضان، فقال لهم: لا، ونهاهم ان يجتمعو فيه فلمّا احسّو جعلو يقولون ابكور رمضان وارمضناه، فاتى الحارث الاعور فى اناس فقال ضجَّ الناس و كرهو قولك قال فقال عند ذلك دعوهم و ما يريدون، يصل بهم من شاؤو
2 - سأل زراه و محمدبن مسلم و الفيضل الباقر و الصادِ عن الصلوة فى شهر رمضان نافلة بالليل جماعة فقالا: انَّ النبى (ص) كان اذا صلى العشاء الاخرة انصرف الى منزله ثم يخرج من اخر الليل الى المسجد فيقوم فيصلى، فخرج فى اول ليلة من شهر رمضان ليصلى، كما كان يصلى، فاصلطفَّ الناس خلفه فهرب منهم الى بيته و تركهم ففعلو ذلك ثلاث ليال فقام فى اليوم الرابع على منبره فحمد الله و اثنى عليه ثم قال: ايها الناس، انَّ الصلوة بالليل فى شهر رمضان من النافله فى جماعة بدعة و صلوة الضحى بدعه ألا فلا تجتمعو ليلا فى شهر رمضان لصلوة الليل و لا تصلو صلوة الضحى فإِ نَّ تلك معصية الا و ان كل بدعه ضلاله و كل ضلاله سبيلها الى النار ثم نزل و هو يقول: قيلٌ فى سنَّة خير من كثير فى بدعة
3 - عبيد بن زراره از امام باقر(ع) و صادِ (ع) روايت مى كند: كان رسول الله (ص) يزيد فى صلوت فى رمضان اذا صلى العتمه، صلى بعدها فيقوم الناس خليفه فيدخل و يدعهم ثم يخرج ايضاً فيجتنبون و يقومون خلفه فيدعهم و يدخل مراراً.
6 - رأى مكتب اماميه درباره نماز تراويح:
شيعه اماميه به پيروزى از رسول الله (ص) و اهل بيتش نافله هاى ماه مبارك رمضان را به فرادى مى خوانند و به جماعت خواندن آنها را بدعت مى دانند.
شيخ طوسى مى گويد: نوافل ماه رمضان بايد بصورت فرادى خوانده شوند و به جماعت خواندن آنها بدعت است.
و شيخ محمد حسن نجفى مى گويد: مى توان ادعاى تواتر بر بدعت بودنِ، به جماعت خواندنِ نافله هاى ماه رمضان كرد
خلاصه
عبادات توفيقى هستند و نياز به بيان شارع مقدس دارند و از آنجا كه نماز تراويح هيچ ريشه قرآنى و روايى ندارد و در زمان رسول خدا(ص) و ابوبكر و سال اول خلافت عمر نبوده است و توسط عمر در سال چهاردهم طبق اعتراف خودش بدعت شده بدعت به شمار مى آيد و تمام توجيهات بدعت باطل است و رأى مكتب اماميه نيز بر بدعت بودن نماز تراويح مى باشد.
و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page