تقوا، بال پرواز

(زمان خواندن: 3 - 6 دقیقه)

در این مقاله به معنای «تقوا» و آثار و برکات و سازندگی های‏ آن در زندگی دنیوی و اخروی اشاره می‏شود.
تقوا یعنی: پرهیزکاری، خداپرستی، دوری کردن از گناه، احتیاط کردن و دربرابر گناه ورع داشتن.
معنای اصطلاحی و رایج تقوا:
دوری از گناه و عصیان در برابر خدای متعال است امیر المؤمنین‏ علی(ع) در دریای عمیق و امواج بی پایان نهج البلاغه در اهمیت‏ تقوی می‏فرماید: ای مردم روزها به سرعت می‏گذرند و هفته‏ ها وماه ‏ها شما را پشت ‏سر می‏گذارند. چه شتابنده است‏سال ها و چه‏ سریع می‏گذرند عمرها، از این گذشت زمان سرمشق گیرید و از این ‏گذرگاه برای منزلگاه ابدی زاد و توشه بردارید که بهترین ذخیره ‏و پس انداز تقوی و ترس از گناه و پرهیزکاری است.
مومن پیشانی عزت را برخاک ذلت در برابر خدای با عظمت در خاک‏می ‏گذارد و با عروه ‏الوثقی عبادت و اطاعت‏ به رواق ربوبی ‏اش،نزدیک شده و برای رسیدن به وصال بی ‏پایان دوست از هر عمل زشت وپلید دوری می‏کند. در ستیز و مبازره با نفس خود همیشه چشم‏ انتظار و امید به فضل خدا دارد. امام خمینی(ره) در مناجات‏ عارفانه خویش می‏فرمایند:
پروانه ‏وار بر در میخانه پر زدم در بسته بود با دل دیوانه در زدم
خوابم ربود آن بت دلدارتا به صبح چون مرغ حق زعشق ندا تا سحر زدم
مؤمن بنا و زیور کننده ساختمان وجودی خود است آن را به ایمان‏و تقوا آراسته است. اما این آراستگی با طوفان گناه در هم فرو می‏ریزد لذا چون نگهبان بیدار، طبیعی هشیار مراقب تمام اعمال و رفتارش است. تا مبادا در دام گناه گرفتار آید. وقتی به عواقب‏ دهشتناک گناه می‏ اندیشد، خوف سراپای وجودش را فرا می‏گیرد مبادر خانه ایمانم ویران گردد مبادا با گناه از حمایت محبوبم‏ خارج شده در زندان و جهنم نفسم گرفتار آیم این همان تقوای‏ الهی است. متقی ملاحظه حضور خدا می‏کند و خود را از هر ناپسندای‏باز می‏دارد و خدا نیز یاور اوست. سراسر زندگی آدمی بسان‏ کوره ‏ای آتشین است که محصول و ثمره آن طلای ناب تقواست. هر آنچه ‏این طلای گرانبهای معرفت، صاف تر و صیقلی‏ تر شود، عیار و ارزش وعظمت آن نیز بالاتر می‏رود.
اگر درباره تعالیم دین مبین اسلام مطالعه و دقت کافی کنیم‏ در می‏یابیم که هدف از نزول قرآن و ادیان گذشته و فرستادن 124هزار پیغمبر و امام و رهنما تنها جهت تربیت انسان واقعی بوده ‏است «هدی للمتقین‏» طبق این ایه قرآن فقط هدایتگر متقین است.
کسانی که از خدا حیا می‏کنند و خودشان را از منجلاب گناه نجات‏ می‏دهند; آنان متقیان واقعی هستند که خلقت آسمان و زمین و آنچه ‏در اوست‏به یمن وجود آنها است. تقوا تنها میوه‏ ای شیرین ‏انسانیت است. برای دست‏یابی به ‏این‏ گوهر گرانبها و بارور شدن این‏ارزش بی‏ نظیرو بی‏ بویل تلاش و مراقبت فراوان و گذشت زمان لازم است:یعنی برای خوب شدن یک عمر مجاهده لازم است. خدا ترس خودش را به گناه آلوده نمی‏کند.
این ترس یا از شوق وصال یار است و یا از ترس از فرو افتادن دوآتش جهنم. به هر حال شب و روزبسان نگهبان همیشه بیدار از زوایای پستی بلندی های وجودش نگهبانی ونگهداری می‏کند. گهرهای‏ گرانبهای فراوانی در دریای وسیع وعمیق تقوا نهفته که طالب دین‏و دنیا را سیراب می‏کند. اگر کسی کمر همت‏ بسته و تقوای الهی رارعایت کند، در واقع گنج ‏های آسمان و زمین در ید قدرت او قرارمی‏گیرد به‏ طوری که خداوند مهربان می‏فرماید: اگر مردم شهر و روستاها ایمان می ‏آوردند و خدا ترس و پرهیزکار می‏شدند ما برکات آسمان و زمین را برای آنان می‏گشودیم تقوا به‏ سان چراغی پرنور نزد مومن است که در پیچ و تاب‏ های زندگی وفراز و نشیب های آن راه را از بی‏راهه نمایان می‏کند و صاحبش رابه سرمنزل هدایت می‏رساند. تا از پستی وبلندی های‏ آن‏ به‏ آسانی‏ عبورکند و درک معارف و معانی بلند الهی وتشخیص حق از باطل او را یاری می‏دهد «یاایهاالذین آمنوا ان‏تتقواالله یجعل لکم فرقانا» متقی همواره دراطاعت‏ خداست وسعی می‏کند از صراط مستقیم خارج نشده و از فرامین خدا وائمه‏ اطهار(علیهم السلام) اطاعت کند. آنان عاشقان و معشوقان‏ خدایند و فقط از او یاری می‏طلبند و تنها خدا یاور آنهاست ‏امام‏ خمینی(ره) دراین باره می‏فرمایند:
مده از جنت و از جور و قصورم خبری جز رخ دوست نظیرسوی کسی نیست مرا
بتو دل بستم و غیر تو کسی نیست مرا جزتو جان جهان داد رسی نیست مرا
متقی استوارتر از کوه چنان صلابت دارد که تمام توطئه دشمنان ش‏را متلاشی می‏کند و هیچ ضرری دشمنان به او نمی‏رسانند چرا که ‏نمی‏توانند برسانند زیرا که خداوند دشمن دشمنان آنهاست. قله ‏بلند ارزش های انسانیت تقوا است.
ملاک و معیار و ارزش آدمی در هر مقام و جایگاه و جنسیت که باشد رعایت تقوا و عبدکامل ‏ومطیع محض خدا بودن است.
خداوند می‏فرماید «ان اکرمکم عندالله اتقاکم‏» یعنی گرامی‏ ترین‏ شما نزد خدا با تقواترین شماست. متقی‏ درجلب رضای خدای هستی، بی ‏وقفه تلاش می‏کند و دست قدرت و عظمت‏ خدا با او بوده و هرگز گرفتار بن ‏بست‏ها و ناامیدی‏ ها نمی‏شود. تمام‏ بندهای شیطانی راشکافته و از تنگناهای دنیا و آخرت به آسانی عبور کرده و به سرمنشا سعادت، هدایت، رستگاری و نجات واقعی می‏رسد.
به فرموده خداوند سبحان: «اءولئک هم المفلحون‏» قرآن کتاب‏ روشنگر و قانون هدایتگر انسانهاست.اگر کسانی از این قانون ناب‏ الهی تبعیت کنند البته باید تنها آنها رستگاران باشند. اما همه انسانها به یک میزان از دریای مواج رحمت قرآن بهره ندارندچرا که تنها پرهیزکاران هستند تکیه بر تختهای سعادت زده و از میوه ‏های شیرین هدایت آن تناول می‏کنند.
تقوا چون بهاری پر توان است که بادستان‏ سخاوتمند و معجزه ‏گرش‏مردگان خفته در خاک غفلت را بیدار نموده و به نهایت درجه کمال‏ و بالندگی بالا می‏برد.
تقوا روزی مادی و معنوی را زیاد کرده ‏و کارهای صعب و دشوار را آسان می‏کند و موجب قبولی کارهای نیک و پسندیده در نزد خدای‏ متعال می‏شود.امیرالمومنین(ع) در اهمیت تقوا می‏فرماید: «تقوا کلید در نجات، ذخیره روز معاد، آزادی از آتش دوزخ وباب رستگاری و هدایت از تباهی و گمراهی است. پرهیزگاری سبب‏ نجات نیازمندان، و برآوردن حاجات، رسیدن به هدیه‏ های الهی وکمال مطلوب است.»
رسیدن به تقوا سفارش خدا و رسولش و امیرالمومنین است توشه ‏ای ‏است که صاحبش را به مقصد می‏رساند.