آشنایی با عظمت مقام جناب احمد بن موسی علیه‌ السلام ؛ مشهور به شاه چراغ و نقش ایشان و والده بزرگوار ایشان در بیعت مردم با امام رضا علیه السلام پس از شهادت امام موسی کاظم علیه‌ السلام


احمد بن موسی علیه السلام، از فرزندان بلافصل امام موسی بن جعفر علیه السلام می‌باشند. مادر ایشان مشهور به «ام احمد» است که از بانوان اهل علم، فضل و تقوا بود و البته مورد وثوق و امین امام کاظم علیه السلام، تا آنجا که اسرار را با او در میان می‌گذاشت و در سفر آخر نیز «ودیعه‌های امامت» را به او سپردند و فرمودند تا این امانت را نزد خود حفظ کند و کسی را از آن باخبر نسازند و هر کس از فرزندان حضرت که نزد ایشان آمد و آن را مطالبه کرد،‌ به ایشان تحویل بدهد؛
و آنگاه به ام احمد فرمودند:

 «کُلِّ من جائَکِ و طالَبَ منکِ هذِهِ الأمانَة فی أَیِّ وقتٍ مِنَ الاوقات، فَاعلمی بِاَنّی قَدِ استَشهَدتُ وَ انّه هُوَ الخَلیفةُ مِن بَعدی وَ الإمامُ المُفتَرَضُ الطاعَة عَلَیکِ وَ عَلی سائِر النّاس».

ترجمه: آن گاه که شخصی به تو مراجعه کرد و این امانت را خواست، در هر زمانی که باشد، بدان که من شهید شده‌ ام و آن شخص جانشین بعد از من و امام واجب الاطاعت است بر تو و بر دیگران.

 پس از شهادت امام موسی علیه السلام، حضرت امام رضا علیه السلام به نزد ام احمد آمدند و امانت پدر را طلبیدند. ام احمد به گریه افتاد و دانست که امام (کاظم علیه السلام) شهید شده‌اند. پس آن بانوی محترمه امانت را بنابر وصیت آن حضرت به امام رضا علیه السلام  تقدیم نمودند و با ایشان بعنوان امام هشتم شیعیان بیعت کردند.(عکس بقعه این بانوی پارسا و مورد احترام اهل بیت علیهم‌ السلام در شیراز پیوست می‌شود)


←با منتشر شدن خبر شهادت امام کاظم علیه‌ السلام مردم مقابل خانه‌ ی ام احمد تجمع کردند و به جهت فضایل و توجه خاص امام به فرزندشان احمد، گمان داشتند که او جانشین و امام بعدی است؛ لذا با او در اطاعت و پیروی بیعت نمودند.

احمد بن موسی علیه السلام، پس از بیعت مردم، بر منبر رفتند و فرمودند:
«ای مردم، هم چنان که اکنون تمامی شما با من بیعت کرده‌اید، بدانید که من خود، در بیعت برادرم علی بن موسی(علیهما السلام) هستم. او پس از پدرم، امام و خلیفه بحق و ولیّ خداست. از طرف خدا و رسولش بر من و شما واجب است که از او اطاعت کنیم.»

سپس در فضایل امام رضا علیه السلام سخن گفتند و بعد بیرون آمده و پیشاپیش مردم حرکت نمودند و به خدمت امام رضا علیه السلام رسیدند و با ایشان بیعت نمودند.

امام رضا علیه السلام، پس از بیعت ایشان و همراهان، در حق وی دعا نموده و فرمودند:

«هم چنان که حق را پنهان و ضایع نگذاشتی، خداوند در دنیا و آخرت تو را ضایع نگذارد»

بحارالانوار، مجلسی، ج48، ص308

و البته دعای امام معصوم علیه السلام، مستجاب است، چنان که شاهدیم یادشان زنده مانده و ایشان و حرم‌ شان، نزد پیروان و دوستان اهل بیت علیهم السلام، بسیار محترم است.

 پس از تبعید امام رضا علیه السلام، از مدینه به طوس و به بهانه‌ٔ حکومت و یا ولایتعهدی ، حضرت احمد بن موسی(علیهما السلام) نیز در همان سنوات (198 تا 203 ه.ق) به همراه دو تن از برادرانش به نام‌های محمد و حسین و گروه زیادی از برادرزادگان، خویشان و شیعیان، بالغ بر دو یا سه هزار نفر از طریق بصره عازم خراسان شدند؛
 و از هر شهر و دیاری که می‌ گذشتند، به واسطه‌ ی آگاهی و بصیرت بخشی، بر تعداد همراهانشان افزوده می‌ شد، به طوری که برخی از مورخان تعداد یاران و همراهان ایشان را نزدیک به پانزده هزار نفر ذکر کرده‌اند.

نحوهٔ شهادت آن حضرت:

مأمون لعین، پس از اقدام به ترور و شهادت امام رضا علیه السلام، از عکس العمل و قیام مردم، و به ویژه شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام، بسیار وحشت‌ زده شد و به تمامی حکام و عُمّال خود دستور داد که هر کجا از بنی فاطمه و اولاد پیغمبر یافتند، به قتل برسانند؛ و پیروان سادات بنی هاشم را با آزار و شکنجه مرعوب و مقهور حکومت غاصب نمایند.

احمد بن موسی علیه السلام با همراهانش، از شهری به شهر دیگری می‌رفتند، لذا این دستور به هر شهری که می‌ رسید، کاروان از آنجا گذشته بود، مگر در شیراز که پیش از رسیدن کاروانشان، حکم به حاکم وقت رسید.

حاکم فارس «قتلغ خان» مردی سفاک و خون‌ ریز بود. وی با لشکری انبوه از شهر خارج شد و در برابر کاروان احمد بن موسی علیه السلام اردو زد.

احمد بن موسی علیه‌ السلام، در دو فرسنگی شیراز با قتلغ خان روبرو شد و در آنجا خبر رسید که به قصد دیدن برادر حرکت نکند، چرا که ایشان به شهادت رسیده است.
لذا او دانست که دیگر نه می‌تواند به طوس برود و نه به مدینه بازگردد. پس یاران را جمع نمود و خطاب به آنها فرمود:

 «قصد اینها ریختن خون فرزندان علی بن ابی طالب (علیهما السلام) است، هر کس از شما مایل به بازگشت باشد یا راه فراری بداند، می‌تواند جان از مهلکه به سلامت بَرد (می‌تواند برود) ، که من چاره‌ ای جز جهاد با این اشرار ندارم».

تمامی برادران و یاران احمد بن موسی به ایشان عرض کردند که هدف و میل‌ شان به جهاد در رکاب ایشان است. آن بزرگوار نیز در حق آنها دعای خیر کرد و فرمود: «پس برای مبارزه،‌ خود را آماده سازید.»

اگر چه جنگ نابرابری در گرفت، سیصد تن در همان روز اول به شهادت رسیدند، اما لشکریان قتلغ‌ خان، مجبور به عقب نشینی تا دروازه‌های شهر شیراز شدند؛ اما سپس با انواع خدعه‌ ها و کمین‌ ها، سپاهیان احمد بن موسی علیه‌السلام، را به شهادت رسانده و یا پراکنده کردند.

برخی از منابع می‌نویسند:
احمد بن موسی(علیهما السلام) به تنهایی با لشکر انبوهی به نبرد پرداخت. دشمن چون دید از عهده او برنمی‌آید، ‌شکافی در جایگاه استراحت وی ایجاد کرد و از پشت بر سرش شمشیر زد؛ سپس خانه را خراب کرد، و پیکر ایشان در زیر توده‌های خاک، در محلی که هم اکنون مرقد و بارگاه اوست،‌ پنهان شد.

قبر ایشان، در عهد امیر مقرّب الدین مسعود بن بدر، بین سال‌های (658-623) پیدا شد. (شیراز‌نامه، زرکوب شیرازی،تالیف به سال 764 ه.ق)


السَّلامُ عَلَیکَ یَا سَیِّدَ السّاداتِ الاَعاظِمِ اَلسَّلامُ عَلَیکَ یَا اَحمَدُ بنُ مُوسَی الکاظِم

نوشتن دیدگاه