سيد جواد بهشتي
امام حسين (ع) فرمود : من و جمعي ديگر در مسجد نشسته بوديم كه مؤذن با گفتن «الله اكبر» اذان را آغاز كرد. امير مؤمنان حضرت علي (ع) با شنيدن اذان به گريه افتاد،وما نيز از گريه ي او گريستيم . وقتي كه اذان پايان يافت، پدرم علي، رو به ما كرد و فرمود: « آيا مي دانيد مؤذن در اذان چه مي گويد ؟»
عرض كرديم : « خدا و پيامبرش داناترند.» فرمود : « اگر مي دانستيد مؤذن چه مي گويد كم مي خنديديد و بسيار گريه مي كرديد» .
آنگاه مولاي مؤمنان و پيشواي نمازگزاران، علي (ع) به تفسير اذان پرداخت. خلاصه اي از فرمايشات آن حضرت به اين شرح است :
حضرت فرمود :
• « الله اكبر» معاني بسياري دارد، از جمله ي آنها اين است كه يعني خداي متعال موجودي ازلي و ابدي است. مؤذن با گفتن « الله اكبر» خبر مي دهد از علم و قدرت و حلم و جود و كرم بزرگي پروردگار، « الله اكبر»؛ يعني تنها خداي جهان جاودان خواهد ماند و جز خدا، همه ي موجودات جهان محكوم به فنا هستند .
• « الله اكبر»؛ يعني خداوند از همه بندگانش بي نياز است و به اعمال و عبادات هيچ يك از آنان احتياجي ندارد ...
• « اشهد ان لا اله الا الله»؛ يعني شهادت به يگانگي پروردگار تنها بايد با معرفت و شناخت قلبي باشد و گويي مؤذن با گفتن اين جمله اعلام مي كند كه هيچ معبودي شايسته كرنش و پرستش نيست جز خداي عزوجل و هر معبودي باطل است جز ذات مقدس احديت .
• « اشهد ان لا اله الا الله»؛ يعني هيچ هدايت كننده اي نيست جز خدا .
• « اشهد ان محمداً رسول الله » ؛ يعني محمد (ص) بنده و فرستاده و پيامبر و برگزيده ي خداوند است . او سيد و سرور اولين و آخرين انسانهاست .
خداوند او را براي هدايت جهانيان و به حاكميت رساندن دين اسلام فرمان داده است. هر كس با محمد (ص) به انكار و ستيز برخيزد و به او، و آيين نجات بخش او ايمان نياورد، خداي عزوجل او را به دوزخ برد و هيچ گاه از آتش آن رها نيابد ...
• « حي علي الصلاه »؛ يعني برخيزيد و به سوي بهترين كارهايتان ( كه نماز است) بشتابيد. دعوت پروردگارتان را اجابت كرده، براي رسيدن به آموزش او شتاب كنيد. بپاخيزيد و آتشهايي را كه ( با گناهانتان) بر پشت خود افروخته ايد، (با نماز) خاموش كنيد .
• «حي الصلاه»؛ يعني برخيزيد و به راز و نياز با خداي بي نياز بپردازيد و حاجتهاي خود را از او درخواست كنيد. بسيار به ياد داشته باشيد و قنوت و ركوع و سجود فراوان بجا آوريد .
• « حي علي الفلاح» ؛ يعني اي بندگان خدا ! به راه نجات رو آوريد، راهي كه گمراهي و هلاكتي در آن نيست. خود را بالا بياوريد و به رشد و تعالي برسانيد و به زندگاني جاودانه اي دست يابيد، كه هرگز مرگي با آن نخواهد بود .
برخيزيد و از ديگران سبقت گيريد و به رستگاري بزرگ و نعمتهاي جاودان در جوار محمد مصطفي (ص) در جايگاه صدق، نزد خداوند مالك مقتدر دست يابيد.
موذن با گفتن « الله اكبر الله اكبر» در پايان، اعلام مي كند كه خداوند برتر از آن است كه آفريدگان او بدانند كه چه كرامتي نزد او است براي بنده اي كه دعوت پروردگارش را اجابت كند و مطيع فرمانش باشد و او را بشناسد و پرستش كند و او را دوست بدارد و با او انس بگيرد .
• « الله اكبر»؛ يعني خداوند برتر از آن است كه كسي بداند كرامات او براي دوستانش، و عقوبت او براي دشمنانش تا چه اندازه اي است .
• « لا اله الا الله»؛ يعني خداوند را بر مردم دليل رسا و قاطع است، كه آن فرستادن پيامبران و بيان وظايف مردم و دعوت آنان به سوي حق است ...
علامه مجلسي از شيخ صدوق نقل كرده است كه راوي اين حديث به خاطر تقيه، جمله « حي علي خير العمل» را ذكر نكرده است و در روايات ديگري آمده است كه از امام صادق (ع) معناي « حي علي خير العمل» سؤال شد. حضرت فرمود: « خيرالعمل؛ يعني ولايت اهل بيت (ع)» . و در حديث ديگري مي خوانيم: « خير العمل» نيكي كردن به فاطمه اطهر (ع) و فرزندان بزرگوار آن بانوي بانوان مي باشد .

نوشتن دیدگاه