* هرگز افطار خود را با نوشيدن آب سرد، نوشابه و مانند اين ها شروع نکنيد.  حتي اگر تشنه ايد به جاي آب سرد، کمي آب گرم يا چاي ميل نماييد.

* افطار را با خوردن خرما، کشمش، عسل و به طور کلي با يک قند طبيعي آغاز کنيد. به اين ترتيب اشتها کنترل مي شود و زياده خوري کمتر پيش مي آيد.
* خوردن چاي شيرين کم رنگ، شير گرم، فرني، و حليم بي روغن در آغاز افطار مناسب است.
* نان و پنير و سبزي(ضدعفوني شده) و يا نان و پنير و مغز گردو نيز انتخاب هاي خوبي هستند.
* از آشاميدن آب فراوان در وسط غذا خودداري کنيد. آب در وسط غذا، سبب رقيق شدن شيره گوارشي و اختلال در هضم مي شود.
* در زمان بين افطار تا سحر، البته با رعايت فاصله با غذا، آب کافي بياشاميد.
* مصرف غذاي خود را در زمان روزه داري به 2 وعده منحصر کنيد، يعني وقت افطاري هر چه مي خواهيد در يک زمان به آرامي( نه اين که ابتدا چيزي به عنوان افطاري و يکي دو ساعت بعد به عنوان شام و احيانا بعد از آن چيز ديگر) بخوريد، ولي پرحجم نباشند، به نحوي که معده شما فرصت هضم غذا و خالي شدن ان قبل از غذاي سحري را داشته باشد.
* حتما براي صرف سحري، کمي زودتر از خواب برخيزيد تا هم ضمن استفاده از برکات معنوي ساعات سحر و مناجات با خدا، بدون عجله و با آرامش خاطر، سحري بخوريد. حتي اگر ميل به خوردن غذا در سحر نداريد، آب، چاي، شير و مانند اين ها را فراموش نکنيد.
* از خوردن تنقلات فراوان خودداري کنيد.
* حتما در غذاي افطار و به خصوص سحر ميوه ميل کنيد. علاوه بر ميوه جات فصل، از خيسانده برگه، آلو، انجير و مانند اين ها هم مي توان به عنوان ميوه استفاده کرد. گوجه فرنگي نيز انتخاب خوبي است.
* اگر در ماه رمضان دچار يبوست مي شويد، علاوه بر توضيحاتي که در اين باره داده ايم از خورش هاي ملين مثل خورش آلو و خورش هاي سبزي دار بيشتر استفاده کنيد.
* در طول زمان امساک( روزه)، از رفتن به حمام داغ، خون دادن و کارهايي که موجب ضعف و بي حالي مي شود، خودداري کنيد.
* معده خالي در هنگام افطار تحمل غذاي خشن را ندارد، لذا خوردن غذاهاي سهل الهضم و تقريبا نرم براي افطار مناسب است.
* اگر تخم مرغ ميل مي کنيد، در درجه اول به صورت آب پز سفت و در درجه دوم به صورت عسلي( به شرط آن که سفيده آن منعقد شده باشد و زرده کمي حالت سفتي به خود گرفته باشد) ميل کنيد.
تخم مرغ خام زيان بخش است و تخم مرغ نيمرو نيز ديرهضم تر از تخم مرغ آب پز است.
* سالاد( بدون پياز) مکمل خوبي براي غذاها در ماه مبارک رمضان است.
* بادنجان، فلفل و ساير ادويه ها گاهي موجب احساس تشنگي در طول روز مي شود.
* آشاميدن آب يخ يا نوشابه خيلي سرد با معده خالي زيان بخش است.
* اگر به اقتضاي فصل گرما يا فعاليت هاي بدني، در طول روزه داري زياد عرق مي کنيد، نمک از دست رفته توسط عرق را، به صورت هاي مختلف در افطار و سحر جبران کنيد.
* از ايجاد تغييرات شديد در عادات غذايي خود و خوردن غذاهاي ناآشنا، يا غذاهايي که براي شما ناراحتي به وجود مي آورد، حداقل در ماه رمضان خودداري کنيد.
* کله پاچه، سيرابي و شيردان موجب تشنگي زياد مي شود، لذا بهتر است ميل نکنيد، ولي اگر مايليد ميل کنيد به صورت کم آب، کم نمک و آن هم در هنگام افطار ميل نماييد.
* مصرف نوشابه هاي گازدار به طور کلي و در ماه مبارک رمضان به طور خاص ممکن است موجب تحريک معده، به خصوص معده افراد مبتلا به التهاب معده( گاستريت) شود.
* در ماه مبارک بيش از ساير اوقات به بهداشت دهان و دندان توجه کنيد و حتما بعد از صرف افطاري و سحري دندان هاي خود را به دقت مسواک کنيد. مسواک را طوري در ليوان قرار دهيد که قسمت مويين آن بيرون بماند و زود خشک شود.
* سيگار، دشمن سلامت شما و همنشينان شما و باعث آزار مردم و انجام چند گناه آشکار است. به برکت معنويت ماه رمضان براي ترک دائمي اين عادت زيان بخش و مايه اذيت انسان ها تصميم بگيريد و از خدا کمک بخواهيد. همچنين شيطان را از روشن کردن مجدد سيگار مأيوس کنيد.
سخن پاياني
روزه، فرمان خدا و تمريني براي زندگي سالم و با معنويت و تلاشي براي نزديکي به خدا و دستيابي به مراحلي از تقواست. اين تمرين يک ماهه مي تواند انسان را براي بهتر زيستن در 11 ماه ديگر سال آماده کند و چه خوب است که انسان از همان آغاز روزه داري تصميم بگيرد معنويت اين رياضت سازنده را همواره حفظ کند.
انتخاب روش هاي بهداشتي و تغذيه اي مناسب مي تواند با تامين سلامت افزون تر، انسان را براي بهره گيري بيشتر از برکات اين ماه خدا ياري کند.
___________________________
دکتر محمد مهدي اصفهاني
منبع: کتاب بهداشت تغذيه در روزه