یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون. (بقره/180)
ادیان گوناگون در طی قرون متمادی ، هر یک راه و روش و آئین های خاصی را برای ارتقای روحی و روانی بر پیروان خود واجب دانسته اند. از جمله ی این آموزه های دینی روزه است که در ادیان، آئین ها و سرزمین های مختلف، شکل های گوناگون و گاه بسیار متفاوت به خود گرفته است.
به تصریح قرآن کریم، روزه بر پیروان ادیان آسمانی قبل از اسلام نیز واجب بوده است. اما تنها مسلمانان، مسیحیان و یهودیان نیستند که روزه می گیرند، بلکه حتی آئین های غیر الهی نظیر بودیسم و هندوئیسم نیز روزه و ریاضت های جسمی را برای تربیت جسم و روح پیروان خود ضروری می دانند.
در مطلبی که از نظرتان می گذرد، چگونگی روزه و روزه داری در آیین هندو،بودا و یهودیت از دید یک فرد خارجی به اختصار مورد بررسی قرار گرفته است.
البته خاطر نشان می کنم که هدف از بیان نوع روزه در آیین بودا و هندو به معنای تایید این فرقه ها نیست،بلکه برای آشنایی افراد با روزه ی آیین های مختلف این مطالب را ترجمه کرده ایم.
هندوئیسم ( HINDUISM )
هندوئیسم یکی از قدیمی ترین دین هاست که 2500 تا 4000 سال پیش از میلاد ،از تمدن دره ی ایندوس برخاسته است. هندوئیسم دین خدایان است که اساس آن اعتقاد بر یگانگی هر چیز است. این کلیت، برهمن نامیده می شود. هندوها معتقدند هدف از زندگی این است که ما درک کنیم بخشی از خدا هستیم که می توانیم این سطح حیات را ترک کرده و به خدا بازگردیم. این آگاهی حقیقی فقط با ورود به چرخه " تولد ، مرگ و زندگی که سمسره* «SAMSARA» خوانده می شود امکان پذیر است. موفقیت هرکس در این راه با مقدار اعمال خوب و بدش «KARMA» ارزیابی شده و تعیین کننده تناسخ بعدی اوست. خدمت به دیگران و قربانی کردن، موجب ارتقاء درجه و تولد دوباره ی فرد در درجه ی بالاتر می شود و انجام اعمال بد، او را به سطح پایین تر یا حتی به سطح یک حیوان تنزل می دهد.
روزه در آیین هندو
هندوها معمولاً در روزهای ماه جدید و جشن هایی مانند SHIVRATRI، DURGA PUJA و SARASWATI PUJA روزه می گیرند. زنان شمال هند در روز KARVA CHAUTH هم روزه می گیرند.
نحوه ی روزه بستگی به خود فرد دارد. ممکن است روزه، امتناع از خوردن و آشامیدن هر نوع غذا یا نوشیدنی برای مدت 24ساعت باشد، اما بیشتر شامل نخوردن غذاهای جامد است و نوشیدن مقداری آب یا شیر مجاز است.
هدف از این روزه، افزایش تمرکز در مدیتیشن (MEDITATION) یا عبادت برای تطهیر درون است و گاهی به عنوان دادن یک قربانی در نظر گرفته می شود.
بودیسم ( BUDDHISM )
دین بودا برخاسته از آموزش های سیدارتا گوتاما ( SIDDHARTHA GAUTAMA ) است که 535 سال پیش از میلاد به شکوفایی رسید و بودا نام گرفت. او سیاق میانه روی را جایگزین ریاضت های شدید جسمی یا دنیا پرستی و خوش گذرانی زیاد کرد. سال ها پس از مرگ بودا ، آموخته های او به رشته ی تحریر درآمد و تریپی تاکا ( TRIPITAKA ) نام گرفت. بودایی ها به اصل تناسخ روح و چرخه ی حیات معتقدند، بدین صورت که هر کس روند تولد ، زندگی و مرگ را می پیماید. پس از این چرخه، اگر فرد وابستگی خود به جسم و علائق را رها کند می تواند نیروانا ( NIRVANA ) را کسب کند.
روزه در آئین بودا
همه ی فرقه های اصلی بودیسم دوره هایی برای روزه دارند که معمولاً روزهای چهاردهم ماه و دیگر روزهای مقدس است. در آیین بودا، روزه به معنای خودداری از خوردن غذاهای جامد است، ولی استفاده از برخی مایعات مانعی ندارد. روزه ی بودائیان روشی برای پاک سازی است.
راهبان بودایی تراوادین (THERAVADIN) و تِندایی (TENDAI) برای آزادسازی ذهن روزه می گیرند . بعضی از راهبان بودایی کشور تبت، برای کمک به رسیدن اهداف یوگا ، نظیر انرژی درونی ، روزه می گیرند.
یهودیت ( JUDAISM )
یهودیت نیز یکی از ادیان آسمانی است که پیامبر آنها حضرت موسی می باشد. موسی مردمش را از اسارت مصر خارج ساخت و کتاب قانون را از سوی خدا به آنها عرضه کرد. سپس یوشع نبی آنها را به سرزمین موعود برد. جایی که ساموئل، پادشاهی عبرانیان را تأسیس کرد. داوود پیامبر، اورشیلم را بنا نهاد و سلیمان اولین معبد را بنا کرد که در سال 70 پس از میلاد تخریب شد. یهودیان به پیامبر آخرالزمانی معتقدند که می آید و آن معبد را از نو بنا می کند.
روزه در آئین یهودیت
یهودی ها در یوم کیپور (YOM KIPPUR) روزه می گیرند. یوم کیپور تعطیلی مذهبی یهودیان در ماه سپتامبر یا اکتبر است که مردم در آن روز روزه می گیرند و در کنیسه، دعای صبر می خوانند. آن روز را، روز کفاره هم می گویند.
یهودیان شش روز دیگر را نیز روزه می گیرند که " TISHA B"AV " ( نهم آوریل، روزی که معبد یهودیان در آن روزتخریب شد) از آن جمله است.
در «یوم کیپور» و " TISHA B"AV " خوردن و آشامیدن از زمان غروب آفتاب تا غروب بعدی به مدت 24 ساعت ممنوع است، در حالی که در سایر ایام روزه اشان ، این محدودیت از طلوع تا غروب آفتاب است.
هدف از روزه در دین یهودیت، استغفار از گناهان یا درخواست حاجت خاصی از خداست.
__________________________
* SAMSARA : عالم روحانی ، جهانی که تولد تازه در آن رخ می دهد.
برگرفته از منابع فارسی و سایت های خارجی چون BELIFNET.COM و OMSAKHTI.ORG
تهیه و ترجمه : موسوی - کارشناس تغذیه تبیان
