|
|
|
|
|
|
- جزئیات
- این بنای تاریخی در جنوب غربی حرم مطهر و در ضلع شمال‌شرقی صحن جمهوری اسلامی مقابل مدرسه پریزاد واقع است. نام اصلی این مدرسه یوسفیه بوده که بعدها به مدرسه دو در(دارای دو در ورودی و خروجی است) معروف شد. این بنا از بناهای دوره تیموریان در عصر شاهرخ میرزای گورکانی است. بانی مدرسه غیاث الدین خواجه بهادر، از امرای خراسان بوده که در سال 843 ه.ق مدرسه را بنا نهاد. در این مدرسه دو نفر از امیران معروف عهد تیموری - امیر یوسف خواجه بهادر(م:846) و امیر سیدی(م:845) مدفونند. در حال حاضر این مدرسه به عنوان دارالقرآن در جهت اجرای برنامه‌های متنوع قرآنی فعالیت دارد. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
|
|
- جزئیات
- یک عکس زیبای دیگر هم این بار میهمان نگاه‌هامان شده تا به بهانه‌اش به سال‌های میانی این قرن سفر کنیم. این بار هم این شاهکار ماندگار را عکاس تبریزی، علی‌اصغر ناصری، به ثبت رسانیده است. او را باید از نخستین افرادی دانست که با استفاده از نور آفتاب عکاسی می‌کرده و از معدود عکاسانی به شمار آورد که کمر همت برای زنده نگاه داشتن تاریخ و آداب و رسوم زادگاهش بسته بوده. عکاسی که با به تصویر کشیدن مقطعی از تاریخ این سرزمین نام خود را نیز به تاریخ سپرد و در اول مرداد ماه 1378 چشم بر این جهان بربست. از خالق تصویر که بگذریم و بخواهیم به بنای عکس بپردازیم باید از مدارس علمیه سخن بگوییم و این مدرسه را که شاهکار گچ‌بری به حساب می‌آید برایتان تشریح کنیم. کتابی با عنوان «مکتب‌خانه‌ها و مدارس قدیمی آستان قدس رضوی» به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی چاپ و منتشر شده که نویسنده آن، فاطمه جهان‌پور، محقق اسناد و وقف‌نامه‌های موجود درباره مدارس قدیم نوشته است: «از گذشته‌های دور در مجاورت حرم مطهر حضرت امام رضا(علیه السلام) دو نوع مرکز آموزشی وجود داشته: یکی مکتب خانه‌ها که مخصوص آموزش اطفال بود و حکم مدارس ابتدایی و دبستان‌های امروزی را داشت، دیگری مدارس علمیه که آموزش در آن‌ها تخصصی شده و مرحله عالیه تحصیل را دربر می‌گرفت...» از طریق مطالعات انجام شده بر روی اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی می‌توان دریافت کرد که مجموعا سه مکتب خانه در حرم مطهر امام رضا(علیه السلام) برپا بوده که قدیمی ترینِ آن‌ها مکتب خانه اطفال در صحن عتیق است. اما بعدها (سال 1305 هجری خورشیدی) حکومت درصدد برآمد به بهانه غیربهداشتی بودن مکتب‌خانه‌ها و اصول نادرست تعلیم و تربیت که در آن‌ها رایج بود، مکتب‌خانه‌ها را تعطیل کند و به جای آن مدرسه و دبستان دولتی تأسیس کند. اما مدرسه‌ای زیبا و ماندگار که از بناهای دوران شاهرخ است و تاسیس‌کننده آن آقای غیاث‌الدین یوسف خواجه بهادر، از افراد مهم استان خراسان بود، همین مدرسه‌ای است که گنبدهای آن را در تصویر مشاهده می‌کنید. این بنا از لحاظ زیبایی و کاشی‌کاری و نقاشی‌ها بسیار خیره کننده ساخته شده است. این نمونه زیبای سبک معماری آجرتراشی در عصر تیموری، توسط غیاث‌الدین امیر یوسف خواجه بهادر درسال 843 هجری قمری هم‌دوره با ساخت مسجد جامع گوهرشاد برای تحصیل طلاب علوم دینی احداث شده و مدتی به نام بانی اولیه‌اش به «یوسف خواجه» یا «یوسفیه» و سپس به علت وجود دو ورودی در شرق و غرب مدرسه به مدرسه دو درب مشهور شده است. این مدرسه دو گنبد دارد در دو ضلع جنوبی و در بین این گنبدها سنگ قبری با تاریخ ۸۴۶ به نام یوسف خواجه بهادر قرار گرفته است. مهدی سیدی، از مورخان نامور خراسان، معتقد است که این مدرسه و گورهای آن متعلق به خانواده امیر شیخ علی بهادر است. اکنون این فضا به دارالقرآن الکریم شهرت یافته است. مساحت دارالقرآن الکریم 500 متر مربع در دو طبقه و شامل 32 حجره است. این مدرسه هم اکنون در مرکز مجموعه اماکن و بیوتات حرم مطهر رضوی قرار گرفته و به دستور تولیت عظمای آستان قدس رضوی مرمت شده است. فضای مدرسه دودرب از سال 1381 برای آموزش علوم قرآنی و حدیث در اختیار اداره آموزش علوم قرآن و حدیث قرار گرفته است و در حال حاضر محافل انس با قرآن و کلاس‌های آموزشی این اداره در این مکان برگزار می‌شود. فائزه موسوی منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
- جزئیات
- باز هم علی اصغر ناصری و شاهکاری دیگر. این بار این عکاس خوش ذوق به گوشه‌ای از پشت بام ساختمان کنونی کتابخانه مرکزی رفته و تصویری را به زیبایی تمام ماندگار کرده است. تصویری که می‌بینید سه شرح را می‌طلبد؛ شرح درباره بست بالا، برج ساعت صحن انقلاب و نیز رواق دارالحجه. بست بالا یا بست علیا؛ قسمتی از بالاخیابان، از محل تقاطع فلکه تا ایوان غربی صحن عتیق را بست علیا یا بست بالاخیابان می‌گویند. این بست در روزگار احمدشاه و در دوران نیابت تولیت ظهیرالدوله تجدید بنا شد و با کاشی‌های مرغوب زینت یافت. این بست که بست شیخ طوسی نامگذاری شده، در سال 1329 شمسی و در عهد نیابت تولیت بدر هم زمان با تعمیر و مرمت بست پایین و پوشیده شدن روی نهر وسط خیابان در محدوده بست، دیوارها و سر در و کف بازسازی شد.و اما برج ساعت صحن انقلاب؛ در شرق بست شیخ طوسى، ایوان غربى صحن انقلاب قرار دارد که به ایوان ساعت (یا زیرساعت) مشهور است. این سردرب تاریخى و مرتفع، در اصل متشکل از دو ایوان بوده که ایوان داخلى آن در سمت صحن و ایوان خارجى به سمت بست شیخ طوسى و متصل به آن است. ایوان‌ها که بنا بر نقل تاریخ توسط شاه عباس صفوى ساخته شده‌اند، در هر دو سمت خود مزین به کتیبه‌ها و کاشى‌هاى معرق بوده و بیش از 24 متر بلندى دارند. بر سر درب ایوان، ساعت بزرگى وجود دارد که زیر آن گنبد کوچک و ظریفى از چهارسو دیده شده، به وضوح وقت را مى‌نمایاند. گفته مى‌شود ساعتى که اینک بر فراز ایوان غربى صحن انقلاب قرار دارد، اداى نذر بیمار صعب العلاجى است که پس از سلامت و بهبودى در سال 1327 هجرى شمسى به آستان امام هشتم (علیه السلام) تقدیم کرده است. و آنچه این بار می‌خواهیم درباره‌اش بیشتر بگوییم عنصری زیبا از حرم مطهر است که در این عکس دیده نمی‌شود اما در حال حاضر دقیقا در فضایی قرار گرفته که چمن و باغچه‌ها وجود دارند؛ یعنی ورودی رواق دارالحجه. در راستای توسعه فضاهای سرپوشیده زیارتی و عبادی حرم مطهر، رواق دارالحجه با زیربنای حدود 7 هزار مترمربع در زیر صحن انقلاب اسلامی که قدیمی‌ترین صحن موجود در سطح اماکن متبرکه است احداث شده و دسترسی به این رواق از طریق دو ورودی اصلی در بست‌های شیخ طوسی و شیخ حرعاملی میسر خواهد شد. علاوه بر ورودی‌های مذکور، این رواق از طریق رواقهای دارالاجابه و دارالولایه، گنبد الله وردی خان و دو ورودی فرعی واقع در صحن انقلاب اسلامی قابل دسترسی است. کف رواق با سنگ‌هایی به رنگ سفید، کرم و صورتی پوشش یافته است. جداره‌های این رواق با ازاره سنگ و تزئیناتی چون گچ بری، آیینه کاری، رنگ آمیزی پوشش یافته است. هم‌چنین نوع معماری به کار رفته در طاسه‌های سقف حاصل از پنج هنر آیینه کاری، طلاکاری، نقره کاری، گچ بری و رنگ آمیزی است که در نوع خود بی نظیر و چشم‌نواز است. با افتتاح و بهره‌برداری از این رواق شاهد یکی از رواقهای شکیل موجود در سطح اماکن متبرکه خواهیم بود و به تناسب نامی که برای این رواق انتخاب شده (دارالحجه)، القاب حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و اسماء چهارده معصوم(علیهم السلام) و حدیث معروف سلسله الذهب و فرازهایی از دعای شریف ندبه و افتتاح با خط خوش و زیبا نوشته شده و در قالب کتیبه‌هایی بر دیوارهای رواق نصب گردیده و این تزئینات به سبک ایرانی ـ اسلامی با تکنیک‌های متفاوت اجرا شده است. ساخت این رواق در انتهای سال 81 آغاز شد. در دو ورودی اصلی این رواق از بست شیخ حر عاملی و شیخ طوسی با الهام از نام امام هشتم(علیه‌السلام) دو هشتی طراحی شده که در آینده به شکلی زیبا با تزئینات آیینه کاری پوشش داده خواهد شد.اجرای این رواق به دلیل دسترسی آن از طریق دو ورودی اصلی حرم مطهر (خیابان‌های شیرازی و نواب صفوی) و عبور از زیر سردرب‌های ساعت و نقاره‌خانه صحن انقلاب اسلامی و مجاورت با سازه‌های قدیمی از اهمیت و حساسیت خاصی برخوردار بوده است. عکسی که بهانه این توضیحات شد، همان‌طور که گفتیم شاهکار علی‌اصغر ناصری در سال 1354 خورشیدی است و هم‌اکنون اصل آن در مرکز اسناد آستان قدس رضوی واقع در ساختمان بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی(جنب بست طبرسی) نگهداری می‌شود. متن : فائزه موسوی منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
- جزئیات
- مدرسه پریزاد در ضلع جنوب‌غربی حرم مطهر و رواق دارالسیاده، روبروی مدرسه دودر و جنب رواق دارالولایه واقع شده در حالی که به هنگام تاسیس در حاشیه یکی از بازارهای اصلی به نام «بازار زنجیر» قرار داشت. این بنا از مدارس تاریخی و معروف حوزه علمیه مشهد است که در دوره تیموریان، زمان حکومت شاهرخ میرزا در سال 823 ه.ق. توسط پریزاد خانم ندیمه گوهرشاد همسر شاهرخ میرزا احداث شد. این مدرسه همانند دیگر مدارس دوره تیموری بنایی چهار ایوانی است که با 300 مترمربع مساحت در دو طبقه احداث و 22 حجره دارد. آن چنانکه در وقفنامه مذکور است این مدرسه مخصوص استفاده طلاب زائر(حداکثر به مدت دو ماه) جهت استراحت و برگزاری جلسه‌های درس و بحث در مدت زیارت، بنا گردیده است. این مدرسه تاکنون چندین بار مرمت و بازسازی شده ولی هیچگاه سازه اصلی آن تغییر نکرده است. از آن جمله تغییراتی است که در زمان شاه سلیمان صفوی توسط نجف قلی خان بیگلر بیگی در سال 1091 ه.ق. انجام شده است. مدرسه پریزاد در حال حاضر زیر نظر اداره پاسخگویی به سوالات دینی و اطلاع‌رسانی که یکی از ادارات معاونت تبلیغات آستان قدس رضوی می‌باشد قرار دارد و شامل بخش‌های پاسخگویی به مسائل شرعی به صورت حضوری، تلفنی و مکاتبه‌ای، مشاوره دینی، پاسخگویی به سوالات مکاتبه‌ای، حلقه‌های معرفت، حرم‌شناسی، رایانه و اطلاع‌رسانی است. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
- جزئیات
- می‌خواهیم این بار اذن ورودمان را از بست شیخ طوسی در سال 1325 هجری خورشیدی بخوانیم و با این عکس که از سال‌های دور به یادگار مانده، دفتری از تاریخ را ورق بزنیم. عکسی از عکاسی نامعلوم که هم‌اکنون در آرشیو عکس مرکز اسناد آستان قدس رضوی جا خوش کرده است. شاید معنا و کاربرد اصطلاح بست را همه ندانند. بست به حریمی گفته می‌شود که انسان یا موجود دیگری در پناه آن از تعرض و تعدی دیگران ایمن می‌ماند. به بیانی دیگر، بست پناهگاهی است که اگر گنه‌کار یا دادخواهی به آن وارد شود، تا زمانی که در آن جاست هیچ‌کس مزاحم او نخواهد بود. از آن‌جا که رهبران دینی، همواره نزد مومنان و پیروان خود مقدس و محترم بوده اند و مقام و پناهگاهی برای آنانند، مزارشان پس از وفات، مرکزی مقدس و قطبی برای توسل و پناه‌جویی گنه‌کاران شده، گرفتاران به امید عنایت خداوندی و بخشش گناهان یا رفع گرفتاری‌ها به آن پناهنده می‌شوند. علاوه‌بر این، مأمنی برای دادخواهی و شفاعت نیز به شمار می‌رود و هم‌چنین محلی برای زائران و مشتاقان تا با ورود به آن خود را از نظر روحی و جسمی به‌گونه‌ای آماده و مرتب سازند که هنگام تشرف از حیث ظاهر در نهایت ادب باشند. در حوزه حرم مطهر، بست فضای خارج صحن‌هاست. در چهارسوی اماکن چهار بست (حریم) وجود دارد که به نام چهار تن از عالمان برجسته اسلام، شیخ طوسی، شیخ طبرسی، شیخ حرعاملی و شیخ بهایی نامگذاری شده است. دو بست شیخ طبرسی و شیخ بهایی بعد از انقلاب اسلامی ایران ساخته شده‌اند. و اما بست شیخ طوسی که به بست علیا یا بست بالا معروف است. این بست در غرب صحن انقلاب اسلامی واقع است و 86 متر طول و 30 متر عرض دارد. از شرق به سردر ساعت (صحن انقلاب اسلامی) و از طرف غرب به بالای زیرگذر محدود است. در ضلع شمالی بست، ورودی به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، کتاب فروشی و انتشارات آستان قدس و وضوخانه وجود دارد و سرتاسر ضلع جنوبی به صحن جمهوری اسلامی متصل است که از طریق یک ایوان دو ورودی طرفین آن به صحن جمهوری اسلامی راه می‌یابد. بست بالا بالغ بر 2500 متر مربع مساحت دارد. این بنا از آثار عهد صفویه است. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
- جزئیات
- از جمله اماکنی که پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، جهت رفاه حال زائران ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت، صحن جمهوری اسلامی است. این بنا از صحن‌‌های بزرگ حوزه حرم به شمار می‌رود. تصویری که می‌بینید متعلق به سال 1354 هجری خورشیدی است و باز هم علی اصغر ناصری آن را در حالی گرفته که اطراف حرم را تخریب و آماده ساختن صحن جمهوری اسلامی می‌کردند. صحن جمهوری اسلامی در غرب روضه منوره جای دارد و در سال 1368 هـجری خورشیدی به بهره‌برداری رسید. زیربنای صحن با احتساب زیرزمین آن، 19065 متر مربع، مساحت فضای باز صحن حدود 7302 متر مربع و فضای غرفه‌‌های صحن حدود 4622 متر مربع است. در ضلع های این صحن نیز چهار ایوان (سر درب بزرگ) به قرینه یک‌دیگر و به سبک معماری سنتی اسلامی ساخته شده است. در وسط صحن، ساعت آفتابی یا شاخصی وجود دارد که در تمام فصول سال، بیانگر ظهر شرعی بوده و به دست معمار قدیمی حرم، مرحوم محمدصادق رأفتی ساخته شده است. باب الرحمه، نام ورودی به بست شیخ بهاء الدین، از ضلع شرقی این صحن است. ایوان شرقی (باب الولایه یا ایوان طلا) از زیباترین ایوان‌‌های صحن است که به رواق دارالولایه اتصال دارد و به طلا آراسته شده است. در کنار این ایوان، پنجره‌ای از برنز نصب شده و بسیاری از زائران، از پشت این پنجره به ساحت مقدس حضرت امام رضا(علیه السلام) عرض ادب می‌کنند. ایوان شمالی (باب العلم) باب‌العلم مشرف به بست شیخ طوسی است. بر فراز این ایوان گلدسته‌ای آراسته به طلا و به ارتفاع 30 متر وجود دارد. ایوان غربی (باب الغدیر) این ایوان به قرینه ایوان طلا در وسط ضلع غربی صحن قرار دارد. ایوان جنوبی (باب الشهاده) این سردرب و ایوان بزرگ، به قرینه ایوان شمالی، با دو گذرگاه و یک گلدسته طلا به بلندای 30 متر بر فراز آن ساخته شده است. سقاخانه در مقابل ایوان طلای صحن جمهوری اسلامی، سقاخانه‌ای زیبا به صورت هشت ترک و سقف گنبدی شکل بنا شده و سیستم آب آشامیدنی و آب‌دهی آن مجهز به چشم الکترونیکی است که از طریق شیرهای برقی 12 ولت اجرا می‌شود. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
|
|
- جزئیات
- تصویری قدیمی از حرم مطهر امام رضا علیه السلام - سال 1851 میلادی - 1230 هجری شمسی
|
|
|
|
|
|
|
- جزئیات
- علی‌اصغر ناصری، این عکاس خوش‌ذوق، باز هم برای گفتن از سال 1354 هجری خورشیدی بهانه‌ای به دستمان داده و اکنون می‌خواهیم برایتان از بست بالاخیابان و این سردرش بگوییم. در صفحه 283 از کتاب «تاریخ آستان قدس رضوی» نوشته شده است: «در مدخل اماکن و بیوتات آستان قدس چهار راهرو محل عبور زائران قرار دارد که اصطلاحا به آن‌جا بست می‌گویند. یکی در طرف غرب رو به بالاخیابان و دوم در طرف شمال رو به محله نوقان و خیابان طبرسی و سوم به طرف شرق رو به پایین‌خیابان و چهارم در طرف جنوب غرب مقابل بازار بزرگ و جنب گوهرشاد. دو بست بالا و پایین که هنوز هم با این نام خوانده می‌شوند از زمان‌های بسیار قدیم وجود داشته‌اند و نام آن‌ها در کتاب‌ها و اسناد و مدارک آستان قدس آمده است. این‌ها همان بست‌های شرقی و غربی هستند که ظاهرا به‌خاطر جریان آب خیابان از غرب به شرق این نام‌ها بر این دو بست نهاده شده است و دو بست هم که در طرف شمال و جنوب ساخته شده از بناهای بعد از انقلاب هستند.» بست بالا در روزگار احمدشاه و در دوران نیابت تولیت ظهیرالدوله تجدید بنا گردید و با کاشی‌های مرغوب زینت یافت. این بست که بست شیخ طوسی نامگذاری شده، در سال 1329 شمسی و در عهد نیابت تولیت بدر هم‌زمان با تعمیر و مرمت بست پایین و پوشیده شدن روی نهر وسط خیابان در محدوده بست، دیوارها و سر در و کف بازسازی شد. در سال 1341 شمسی و در دوران نیابت تولیت سید جلال‌الدین تهرانی طرح جدیدی به اجرا درآمد و بنای بست از بنیان برچیده شد و در سال‌های 1344-1342 در دوران نیابت تولیت سپهبد عزیزی بنای سر در بست با همان ساختار قبلی و به سبک جدید بازسازی شد و تزییناتی در آن انجام شد و دیواری در مدخل بست در پنج دهنه به طول 20 متر و قطر 135 سانتی‌متر و ارتفاع 8/70 متر بنا شد به طوری که دهانة وسط بزرگتر و دارای یک سر در بود و دو دهانه طرفینی در جنب درگاه بزرگ و دو دهانة کوچک‌تر در اطراف آن‌ها ساخته شد و روی آن با مقرنس‌بندی و کتیبه‌کاری که مرقم به اسمای الهی شده بود زینت یافت. کتیبه‌ای به طول 4 متر و عرض 75 سانتی‌متر بر آن منبت شده بود و در لچک زیر کتیبه سیمرغی منقوش بود و اطراف آن با طرح‌های اسلیمی و گل‌های بزرگ شاه‌عباسی مزین شده بود و روی پایه‌ها با طرح ترنج‌بندی و دو لچک بزرگ در طرفین سردر با زمینه قهوه‌ای به سبک زینت‌کاری عهد صفوی آراسته شد و پایه‌های بنا با سنگ مرمر و قسمت‌های دیگر دیوارها با کاشی معرق و کتیبه‌هایی به خط محمدحسن رضوان تزیین گردید و زیر طاق و سر در با نقش‌های گره همراه با ده شمسه منبت به سوره‌های قرآنی زینت یافت. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
|
|
|
|
- جزئیات
- باز هم یک یادگاری قدیمی از حرم مطهر و میزبانی چشمان شما علاقه مندان به تاریخ. این بار سال 1355 و فضایی نوستالژیک برای قدیمی ترها. عکسی که عکس‌های بسیاری از عکاسش در مجموعه مرکز اسناد آستان قدس رضوی به یادگار باقی مانده است. تصویری که در حال مشاهده آن هستید، در سال 1355 خورشیدی گرفته شده است. زاویه‌ای که عکاس در آن ایستاده، در 36 سال پیش به صحن امام خمینی(ره) و بعد از آن نیز به رواق امام(ره) شهره شد. در روزهای یادآوری شکوفه کردن‌های انقلاب، مناسب دیدیم از رواقی مزین به نام رهبر کبیر و فرزانه جمهوری اسلامی ایران سخن به میان بیاوریم. این صحن در فرآیند گسترده سازی و عمران حریم حرم مطهر رضوی به رواق سرپوشیده امام خمینی(ره) تغییر پیدا کرد. در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به افزایش روزافزون زائران حضرت امام رضا(علیه السلام) و نیز نیاز به گسترش اماکن عبادی سرپوشیده این صحن به رواق امام خمینی(ره) تغییر شکل پیدا کرد. این رواق در مجاورت مسجد گوهرشاد واقع بوده و از شمال به تالار تشریفات حرم مطهر و رواقهای شیخ بهائی (قدس سره)، دارالعباد، دارالزهد و نیز صحن آزادی ارتباط دارد. صحنی که موسوم به صحن پهلوی بود، در زمان سلطنت رضاشاه احداث شد و در قسمت شمالی‌اش، ساختمان کتابخانه و موزه آستان قدس رضوی قرار گرفت. به موازات احداث ساختمان کتابخانه و موزه سابق، ساختمان آرامگاه شیخ بهاءالدین عاملی و تالار تشریفات آستان قدس رضوی نیز در دو طبقه ساخته شد و افزون بر آن تزئینات صحن با آب نماهای زیبا و گلکاری‌های چشم نواز اجرایی گردید. این وضع تا چند سال بعد باقی بود و مدتی بعد با تخریب قسمت انتهایی دیوار غربی صحن موزه به جای ساختمان مخروبه قبلی، بخش اداری، مرکز نگهبانی و پست ترانسفورماتور و تلفن‌خانه احداث شد و طی 2 سال تزئینات روکار آن با کاشی و آجر انجام گردید. در سال 1320 هجری خورشیدی، دیوار شرقی صحن پهلوی که آجری و به ارتفاع 3 متر بود نیز برداشته شد و تا پایان سال 1322 کار بازسازی و کاشی‌کاری‌اش به اتمام رسید. رواق امام خمینی(ره)، که مکانی دنج و خانوادگی است، با زیربنای 22000 متر مربع در دو طبقه احداث شده و از این زیربنا، مساحت 9840 متر مربع به رواق، 7600 متر مربع به شبستان رواق و مساحت 4600 متر مربع به فضاهای جنبی اختصاص یافته است. برای کسانی که بیش از یک سال است به حرم مطهر مشرف نشده‌اند جالب تر این است که بدانند در سال گذشته زیر این رواق عظیم رواق خانوادگی دیگری با نام رواق «دارالمرحمه» برای ایجاد رفاه و آسایش بیشتر هنگام زیارت گشایش یافت. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
- جزئیات
- همه مشهدالرضا (علیه السلام) رنگ و بوی خاطرات می‌دهد. از هر که بپرسی نخستین باری که دستش در دست پدر یا مادرش بوده و به حرم آمده را به یاد دارد و هر که به این ملکوت پا گذاشته باشد، از آن خاطراتی دارد؛ بهشتی که در آن وقتی رو به قبله می‌ایستی و سلام می‌دهی، رو به ولی‌ات ایستاده‌ای و این یعنی با تیر قلبت دو نشان می‌زنی؛ بهشتی که نامش کهنه نمی‌شود؛ صحن انقلاب. برای اینکه این صحن زیبا را از ره‌گذر تاریخ برایتان توصیف کنیم، بهانه‌ای سیاه و سفید جور کرده‌ایم از سال 1340 هجری شمسی. در عکسی که می‌بینید، سقاخانه اسماعیل طلایی و ایوان طلای نادری را مشاهده می‌کنید. سری هم به تاریخ این صحن می‌زنیم. در کتاب «شمس‌الشموس» درباره این صحن نوشته شده است: «بانی طرف جنوبی این صحن در سال 872 هجری قمری، مرحوم میرعلی‌شیر نوایی پسر امیرگیج‌کنه متولد ۱7 رمضان 844 هجری قمری است که شخص دانشمند و دارای تألیفات عدیده از قبیل «مجالس‌النفائس»، «فرهاد و شیرین»، «مجنون و لیلی»، «سد سکندری»، «قصه شیخ صنعان»، « تواریخ عروض»، «مفردات»، «فن معماری» و... بوده است. او مشارالیه وزیر سلطان‌حسین بایقراء پسر عمر شیخ‌بن‌امیر تیمور گورکانی برادرزاده‌ی سلطان‌سنجر بوده که 36 سال سلطنت داشت.» درب غربی این صحن که به بالاخیابان می‌رود، در دوره قاجاریه مسدود شده بود و به عنوان مکانی برای آسایش‌گاه دربانان آستانه شناخته می شد. در سال ۱346 هجری خورشیدی، باقر پیرنیا، نائب تولیت عظمای جهت رفاه حال زوار، آسایش‌گاه پاسبانان آستانه را به محل دیگری انتقال داد. در قسمت جنوبی صحن، ایوانی معروف به ایوان میرعلی‌شیر و ایوان طلای نادری وجود دارد. مرحوم مرتضی قلی خان‌طباطبایی نائینی در سال ۱334 هجری قمری مطابق با ۱292 هجری خورشیدی، مقداری از زمین جلو ایوان را برای توسعه مکان نمازگزاران ضمیمه کرد. نادرشاه افشار ایوان مزبور را قبل از جلوس به مقام سلطنت، مطابق قصیده‌ای که در محراب جنوبی به خشت‌های طلای ایوان مندرج است، طلاکاری کرد. مطلع آن قصیده به شرح ذیل است: حبذا زین منظر عالی که فردوس برین بر در صحنش چو زائر از صداقت جبهه‌هاست» ****************** صحبت از سقاخانه را موکول می‌کنیم به زمانی و عکسی دیگر. اما برای اینکه حق مطلب ادا شود باید از عکاس هنرمند این عکس قدیمی هم سخن گفت؛ سیاح. عکاسی سیاح یکی از عکاس‌خانه‌های قدیمی شهر مشهد است. ابراهیم ذهبی معروف به سیاح، متولد سال 1301 خورشیدی بوده که کار عکاسی را از سال ۱3۱6 آغاز کرد. سیاح در سال 1353 مغازه‌ای را دور فلکه حضرت تأسیس کرد. او از پیشکسوتان عکاسی حرم- بارگاهی یا همان عکاسی زیارتی است. این نوع از عکاسی از 60 سال پیش در مشهد به‌وجود آمده است. بسیاری از عکاسانی که امروزه در پارک‌ها و مکان‌های تاریخی مشهد مشغول به عکاسی‌اند، از شاگردان ابراهیم ذهبی(سیاح) هستند. منبع : سایت آستان قدس رضوی
|
