قدیمی‌ ترین حوزه علمیه

ارديبهشت 01, 1403

قدیمی‌ ترین حوزه علمیه

می‌پسندم دریافت

2,145

مدرسه پریزاد در کنار مدرسه‌ دیگری به نام مدرسه‌ دودرب، قدیمی‌ترین حوزه‌های علمیه‌ شیعی در مشهد و در ایران به‌شمار می‌روند. این بار با عکسی که محمد صانع آن را در سال 1348 از بنای قدیمی این مدرسه گرفته و اکنون در آرشیو مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، بنا داریم تا کمی درباره‌ این مدرسه‌ علمی قدیمی برای‌تان بگوییم.
مدرسه‌ پریزاد که مشهدی‌ها همگی نامش را بلااستثنا شنیده‌اند، در ضلع غربی بیوت بالاسر حرم مطهّر امام رضا(ع)، جنب مسجد گوهرشاد و روبروی مدرسه دو در واقع بوده و در حقیقت، بنای آن در سال ۸۲۳ پایان یافته است.
بانی و واقفش پریزاد خانم، ندیمه گوهرشادآغا، همسر شاهرخ تیموری بوده که از نوادگان ربیع‌بن‌خثیم معروف به خواجه‌ربیع (متوفی ۶۱ یا ۶۳) و همسر میرزا میرک حسینی، متولی مزار خواجه‌ربیع، بود. پریزاد طبق وقف‌نامه‌ای مفصل که نسخه‌ اصل آن نیز در اداره‌ اوقاف خراسان موجود است، تولیت این مدرسه و موقوفات بسیار آن را که برای مستمری ماهانه طلاّب و دیگر هزینه‌ها منظور داشته بود، به همسرش تفویض کرد.
در منابع تاریخی، نامی از مدرّسان و طلاّب مدرسه نیامده است اما از علاقه و ارادت قلبی واقف به اهل بیت(علیهم‌السلام) چنین برمی‌آید که مدرّسان و طلاّب شیعه در آن‌جا به بحث و فحص اشتغال داشته‌اند. شمار طلاّب به بیست و گاهی سی تن می‌رسیده که همگی از محل موقوفات مدرسه، دارای مسکن و معاش بوده‌اند و چنان‌که از متن وقف‌نامه برمی‌آید، جز اولاد ذکور واقف، فقط طلاّبِ زائر فقیر حق داشته‌اند که برای سه ماه در مدرسه اقامت گزینند.
بنابر کتیبه‌ موجود، مدرسه پریزاد در ۱۰۹۱ در زمان شاه سلیمان صفوی (متوفی ۱۱۰۵) به فرمان نجف‌قلی‌خان، بیگلربیگی قندهار و همچنین به اهتمام آقامحمدباقربیگ و میرزاشکرالله، بازسازی شد. از جاذبه‌های معماری این بنا این است که برسردرب مدرسه کتیبه‌ای حاوی احادیثی در فضیلت علم و عالمان به خط ثلث بر زمینه کاشی معرّق به چشم می‌خورد.
در سال ۱۳۴۶ هجری خورشیدی، اداره‌ اوقاف به مرمت مدرسه پریزاد همت گماشت اما در ماجرای تخریب بازار و توسعه‌ اطراف حرم در اواسط دهه‌ پنجاه، این مدرسه به صورت ویرانه‌ای درآمد و در ۱۳۶۳هجری خورشیدی، آستان قدس رضوی بازسازی آن را با همان شکل نخستین آغاز کرد و در ۱۳۶۸ به پایان برد.
مدرسه پریزاد از نوع مدارس چهار ایوانی عهد تیموریان به‌شمار می‌رود که در آن ۲۲حجره در دو طبقه برای سکونت طلاّب در نظر گرفته شده است.
سطح دیوارها و لچکی ایوان‌ها و غرفه‌ها با کاشی معرّق و گچ‌بری‌های نفیس تزیین شده و کتیبه‌هایی به خط ثلث و کوفی، دربردارنده‌ احادیث معصومین(علیهم‌السلام)، از دیگر تزیینات آن است که اگرچه در سطح وسیعی بازسازی شده‌اند اما از طرح و نمای نخستین بنا حکایت دارند.
متن فائزه موسوی
عکس : محمد صانع

منبع : سایت آستان قدس رضوی

نوشتن دیدگاه

JComments

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

اخبار مؤسسه

فروشگاه

درباره مؤسسه

جلد چهارم از کتاب منتخب التواریخ به چاپ رسید

برای دیدن تصویر در اندازه بزرگتر بر روی آن کلیک کنید
کتاب گرانسنگ منتخب التواريخ، تألیف محمد

ادامه خبر...

اخبار مؤسسه

برگزاری جشن میلاد مولی الموحدین ، یعسوب الدین ، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیهماالسلام...

جشن میلاد امیرالمؤمنین علی علیه السلام،سخنران : استاد بندانی نیشابوری،با نوای : کربلایی احمد

ادامه خبر...

اخبار مؤسسه

برگزاری نمایشگاه کتاب و دستاوردهای علمی واحدهای پژوهشی حوزوی...

معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه با همکاری واحدهای پژوهشی حوزوی برگزار می کند: نمایشگاه کتاب و

ادامه خبر...

اخبار مؤسسه

هدیة الزّائرین و بهجة النّاظرین (هدیه زائر)

نام کتاب: هدیة الزّائرین و بهجة النّاظرین (هدیه زائر)مولف: مرحوم حاج شیخ عبّاس قمّینوبت چاپ: اولناشر: موسسه جهانی سبطین (علیهماالسلام)تاریخ انتشار: 1383 هـ.ش
کتاب هدیة

ادامه...

دستاوردهای مؤسسه به زبان فارسی

لکل شيء علامة يعرف بها

اسم اصلی کتاب: لکل شيء علامة يعرف بها ،مؤلف: سيد محمد الرضي الرضوي،چاپ: اول،مراجعه و تصحيح: مؤسسه جهانی سبطین (علیهماالسلام)،ناشر: مؤسسه جهانی سبطین (علیهماالسلام)،ت�

ادامه...

دستاوردهای مؤسسه به زبان عربی

نحن الشیعة الامامیة و هذه عقائدنا

اسم اصلی کتاب: نحن الشیعة الامامیة و هذه عقائدنا،مؤلف: سید محمد الرضي الرضوي،چاپ: اول،ناشر: مؤسسه جهانی سبطین (علیهماالسلام)،تاریخ: 1426 هـ.ق / 1384 هـ.ش ادامه...

دستاوردهای مؤسسه به زبان عربی

معرفی مؤسسه

الحمد لله الذي هدانا لهذا و ما كنا لنهتدي لولا ان هدانا الله و الصلاة و السلام على رسول الله وآله الأطهار
مؤسسه جهانى سبطين (عليهماالسلام)مؤسسه اى است مستقل كه به

ادامه...

درباره مؤسسه