Cm.ax03282024

Son yeniləməÇr.ax, 29 Dek 2020 3pm

Burdasız: Əsas səhİfə Şiə sözü Həqiqətə gedən yol “Bağdad alimlərinin toplantısı” kitabının tərcüməsi 5-ci bölüm

Həqiqətə gedən yol “Bağdad alimlərinin toplantısı” kitabının tərcüməsi 5-ci bölüm

                                                 
Ələvi: Bütün bunların Quranda olduğunu deyirsənsə, cavabı belədir: Quran məcaz və kinayədən istifadə edir, onları tanımalı və onlara uyğun ayələri mənalandırmalıyıq. Buna görə də “Allah kimi (itaətsizliyinə görə) azğınlıqa salarsa...” – ayəsində məqsəd budur ki, Allah bədbəxt insanları öz hallarına (öhdələri) buraxır ki, öz azğınlığına davam etsinlər. Bu eynilə günümüzdə işlətdiyimiz sözə bənzəyir: “Hakimiyyət öz camaatını fəsada uğratdı”. Yəni, onları öz halına buraxdı və əsla onlarla maraqlanmadı. Bu birinci cavab idi.
İkinci cavabı isə Quran açıqlayır:

 

{وَإِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً قَالُواْ وَجَدْنَا عَلَيْهَا آبَاءنَا وَاللّهُ أَمَرَنَا بِهَا قُلْ إِنَّ اللّهَ لاَ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء أَتَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ}(18)


“Onlar pis bir iş gördükləri zaman “atalarımızı belə gördük və bizə bunu Allah əmr etmişdir” deyərlər. De: “Allah əsla pis işə əmr etməz. Bilmədiyiniz bir şeyi Allaha nisbət verirsiniz?””.


{إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِراً وَإِمَّا كَفُوراً }(19)


“Həqiqətən, onu (yaradılış və şəriət hidayəti ilə həyatı boyunca) düz yola yönəltdik – istər şükr edən olsun, istərsə də nankor”.


{وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ} (20)


“Biz ona iki yol (xeyir və şər, küfr və iman yollarını) göstərmədikmi?!”.
Məhz belə açıq-aydın ayələrin olmasını nəzərə alaraq, digər (mütəşabih) ayələri elə məna etməliyik ki, bunlarla ziddiyyət təşkil etməsin.
Üçüncü cavab isə belədir: Ağıl da bunu qəbul etmir ki, Allah insanları günaha vadar etsin və sonra da onları həmin günaha görə cəzalandırsın. Bu iş adi insanlardan gözlənilməzdir, o ki qala Allah-taalaya. Allah, müşrik və zalımların dediyindən daha pak və daha ucadır.
Məlik Şah dilə gəlib dedi: – Əsla, əsla mümkün deyil ki, Allah insanı günaha məcbur edib sonra da onu həmin günaha görə cəzalandırsın. Bu zülmün özüdür və Allah zülm etməkdən uzaq və pakdır.


{...وَأَنَّ اللّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ} (21)


 “...Allah əsla bəndələrə zülm edən deyildir”.
Amma mən sünnilərin Abbasinin dediklərini qəbul etməsini güman etmirəm. Üzünü vəzirinə tutub soruşdu: – Sünnilər bu deyilənlərə inanırlarmı?
Vəzir: Bəli, əhli-sünnə arasında bu fikir məşhurdur.
Məlik Şah: Axı, ağıla zidd olan şeyə necə inanırlar?
Vəzir: Onların da dəlil-sübutları vardır.
Məlik Şah: Nə qədər dəlil gətirsələr, ağıla sığmır və mən Ələvinin nəzərindən başqa – hansı ki, deyir: “Allah insanı küfrə və günaha məcbur etməz!” – bir şey qəbul etmirəm.
Ələvi söhbəti başqa mövzuya apararaq dedi: – Əhli sünnə deyir ki, Allahın Rəsulu (s) öz peyğəmbərliyində şəkk edirdi.
Abbasi: Bu açıq-aşkar yalandır.
Ələvi: Kitablarınızda Peyğəmbərin (s) “Cəbrail yanıma gələndə hec vaxt gecikməzdi, yalnız İbn Xəttaba (Ömərə) nazil olmasını güman etdiyim hallar istisna olmaqla, – söylədiyini yazan siz deyilsinizmi? (22)

Baxmayaraq ki, Allahın öz peyğəmbəri Məhəmməddən (s) onun peyğəmbərliyi barədə əhd-peyman alması haqqında çoxlu ayələrin mövcud olduğunu da bilirik.
Məlik Şah təəccüblə vəzirindən soruşdu: – Ələvinin əhli-sünnə kitablarında olduğunu dediyi bu hədis düzgündürmü?
Vəzir: Bəli, bəzi kitablarda mövcuddur.
Məlik Şah: Bu eynilə küfürdür.
Ələvi başqa bir mövzu açaraq Abbasiyə belə dedi: – Əhli-sünnə öz kitablarında nəql ediblər: Peyğəmbər (s) Ayişəni öz çiyninə aldı ki, təbilçilərə, şeypur çalanlara tamaşa edib əylənsin. (23).

Bu söz Peyğəmbərin (s) şəninə, məqamına yaraşan sözdürmü?
Abbasi: Bunların heç bir zərəri yoxdur.
Ələvi: Sən adi bir insan olduğun halda bu işi görərdinmi? Sən öz həyat yoldaşını təbilçilərə, şeypur çalanlara tamaşa edib əylənsin deyə çiyninə alardınmı?
Məlik Şah: Həya və qeyrətin ən aşağı mərtəbəsində olan insan bu işə razı olmaz, o ki qala qeyrət, iman və həya nümunəsi olan həzrət Peyğəmbər (s) bu işi görsün. Bu sözün sünnilərin kitablarında olması həqiqətdirmi?
Vəzir: Bəli, bəzi kitablarda qeyd olunub.
Məlik Şah: Özü öz peyğəmbərliyində şəkk edən bir peyğəmbərə biz necə iman gətirək?
Abbasi dedi: Bu hədisi təvil edib mənasını açıqlamaq və əsaslandırmaq lazımdır.
Ələvi: Bu hədis təvil edilib əsaslandırıla bilərmi? Ey şah! Əhli-sünnənin bu batil və əsassız mətləbləri, xurafatları qəbul edib ona inandığını gördünüzmü?
Abbasi: Batil mətləblər, xurafatlar deməkdə məqsədin nədir?
Ələvi: Öncədən demişdim və yenə də təkrar edirəm: 1. Allahın insan kimi əli, ayağı, hərəkəti, məkanı vardır. 2. Quran təhrifə uğrayaraq azaldılıb və artırılıb. 3. Allahın Peyğəmbəri (s) hətta sıravi insanın görmədiyi əməli yerinə yetirir, məsələn: Ayişəni çiyninə alması. 4. Peyğəmbər (s) öz peyğəmbərliyində şübhə edirdi. 5. Əli ibn Əbutalibdən (ə) öncə hakimiyyətə çatanlar öz hakimiyyətlərini isbat etmək üçün qılıncdan, gücdən istifadə edib və hakimiyyətləri ilahi və qanuni deyildi. 6. Kitablarınızda Əbu Hüreyrə və onun kimi saxta hədis düzəldənlərdən rəvayətlər nəql edilir.
Məlik Şah: Bu mövzunu da dəyişin, yeni bir mövzuya keçin.
***
Ələvi yeni mövzu açaraq dedi: – Siz əhli-sünnə adi bir insanın görmədiyi bir işi Peyğəmbərə (s) nisbət verirsiniz.
Abbasi: Məsələn, nə deyirik?
Ələvi: Misal üçün deyirsiniz ki, “Əbəsə” surəsi Peyğəmbər (s) haqqında nazil olub.
Abbasi: Nə eybi var?
Ələvi: Eybi Allahın kəlamına zidd olmasındadır, çünki Allah-taala buyurur:


{وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ }(24)


“Həqiqətən, sən böyük bir əxlaqa maliksən”.


{وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِينَ} (25)


“(Ya Məhəmməd!) Biz səni aləmdəkilər üçün yalnız bir rəhmət olaraq göndərmişik”.
Sizcə, Allahın böyük bir əxlaq sahibi və aləmdəkilər üçün yalnız bir rəhmət olaraq vəsf etdiyi bir Peyğəmbərin (s) gözü görməyən bir möminlə qeyri-insani rəftar etməsi ağıla sığırmı?!
Məlik Şah: Xeyr, insanlıq və rəhmət peyğəmbərinin belə bir iş görməsi ağıla sığmaz. Amma cənab Ələvi bəs bu ayə kimin haqqında nazil olub?
Ələvi: Peyğəmbər (s) ailəsinin – hansı ki, Quran onların evində nazil olub – səhih hədislərində gəlib ki, bu surə Osman ibn Əffan haqqında nazil olmuşdur. Hadisənin şərhi belədir: İbn Ummu Məktum kor bir insan idi. (Bir gün) o, Osmanın yanına gəlir. Osman üzünü çevirib arxasını ona döndərir. Onun (Osmanın) bu rəftarının ardınca sözügedən ayələr nazil olur.


{عَبَسَ وَتَوَلَّى ** أَن جَاءهُ الْأَعْمَى} (26)


“Qaşqabağını tökdü və üz çevirdi. **Yanına korun gəlməsindən dolayı.
Bu arada məclisdə iştirak edən şiə alimi Seyid Cəmaləddin söhbətə qoşulub nəzərini bildirdi: – Bu surə haqqında maraqlı bir əhvalatım var. Məsihi alimlərindən biri mənə dedi ki, bizim peyğəmbərimiz həzrət İsa (ə) sizin peyğəmbəriniz həzrət Məhəmməddən (s) daha üstündür.
Dedim: – Nə üçün?
Dedi: – Ona görə ki, sizin peyğəmbərinizin pis əxlaqı var idi. O, kor insanların yanında qaşqabağını tökər, üzünü turşudar və onlara üz çevirərdi. Halbuki, bizim peyğəmbərimiz həzət İsa (ə) gözəl əxlaqlı olmaqla yanaşı, xora və alaca xəstələrinə də şəfa verərdi.
Dedim: – Ey məsihi, biz şiələr bu surənin bizim Peyğəmbər (s) haqqında deyil, Osman ibn Əffan haqqında nazil olduğuna inanırıq. Bizim peyğəmbərimiz həzrət Məhəmməd (s) xoş əxlaqa, bəyənilmiş xüsusiyyətlərə malik idi. Allah onun haqqında Quranda belə buyurur:


{وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ }


“Həqiqətən, sən böyük bir əxlaqa maliksən”.  (ARDI 6-CI BÖLÜMDƏ)

İstifadə olnmuş ədəbiyyat:

11.    “Fəcr” surəsi, ayə 22.
12.    “Qələm” surəsi, ayə 42.
13.    “Fəth” surəsi, ayə 10.
14.    “Siyəru-əlamin-nubəla”, c. 2, səh. 600-603; “əl-Bidayətu vən-nihayə”, c. 8, səh. 106 (“əs-Səhihu minəs-sirə” kitabına istinadən, Seyid Mürtəza Cəfər Amili, c. 1, səh. 84).
15.    “İsra” surəsi, ayə 72.
16.    “Əraf” surəsi, ayə 186.
17.    “Nəhl” surəsi, ayə 108.
18.    “Əraf” surəsi, ayə 28.
19.    “İnsan” surəsi, ayə 3.
20.    “Bələd” surəsi, ayə 10.
21.    “Ali-İmran” surəsi, ayə 182.
22.    “Nəhcül-bəlağənin şərhi”, İbn Əbil-Hədid, c. 12, səh. 178 (azacıq fərqlə)
)ما أبطأ عليّ جبرئيل مرّة إلاّ وظننت أنّه نزل على ابن الخطّاب(
23.    “Səhih Müslim”, c. 6, səh. 6; “Səhih Buxari”, c. 2, səh. 11.
24.    “Qələm” surəsi, ayə 4.
25.    “Ənbiya” surəsi, ayə 107.
26.    “Əbəsə” surəsi, 1 və 2-ci ayələr.

http://www.sibtayn.com/az

ŞƏRHLƏR

Ehtiyat şifrəsi
Yeniləmə