حضرت معصومه(سلام الله علیها) با گروهی از همراهان (علویان)، به ظاهر برای زیارت امام رضا(علیه السلام) مدینه را به سوی خراسان ترك می كنند. یك سال از آخرین ملاقات با برادرشان گذشته و اینك پس از یك سال تحمّلِ رنجِ فراق برادر و جلب امام رضا(علیه السلام) به خراسان، قصد هجرت كرده اند.
اما روی دیگر سكه آن است كه این زیارت، یك ملاقات عادی نبوده است؛ بلكه یك حركت است. تحول عظیمی است كه آغاز آن با حضرت امام رضا(علیه السلام) بوده است و ادامه آن با حضرت معصومه(سلام الله علیها). (گرچه دیدار حضرت معصومه(سلام الله علیها) با امام رضا علیه السلام انجام نشد و در اثنای سفر و در ساوه، جنگ سختی درگرفت و كریمه اهل بیت 23 تن از عزیزان خود را در این ستیز از دست داد و خود نیز پس از هفده روز در قم وفات یافت).
این حركت، مانند حركت حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام است كه آغاز حركت، با سیدالشهدا(علیه السلام) و ادامه آن با حضرت زینب(سلام الله علیها) بود. اینكه هجرت امام رضا(علیه السلام) از مسیر بصره ـ‌اهواز ـ فارس به مرو صورت گرفت و هجرت حضرت معصومه یك سال بعد، از مسیر دیگری انجام شد، می تواند علت مهم تری داشته باشد و آن این است كه معصومین (علیهم السلام) می خواستند پایگاهی بسیار قوی در سرزمین ایران ایجاد كنند كه قم را بهترین و مناسب ترین مكان یافتند؛ لذا نخستین جرقه از لسانِ مبارك امام صادق(علیه السلام) بود كه خبر دفن یكی از اولادشان در قم را بیان فرمودند. حضرت معصومه(سلام الله علیها) قم را انتخاب كردند تا با آمدن به این شهر، سخن امامان خود را به تحقق برسانند كه تا آن زمان هیچ‌یك از اولاد معصومین(علیهم‌السلام) در قم دفن نشده بودند؛ بلكه حتی به این شهر قدم نیز نگذاشته بودند.

چهار فاطمه در خانه امام
مطابق نوشته مورّخان، حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) چهار دختر به نام «فاطمه» ‌به شرح زیر داشته اند (كه به فواطم اربعه معروفند):
1. فاطمه كبری، ملقب به «حضرت معصومه(سلام الله علیها)» كه در قم مدفون است.
2. فاطمه صغری، ملقب به «بی بی هیبت» كه در مدخل شهر باكو در جمهوری آذربایجان مدفون است.
3. فاطمه وسطی، ملقب به «ستّی فاطمه»‌كه در اصفهان مدفون است.
4. فاطمه اُخری، مشهور به «خواهر امام» كه در رشت مدفون است.
نكته:‌ فقط حضرت معصومه(سلام الله علیها) از نجمه خاتون (مادر امام رضا(علیه السلام)) تولد یافته است.
ـ ‌محدّث گران‌قدر، حاج شیخ عباس قمی(ره) به هنگام بحث از دختران حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) مینویسد:‌«برحسب آنچه به ما رسیده، افضل آنها سیده جلیله معظّمه، فاطمه بنت امام موسی(علیه السلام)، معروف به حضرت معصومه سلام الله علیها است».
ـ‌این خاتون دوسرا و شفیعه روز جزا، القاب فراوانی دارد كه برخی از آنها عبارتند از:
معصومه، كریمه اهل‌بیت، اُختُ الرضا،‌نقیه، سیده، طاهره و حمیده.

عالمه آل عبا(علیهم السلام)
پیرمردهای عالم اسلام، سؤال هایشان را جمع كرده، نوشته و آورده بودند خدمتِ‌امام‌كاظم(علیه السلام). چون امام(علیه السلام) نبودند، سؤال ها را دادند به دختر او (حضرت معصومه(سلام الله علیها)) تا مطمئن شوند كه سؤال ها به دست پدر خواهد رسید. وقتی فردا آمدند، هنوز امام كاظم(علیه السلام) نیامده بودند. سؤال ها را گرفتند و رفتند. دختر امام، سؤال ها را كامل جواب داده بود. میان راه به امام كاظم(علیه السلام) برخوردند و جواب ها را به او نشان دادند. حضرت(علیه السلام) همه جواب ها را تأیید كردند و فرمودند:‌ «فِداها اَبُوها؛ پدرش به فدایش»!

بیت النور
بیت النور حجره ای است كه حضرت معصومه(سلام الله علیها) در مدت اقامت هفده روزه اش در منزل موسی بن خزرج، در آنجا مشغول عبادت بودند كه هم اكنون نیز این حجره در محله میدان میر قم وجود دارد و مورد توجه دوست داران اهل‌بیت (علیهم السلام) است. عبادت و شب زنده داری هفده روزه این بانوی مكرمه در واپسین روزهای عمر شریفش، گوشه‌ای از یك عمر عبودیت و خضوع و خشوع او در برابر ذات پاك الهی است. بر سرْدرِ آن مكان مقدس این دو بیت به چشم می خورد:
شده بنیاد این كاخ منوّر
به پاس دختر موسی بن جعفر
عبادتگاه معصومه است این‌جا
كز اینجا قم شرافت یافت دیگر

منبع : اشارات :: آبان 1387، شماره 114، محمدكاظم بدرالدین

نوشتن دیدگاه