در قرآن كريم در پانزده موضع ، آيه سجده وجود دارد كه در چهار مورد از آنها به محض خواندن يا شنيدن آيه ، سجده كردن واجب است . و در بقيه مستحب مى باشد. اين مطلب ، مضمون روايات اهل سنت نيز اشاره خواهيم كرد. آن چهار آيه كه سجده در آنها واجب است عبارتند از:
1 -((انما يؤ من باياتنا الذين اذا ذكروا بها خروا سجدا و سبحوا بحمد ربهم و هم لا يستكبرون)) (1) .
2 -((و من آياته الليل و الشمس و القمر لا تسجدوا لله الذى خلقهن ان كنتم اياه تعبدون)) (2) .
3 -((فاسجدوا لله و اعبدوا)) (3) .
4 -((كلا لا تعطعه و اسجدوا و اقترب)) (4) .
وجوب سجده در اين آيات شريفه در مذهب اهل بيت - عليه السلام - اجمالى است . و روايات آن در حديث از جمله در وسائل الشيعه ، ابواب قرائه القرآن ، باب 42 - 43، منقول است . و آن را((سجده تلاوت))مى نامند. به عنوان تبرك به يك حديث اكتفا مى كنيم :((عن عبدالله بن سنان عن اءبى عبدالله عليه السلام قال : اذا قراءت شئيا من العزائم التى يسجد فيها فلا تكبر سجودك و لكن تكبر حين ترفع راءسك و العزائم اربع : حم السجده و تنزيل و النجم و اقرء باسم ريك)) (5) .
منظور ار((تنزيل))، سوره سجده مى باشد. در روايت ديگر آمده است :((قال عليه السلام ان العزائم اربع : اقرء ربك خلق . و النجم و تنزيل السجدة و حم السجدة)) (6) .
اما يازده موردى كه سجده در آنها مستحب است عبارتند از:
1 -((ان الذين عند ربك لايستكبرون عن عبادته و يسبحونه و له يسجدون و له يسجدون)) (7) .
2 -((و لله يسجدو ما فى السموات و الارض طوعا و كرها و ظلالهم بالغدو والاصال)) (8) .
3 -((و لله يسجد من ما فى السموات و ما فى الارض من دابة و الملائكة و هم يستكبرون)) (9) .
4 -((... ان الذين اوتوالعلم من قلبه اذا يتلى عليهم يخرون للاذقان سجدا)) (10) .
5 -((و ممن هدينا واجتبينا اذا تتلى عليهم آيات الرحمن خروا سجدا و بكيا)) (11)
6 -((الم تر ان الله يسجد له من فى السوات و من الارض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير و من الناس ...)) (12)
7 -((يا ايهاالذين اركعوا و اسجدوا واعبدوا ربكم وافعلوا الخير لعلكم تفلحون)) (13)
8 -((و اذا قيل لهم اسجدوا للرحمن قالوا و ما الرحمن انسجد تاءمرنا و زادهم نفورا)) (14)
9-((الا سجدوالله الذى يخرج الخب ء فى السموات والارض و يعلم ما تخفون و ما تعلنون)) (15)
10 -((وظن داود انما فتناه فاستغفر ربه و خر راكعا و اناب)) (16)
11 -((و اذا قرء عليهم القرآن لايسجدون)) (17)
اين است مذهب اهل بيت - صلوات الله عليه اجعين - كه حقايق را از جد بزگوارشان حضرت محمد بن عبدالله - صلى الله عليه و آله - اخذ و بيان كرده اند. اما در مذهب اهل سنت ، ابوحنيفه سجده را همه موارد پانزده گانه ، واجب مى داند. و شافعى همه آنها را مستحب مؤ كد گفته است .
-----------------------------------------
1- سوره سجده ، آيه 15.
2- سوره فصلت ، آيه 37.
3- سوره نجم ، آيه 62.
4- سوره علق ، آيه 19.
5- كافى ، ج 3، ص 317.
6- وسائل ، ابواب قرائة القرآن ، باب 42 يا 43.
7- سوره اعراف ، آيه 206.
8- سوره رعد، آيه 15.
9- سوره نحل ، آيه 49.
10- سوره مريم ، آيه 58.
11- سوره مريم ، آيه 58.
12- سوره حج ، آيه 18.
13- سوره حج ، آيه 77.
14- سوره فرقان ، آيه 60.
15- سوره نمل ، آيه 25.
16- سوره ص ، آيه 24.
17- سوره انشقاق ، آيه 21.
---------------------------------------
حجت الاسلام و المسلمين حاج سيد على اكبر قرشى
