قرآن مجيد در موارد متعدد به كليسا، معبد مسيحيان و معبد يهود، لفظ((مسجد))اطلاق كرده است . يك مورد آن در اولين آيه سوره مباركه اسراء است كه مى فرمايد:((((سبحان الذى اسرى بعبده ليلا من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى الذى باركنا حوله لنريه من اياتنا انه هو السميع البصير)))) (1) .
يعنى :((پاك و منزه است خدايى كه بنده خود (محمد صلى الله عليه و آله ) را در يك شب از مسجدالحرام (مكه ) به مسجد اقصى برد؛ مسجدى كه در اطراف آن بركت گذاشته ايم تا بعضى از آيات خود را به او نشان دهيم . خداوند شنوا و داناست)).
هنگام نزول اين آيه شريفه ، مسجد اقصى كليسايى بود كه توسط حكومت بيزانس در شهر اورشليم (بيت المقدس ) ساخته شده بود. فاصله مكه تا بيت المقدس ، حدود 1200 كيلومتر است . در كشاف فاصله آن را مدت چهل شبانه روز راه گفته است .
رفتن حضرت در يك شب از مكه به بيت المقدس ، به طور اعجاز و علت آن ، رويت آيات الهى بود. چنانكه مى فرمايد:((((لنريه من اياتنا))))در مجمع البيان مى گويد: تسميه به((مسجد اقصى))به علت آن است كه آن دورترين معبد به مكه بود.
و مورد دوم در سوره مباركه كهف مى باشد. پس از آنكه مردم شهر از جريان مرده و زنده شدن اصحاب كهف ، مطلع شدند و مساءله معاد از نظر بعضى حل گرديد، اصحاب كهف ، از خدا خواستند كه آنها را زنده نگه ندارد. و يا چون ديگر حالى در بدن نداشتند، قابل زيستن نبودند. به هر حال ، آنها مردند و از دنيا رفتند. اما مردم درباره آنها اختلاف كردند، برخى گفتند: بنايى بر قبر آنها بسازيد، خدا از وضع آنها آگاهتر است . ولى حكومت آن زمان گفت : بالاى قبر آنها معبد و كليسايى خواهيم ساخت . خداوند در قرآن كريم اين كليسا را مسجد ناميده است . چنانكه مى فرمايد:
((((و كذلك اعثرنا عليهم ليعلموا ان وعد الله حق و ان الساعة لا ريب فيها اذ يتنازعون بينهم امرهم فقالوا ابنوا عليهم بنيانا ربهم اعلم بهم قال الذين غلبوا على امرهم لنتخذن عليهم مسجدا)))) (2) .
يعنى :((اين چنين اهل شهر را بر حال آنها مطلع كرديم تا بدانند كه وعده الهى حق است . و قيامت خواهد آمد. و در آن شكى نيست . ياد آر كه درباره كار آنها اختلاف مى كردند؛ بعضى گفتند بنايى بر آنها بسازيد، خدا به حالشان داناتر است . ولى آنانكه غالب بر امر مردم (اهل حكومت ) بودند، گفتند: بر بالاى مدفن آنها مسجدى خواهيم ساخت)).
در آن عصر هنوز اسلام نيامده بود بلكه عصر حضرت عيسى - عليه السلام - بود و آن معبد جز كليسا نمى تواند باشد كه در آيه شريفه((مسجد))ناميده شده است .
و مورد سوم ، درباره كنشت و معبد يهود است كه خداوند در تهديد يهود مى فرمايد: به بنى اسرائيل گفتيم كه شما دو بار در زمين فساد خواهيد كرد و در مقابل فساد اول ، بندگانى از ما بر شما مسلط خواهند شد و در خانه هاى شما راه خواهند يافت . و در انتقام از فساد دوم شما باز مهاجمان بر شما خواهند تاخت و شما را تار و مار خواهند كرد و ذلت را در چهره شما آشكار خواهند نمود. و مانند اول به معبد شما داخل شده و آنچه را كه دست يافته ايد، تباه خواهند ساخت :
((((ان احسنتم احسنتم لاءنفسكم و ان اساءتم فلها فاذا جاء وعد الاخرة ليسؤ وا وجوهكم و ليدخلوا المسجد كما دخلوه اول مرة و ليتبروا ما علوا تتبيرا)))) (3) .
منظور از مسجد((معبد))يهود در بيت المقدس است كه توسط حضرت سليمان ساخته شد. غير اين سه مورد، در همه قرآن كريم منظور از مسجد، مساجد اسلام و مسلمين مى باشد.
-----------------------------------------
1- سوره اسراء، آيه 1.
2- سوره كهف ، آيه 21.
3- سوره اسراء، آيه 7.
---------------------------------------
حجت الاسلام و المسلمين حاج سيد على اكبر قرشى