مردم قم از رحلت امام رضا(عليه السلام) آگاه شدند، و چنين باور كردند كه مأمون آن حضرت را به شهادت رسانده است، وقتي كه مأمون به بغداد رفت، مردم قم، به عنوان اعتراض به او، از دادن ماليات به حكومت او سرباز زدند و مدت هفت سال(از سال 204 تا 211 هـ .ق) اين وضع ادامه يافت، و مردم قم همچنان از حكومت مأمون، نافرماني مي كردند، مأمون شخصي به نام"علي بن هشام" را با نيرويي مجهز براي سركوب شورشيان، به سوي قم فرستاد، علي بن هشام با سپاه خود، وقتي كه به قلعه قم نزديك شد، مردم قم دروازه هاي قلعه را به روي آنها بستند، علي بن هشام و سپاهش، در پشت ديوار قلعه چادر زدند و خيمه به پاكردند و قلعه را به محاصره در آوردند و سرانجام از راه هاي قنات ها، به داخل قلعه نفوذ كرده و دروازه ها را گشودند و وارد قلعه قم شدند، يحي بن عمران اشعري شيخ و بزرگ قمي ها را با چند تن ديگر از سران قم كشتند، قسمت هايي از قلعه را خراب كردند، و ماليات هاي عقب مانده را وصول نمودند، و سپس علي بن هشام شخصي به نام(علي بن عيسي طلحي) را حاكم قم كرد، و خود به بغداد بازگشت. مردم قم به بازسازي قم و جبران ويراني ها پرداختند و در سال 215 هـ . ق بار ديگر بر ضد حكومت مأمون شورش نمودند، به طوري كه حاكم نصب شده از طرف او"علي بن عيسي طلحي" را از قم اخراج كردند.
طلحي به بغداد رفت و ماجرا را به مأمون گزارش داد، مأمون"عبدالرحمن بن مفلج ترك" را همراه سپاهي به قم فرستاد، مردم از ورود او به شهر جلوگيري كردند، ولي او شبانه وارد قلعه قم شد، و سران شورشي را كشت و عده اي را زنداني كرد و در اين گير و دار اكثر اهالي قم متواري شدند.
مردم آزاده و مبارز قم، پس از مأمون، با ساير خلفاي ستمگر عباسي نيز درگير شدند، و در اين راه فداكاري ها نمودند و بسياري از آنها به شهادت رسيدند.(1)
اين حوادث بيانگر آن است كه قم در همان قرن دوم و سوم، شهر قيام و خون بوده، و خيزش و قيام بر ضد ستمگران كه همان معني واژه قم است، از همان وقت به بعد همچنان ادامه داشته است.
---------------------------------------------------
(1) ـ اقتباس از گنجينه آثار قم، ج 1، ص 159ـ 161.
------------------------------------
محمد محمدي اشتهاردي

نوشتن دیدگاه