شخصيت هاي برجسته اي كه در طول تاريخ، در قم به خاك سپرده شده اند بسيارند، كه قبلاً نام بعضي از آنها ذكر شد، در اينجا براي رعايت اختصار، تنها به ذكر نام آنها اكتفا مي كنيم:
1ـ علي بن حسين بن موسي بن بابويه، معروف به ابن بابويه، پدر شيخ صدوق(ره) وي به سال 329 هـ . ق در قم وفات يافت، مرقدش داراي بارگاه باشكوهي است كه جنب آغاز خيابان چهارمردان در قسمت چپ، قرار گرفته است.
2ـ زكريا بن آدم، از اصحاب امام رضا(عليه السلام).
3ـ آدم بن اسحاق.
4ـ زكريا بن ادريس، از اصحاب ائمه(عليه السلام) مرقد مبارك اين سه تن در قبرستان شيخان است.
5ـ‌علي بن ابراهيم، و محمدبن قولويه، كه قبرشان در يكجا در كنار باغ شهرداري است.
6ـ قطب راوندي، محدث و فقيه بزرگ شيعه در قرن ششم، كه قبرش در صحن نو در قسمت جنوب، مرتفع و مشخص است.
7ـ محمد طاهربن محمد بن القمي، الشيرازي الاصل، كه شيخ الاسلام قم در عصر خود بود، قبرش در شيخان قم است.
8ـ آيه الله العظمي ميرزاي قمي(ره) كه در سال 1231 قمري، در 79 سالگي وفات كرد و قبرش در شيخان قم، مزار شيفتگان و حاجتمندان است.
9ـ مرحوم آيه الله العظمي سيد محمد حسيني كوه كمري معروف به حجت، از مراجع تقليد، وي در سال 1372 هـ . ق وفات كرد، و مرقد شريفش در حجره اي جنب مسجد حجتيه است.
10ـ مرحوم مرجع كل آيه الله العظمي بروجردي(ره) كه در 12 شوال سال 1380 قمري، مطابق با 10 فروردين 1340 شمسي، در قم در 88 سالگي وفات كرد، قبر شريفش در راهرو مسجد اعظم قم، در كنار مسجد بالاسر است.
11ـ آيه الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري، مؤسس حوزه علميه قم، كه در 79 سالگي در سال 1355 هجري قمري وفات كرد، كه مرقدش در مسجد بالاسر است.
12ـ آيه الله العظمي سيد محمدتقي خوانساري، وفات يافته سال 1373 هـ . ق كه مرقدش در مسجد بالاسر است.
13ـ آيه الله العظمي سيد صدرالدين صدر، وفات يافته سال 1373 هـ . ق كه مرقدش در مسجد بالاسر است.
14ـ آيه الله العظمي سيد محدرضا گلپايگاني، آيه الله العظمي شيخ محمدعلي اراكي، آيه الله العظمي شيخ هاشم آملي، آيه الله العظمي سيدابوالحسن رفيعي، آيت الله العظمي سيدرضا بهاء الديني و...
15ـ آيه الله العظمي مرحوم حاج شيخ ابوالقاسم قمي، متوفاي يازدهم جمادي الثانيه 1353 هـ . ق كه قبرش در مسجد بالاسر مرقد مطهر حضرت معصومه (سلام الله عليها) نزديك مرقد آقاي بروجردي است.
و همچنين علماي ديگر مانند:
آيه الله شيخ مرتضي حائري، آيه الله حاج آقا روح الله كمالوند، علامه طباطبايي، استاد شهيد مطهري، آيه الله العظمي سيد احمد خوانساري، همه در مسجد بالاسر مرقد حضرت معصومه (سلام الله عليها) مدفون هستند.
شهداي گرانقدر اسلام از علما و آيات عظام مانند شهيد محمد منتظري، شهيد رباني املشي، شهيد عباس شيرازي، شهيد شاه آبادي، شهيد محراب آيه الله مدني و شهداي ديگر در كنار حرم در مسجد بالاسر و مسجد آينه طباطبائي مدفون هستند.
مراقد استاد شهيد آيه الله محمد مفتح، مرحوم آيت الله محقق داماد، شهيد آيت الله شيخ فضل الله نوري در حجره هاي مختلف صحن نو، قرار دارند.
قبرهاي شهيد آيه الله سيد محمدرضا سعيدي، شهيد پرصلابت نواب صفوي، آيه الله شيخ مهدي قمشه اي، در وادي السلام قم به خاك سپرده شده اند.
به طور خلاصه اينكه مراجع و علماي برجسته بسياري از در اين سرزمين به خاك سپرده شده اند،‌و قبرشان زينت بخش سرزمين قم شده است، وشايد يك در بهشت يا سه در بهشت از قم به سوي بهشت، باز مي شود يكي به خاطر همين علماي رباني است در اينجا نظر شما را به ذكر نام چند نفر ديگر جلب مي كنيم:
1ـ مرحوم حاج ملامحمد صادق(صاحب مدرسه معروف ملا صادق قم.)
2ـ مرحوم حاج سيد صادق(صاحب مدرسه حاج سيد صادق.)
3ـ مرحوم آقا سيد عبدالله رضوي.
4ـ مرحوم آقا شيخ ابوالقاسم، خازن آستانه.
5ـ مرحوم آقاي حاج ميرزا محمد فيض قمي.
6ـ مرحوم آقاي حاج سيد حسين كوچه حرمي.
7ـ مرحوم شيخ محمدحسين نويسي.
8ـ مرحوم آقا ميرزاي فخرالدين باغ پنبه اي، سبط صاحب قوانين.
9ـ مرحوم حاج آقا حسين فاطمي.
10ـ مرحوم آخوند ملاغلامرضا صاحب حاشيه رسائل.
11ـ مرحوم آقا شيخ محمد حسين پايين شهري.
12ـ مرحوم شيخ مهدي حكمي(معروف به پايين شهري.)
13ـ مرحوم حاج ميرزا محمد ارباب پدر اشراقي، واعظ معروف.
14ـ مرحوم حاج سيد جواد قمي.
15ـ مرحوم حاج آقا احمد طباطبايي اخوي حضرت آيه الله حاج آقا حسين قمي.
16ـ مرحوم حاج ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي(صاحب كتب ارزشمند از اخلاق و عرفان) كه قبرش در قبرستان شيخان است.
17ـ مرحوم حاج شيخ ابوالقاسم ملامحمد كريم(ازاعاظم محققين بزرگ در عصر خود.)
18ـ مرحوم آخوند ملامحمد طاهر قمي معاصر آقاي حاج سيد جواد قمي.
19ـ مرحوم آقاي حاج ميرزا ابوالطالب، داماد ميرزاي قمي.
20ـ مرحوم آقاي محمد حسين قمي صاحب توضيح القوانين از شاگردان مبرز ميرزاي قمي.
21ـ مرحوم آقاي حاج ميرزا عليرضا والد ماجد آقاي حاج سيدجواد و داماد ميرزاي قمي.
22ـ مرحوم آخوند ملامهدي نراقي معروف به آقا كوچك برادر حاج ملا احمد صاحب مستند(قبرش در مقابل قبر علي بن بابويه هست.)
23ـ مرحوم قاضي سعيد قمي صاحب شرح توحيد صدوق، كه قبرش به حسينيه توليت متصل است.
24ـ مرحوم آقا ميرزا حسن كاشفي متوفي 1043 هـ . ق نوه دختري ملاصدرا(ره) صاحب كتاب شمع اليقين، فرزند عبدالرزاق لاهيجي، صاحب شوارق(كه قبر وي در كنار خيابان ارم نزديك ابن بايويه است كه آن را به دستور حضور آيه الله نجفي بنا نموده اند.)
25ـ مرحوم آقا ميرزا ابومحمد، نواده آقا ميرزا ابوطالب از طرف پدر، و نواده صاحب قوانين از طرف مادر.
26ـ مرحوم سيد صفي الدين محمد حسيني معروف به هندي جد سادات ميربهاء الديني.
27ـ مرحوم مير عين العارفين از شاگردان علامه مجلسي و جد سادات ميربهاء الديني.
28ـ مرحوم مير عين العارفين از شاگردان علامه مجلسي و جد سادات عارفي قم.
29ـ مرحوم مير محمد عاشور حسيني جد سادات عاشوري كه از شاگردان علامه مجلسي بوده است.
30ـ مرحم ميرزا جمال الدين محمدبن محمدرضا، صاحب تفسير شريف كنزالدقايق در چهار جلد، كه در كتابخانه عمومي حضرت آيه الله نجفي(ره) موجود است.
31ـ علامه محدث فقيه بزرگوار، سيد شمس الدين محمدمهدي از شاگردان محقق كركي، از نواده هاي موسي مبرقع كه قبر شريفش در خيابان ارم جنب مسجد محمديه در بقعه اي به نام بقعه محمديه معروف است. و شخصيت هاي ديگري كه هر يك در خور استعداد خود به اين سرزمين مقدس شكوه و آبرو داده اند، خداوند همه آنها را با محمد(صلّى الله عليه وآله وسلَّم) و آلش محشور گرداند.
------------------------------------
محمد محمدي اشتهاردي

نوشتن دیدگاه