در ميان امامزادگان بزرگوار و واجب التعظيم، چند امامزاده بسيار ممتازند، آنان امامزادگان عاليقدر و والامقامى‏اند كه گوى سبقت را در فضايل و مناقب و كرامت نفس و بزرگوارى از ساير امامزادگان ربوده‏اند و مقامات عاليه آنان به شرح و بيان نمى‏آيد و قلم از نگارش رتبه والايشان عاجز و ناتوان است.
از جمله اين چند نفر امامزاده ممتاز و والامقام، حضرت سيده عليا، فاطمه مدفون در قم معروف به حضرت معصومه سلام اللَّه عليها است.
در جلالت قدر و رفعت مقام و مرتبه والاى آن بانوى آسمانى همين بس كه مورد احترام و تقديس حضرات امامان معصوم و پيشوايان آسمانى سلام‏اللَّه‏عليهم‏اجمعين بوده و چنانكه قبلاً اشاره كرديم، پيش از آنكه پا به دنيا نهد، از فضايل و مكرمتهايش سخنها گفته‏اند و سفارش زيارت قبر شريفش را به دوستان و محبّان كرده‏اند.
مدح و ثنايى كه از لسان عصمت، تراوش كند و صادر شود، بزرگترين شرف و افتخار است.
از جمله مناقب و شرافتهاى افتخارآميز آن بزرگوار، ورود يك صورت زيارت يا به تعبير معروف، يك زيارتنامه مخصوص براى حضرت معصومه عليهاالسّلام از ناحيه امامان صلوات‏اللَّه‏عليهم‏اجمعين مى‏باشد.
آرى، ورود دستور خاص در كيفيت زيارت آن بانوى بهشتى، حكايت از شأن عظيم و مقام رفيع و رتبه والاى او مى‏كند.
از جمله فضايل و مناقب حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها علاوه بر انتساب بسيار نزديك به خانه وحى و تنزيل و حضرت رسول اكرم صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله‏وسلّم و نيز ابوالائمةالطاهرين، حضرت اميرالمؤمنين عليه‏السّلام، انتساب بى‏واسطه به سه نفر از امامان معصوم و حجج بالغه الهيّه است كه نشانگر عاليترين شرف خانوادگى آن مجلّله گرانقدر، به شمار مى‏رود.
آرى آن سيّده والا مقام، دخت بلنداختر حجةاللَّه‏الاعظم، حضرت اباابراهيم موسى‏بن‏جعفر ارواحناله‏الفداه، امام هفتم شيعيان جهان است و نيز خواهر عزيز و گرامى ولىّ اعظم پروردگار، حضرت‏على‏بن‏موسى‏الرضا عليه‏آلاف‏التّحية والثنا،
امام هشتم شيعيان عالم است و همينطور عمّه محترمه و گرانقدر حجّةاللَّه‏على‏العباد، حضرت امام محمّدتقى، جواد، عليه‏السّلام نهمين امام مفترض الطاعه شيعيان در اقطار جهان است.
و اين فضيلت بزرگ، راهگشا به سوى فضيلت و جلالت ديگرى است و آن مشابهت به حضرت عليامعظّمه، زينب كبرى سلام‏اللَّه‏عليها است، زيرا او بانويى است كه اين سه جهت و اين سه امتياز در وى جمع شده است.
آرى، حضرت زينب كبرى دختر حضرت اميرالمؤمنين عليه‏السّلام است چنانكه خواهر حضرت امام حسن و حضرت امام حسين عليهماالسّلام است و نيز عمه حضرت امام زين‏العابدين عليه‏السّلام مى‏باشد.
بارى، مطلب فوق يعنى انتساب بسيار نزديك و بلاواسطه حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليهانكته‏اى جالب و روحبخش را در پى دارد و آن اين است كه اين انتساب به مثلّث شريف و مقدّس و ارتباط به سه امام معصوم عليهماالسّلام، مقتضى آنست كه بزرگداشت و تكريم مقام والاى آن خانم با جلالت صبغه ديگرى پيدا كند و روشن‏تر آنكه بزرگداشت حضرت فاطمه‏معصومه عليهاالسّلام بزرگداشت مقام اين سه امام بزرگوار است و طبيعى است كه تكريم و احترام از شخصى، تكريم افراد بسيار نزديك آن خانواده مانند پدر و برادر و ديگر نزديكان اوست و به تعبير ديگر، بزرگداشت آن مكرّمه، بزرگداشت آن حضرت در مرحله نخستين و بزرگداشت مقام رفيع آن سه بزرگوار در مرحله دوم و بزرگداشت كلّ خاندان پيامبر و بيت جليل و رفيع رسالت و امامت است؛ چه آنكه حضرت معصومه دسته گل زيباى بى‏مثالى از باغ رسالت و بوستان ولايت صلوات‏اللَّه‏عليهم‏اجمعين است.
مطلبى كه در نشان دادن مقام والا و باعظمت حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها نقش مهمّى دارد، فقره‏اى از زيارت آن حضرت است كه مى‏فرمايد: اِنِّ لَكِ عِنْدَاللَّهِ شَأناً مِنَ الشّأنِ؛ (1) حقّاً كه براى تو در نزد خداوند شأنى از شأن معهود و مخصوص است.
اين جمله درخور دقت و توجّه فراوان است و مى‏سزد كه اهل معرفت پيرامون آن بينديشند و ما در اين مقام به ذكر مختصرى كه فراخور بحث كوتاه ماست اكتفا مى‏كنيم.
چنانكه مشهود است در اين جمله دو مرتبه كلمه شأن به كار رفته است كه نخستين رابه صورت نكره آورده و دومى را به صورت معرفه يعنى بالفظ "الف و لام". اكنون نكره آوردن شأن اول براى تفخيم و تعظيم است و گويا فرموده است: براى تو در نزد خدا شأنى بس بزرگ و بلندپايه مى‏باشد و از حدّ وصف و بيان خارج است و به شرح نمى‏آيد.
به نظر مى‏آيد كه مقصود از شأن دوم كه با الف و لام تعريف آمده است، شأن ولايت و امامت و عصمت باشد؛ يعنى از براى تو شأنى عظيم و موقعيتى رفيع از نوع شيون امامت و ولايت و عصمت و يا سهمى مهم از آن مقام والاست (هرچند بالقوّه باشد و بر اثر حكمتهايى به مرحله بروز و ظهور نرسيده باشد).
فاطمه معصومه مولود بيت وحى و تنزيل و نشأت گرفته از سلسله امامت و عصمت است. بنابراين ريشه‏هاى عميق ولايت و امامت در جان آن حضرت هست و از اين رو نفوذ و تأثير معنوى و روحانى حضرت معصومه در اعماق جان پيروان خاندان عصمت از نوع تأثير و نفوذ امامان پاك و معصوم مى‏باشد و آن بزرگوار به اذن اللَّه تصرف در جهان و در جان مردم دارند و مى‏توانند در قضاى حوايج و رفع گرفتاريها و اصلاح امورد با عنايت حضرت حق سبحانه‏وتعالى اثر مستقيم داشته باشند.
با اين بيان مى‏توان گفت: خداوند بر حسب حكمت بالغه خود كلّاً امامت و رسالت را در طبقه زنان قرار نداده است و اگر حكمت الهى ايجاب و اقتضا مى‏كرد و اين منصب مقدّس را براى زنان نيز مقرّر مى‏فرمود، حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها، زمينه‏اى بسيار مساعد داشت و نور ولايت و عصمت در درون پاك آن سيده جليله به وديعت نهاده شده و گوهر ذات مقدّس و وجود مطهّر بانوى عظيم الشأن دودمان وحى و رسالت فوق‏العاده نورانى و باصفا بوده و تلألؤ ويژه‏اى داشته است.
عالم بزرگوار جناب آقاى ميانجى نقل كردند: كه مرحوم آيةاللَّه آقاى ميرزا رضى تبريزى رضوان‏اللَّه‏عليه از مجتهدين بزرگ، براى فاتحه جناب زكريابن‏آدم كه در قبرستان شيخان قم مدفون است به آنجا رفته بودند. در حال قرائت فاتحه به اين فكر مى‏روند كه آيا زكريابن‏آدم با آن جلالت‏قدر و رفعت مقام و رواياتى كه در شأن او از ائمه‏طاهرين عليهم‏السّلام وارد شده، بالاتر است يا حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها؟
ناگهان يك نفر كه كلاه نمدى بر سر داشته پيش مى‏آيد و به ايشان مى‏گويد: آن بالا را بخوان. ايشان اعتنا نمى‏كند. بعد كه آن مرد مى‏رود ايشان نگاه مى‏كند مى‏بيند در آنجا نوشته شده است:
اَلسَّلامُ عَلى اَرْواحِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِى الأرْواحِ اَلسَّلامُ عَلى اَجْسادِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِى الأجْسادِ؛ يعنى سلام بر ارواح محمّد و آل محمّد در ميان ارواح و سلام بر اجساد محمّد و آل محمّد در ميان اجساد. در اين هنگام متوجّه شدم كه آن شخص به ظاهر معمولى درون مرا خوانده و از فكر من راجع به افضليت زكريابن‏آدم يا حضرت معصومه آگاهى داشته و با امركردن به قرائت از موضع مخصوص خواسته است تا مشكل مرا رفع كند و مسأله مرا پاسخ دهد كه حضرت معصومه از آل محمّد صلوات‏اللَّه‏عليهم‏اجمعين است و حساب او جداست و هيچ‏كس را نمى‏توان با آل محمّد عليهماالسّلام مقايسه كرد. (2)
بر اساس اين بيانى كه راجع به جمله فَاِنِّ لَكِ عِنْدَاللَّهِ شَأناً مِنَ الشّأنِ تقديم شد مى‏توان به اين نتيجه رسيد كه دلدادگى به حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها شرط در پذيرش و قبولى ولايت معصومين پاك و امامان معصوم شيعه است و بدون علاقه به آن بزرگوار، ولايت آن بزرگواران به ثمر نمى‏رسد و مقبول دربار الهى واقع نخواهد گرديد.
احتمال ديگرى در جمله مورد بحث است، بدين بيان كه مقصود از شأن دوم، مقام والاى شفاعت باشد كه حضرت معصومه عليهاالسّلام را از آن سهمى مهم و شايسته و وافرى است. و ما به خواست خداوند در بحثهاى آتى راجع به اين موضوع سخن خواهيم گفت.
--------------------------------------------
(1) اين جمله در زيارت حضرت عبدالعظيم عليه‏السّلام، نيز ذكر شده است.
(2) حضرت اميرالمؤمنين عليه‏السّلام مى‏فرمايند: لا يُقاسُ بِآلِ مُحِمَّدِ مِنْ هذِهِ الاُمَّةُ اَحَداً وَ لا يُسَوّى بِهِمْ مَنْ جَرَتْ نِعْمَتُهُمْ عَلَيْهِ اَبَداً هُمْ اَساسُ الدّينِ وَ عِمادُالْيَقينِ ، نهج البلاغة، خطبه 2
يعنى احدى از اين امت را با آل محمّد صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله‏وسلّم، مقايسه نتوان كرد و كسانى كه ريزه خوار نعمت آل محمّدند، با آنان برابر نخواهند شد. آنان اساس دين و پايه‏هاى يقين‏اند.
------------------------------
على كريمى جهرمى

نوشتن دیدگاه