آيات 40 و 41 سوره النازعات چنين است:
و اما من خاف مقام ربه و نهى النفس عن الهوى فان الجنة هى الماوى.
بعضى از مترجمان معاصر كه قرآن را از عربى به فارسى ترجمه كرده اند، در معناى مقام ربه به اشتباه افتاده اند. چنانكه مرحوم ابوالقاسم پاينده آن را چنين ترجمه كرده است. و اما هر كه از موقعيت پروردگارش ترسيده.... همچنين استاد عبدالمحمد آيتى در چاب اول ترجمه شيواى خود از قرآن مجيد اين دو آيه را چنين ترجمه كرده بود: اما هر كس كه از عظمت پروردگارش ترسيده و نفس را از هوى بازداشته، بهشت جايگاه اوست. اين ترجمه اشتباه است و بنده طى يادداشتى ايراد آن را براى جناب آيتى يادآور شدم، و ايشان در چاپ بعدى (سوم) آن را اصلاح فرمودند و ترجمه اصلاح شده ايشان را نقل خواهيم كرد. مشكل اساسى، چنانكه اشاره شد، مقام ربه است. مـهمترين نكته اى كه بايد در نظر داشت اين است كه مقام در قرآن مجيد بارها به كار رفته، ولى در هيچ مورد به معناى مقامى كه در زبان فارسى، مخصوصا فارسى جديد، به كار مى رود نيست. حق اين است كه مقام صدرى است به معنا و از ريشه قيام. پس مراد از مقام ربه يعنى وقوف و حضور و به تعبير ساده تر ايستادن بنده در پيشگاه خداوند در عرصه محشر و به هنگام حساب. گفتنى است كه همين تعبير با عين همين لفظ در يك آيه ديگر قرآن مجيد هم به كار رفته است: و لـمن خاف مقام ربه جنتان (سوره الرحمن، آيه 46) كه جناب آيتى آن را در همان چاپ اول هـم، بـه درسـتى ترجمه كرده اند: و هر كس را كه از ايستادن به پيشگاه پروردگارش ترسيده باشد، دو بهشت است. جز اينكه مفسران اعم از اهل سنت و شيعه، متفقا اين آيه و آن تعبير را به معنايى كه معروض افتاد تفسير كرده اند. يـك مـؤيـد قرآنى هم براى تعبير ايستادن در پيشگاه پروردگار وجود دارد: يوم يقوم الناس لرب العالمين (المطففين، 6) (روزى كه مردم به پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند. - ترجمه آقاى آيتى). و بـا تـوجه به اين آيه شكى باقى نمى ماند كه ايستادن بندگان در پيشگاه حق تعالى، از مقالات و مقولات اعتقادى قرآنى و اسلامى است. و تـرجـمـه جديدى كه جناب آيتى از دو آيه اول (النازعات، 40 ـ 41) به دست داده است، از اين قـرار است: اما هركس كه از ايستادن در برابر پروردگارش ترسيده و نفس را از هوى بازداشته، بهشت جايگاه اوست.
----------------------------
بهاء الدين خرمشاهى
