و اما دستور بعدى، يعنى چشم پوشى از نامحرم اين هم دردى بى درمان است؛ به خصوص با وضع حجاب و پوشش زنان در كشورهاى اسلامى. باز جاى شكرش باقى است كه جمهورى اسلامى و انقلاب اسلامى پيروز شد، و گرنه زمان طاغوت، بعد از كشف حجاب در سال (1315ه‍ش) به دست رضا شاه خبيث و به خصوص در اواخر حكومت ننگين پهلوى دوم - محمد رضا - وضع حجاب زنان بسيار بد بود و بعضى از زن ها ابتذال و پرده درى با از حد گذرانده بودند و گوى سبقت از زنان غربى هم برده بودند.
به هر حال وظيفه مؤ من در همين زمان ما چيست؟ آيا بايد در خانه بنشيند و هيچ بيرون نيايد نه خيابان نه بازار نه حتى حرم برود؟ يا آيا آن كه بسازد خنجرى نيشش ز فولاد زند بر ديده تا دل گردد آزاد. براى آن كه به قول بابا طاهر:
ز دست ديده و دل هر دو فرياد
يا آن كه استغفرالله لاقيد باشد و نگاه كند چشم چران باشد، دنيا دو روز است كى به كيه (كه بعضى افراد لاابالى مى گويند) چه بايد كرد؟ نمى دانم اين شما و اين آيات و روايات.
خداوند متعال در قرآن كريم در اين باره مى فرمايد:
قل للمؤ منين يغضوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم ذلك ارنى لهم ان الله خبير بما يصنعونو قل للمؤ منات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن ولايبدين زينتهن الا ما ظهر منها و ليضربن بخمرهن على جيوهن (1).
اى رسول ما! به مردان مؤ من بگو: چشمهاى خود را از نگاه به زنان نامحرم بپوشانند و فروج خود را حفظ كنند؛ اين براى آنان پاكيزه تر است. قطعا خدا از آن چه انجام مى دهند با خبرست و به زنان مؤ منه بگو: چشمهاى خود را از نگاه به مرد نامحرم بپوشانند و فروج خود را حفظ كنند و زينت خود را جز آن مقدار كه ظاهر است (منظور صورت و دو كف دست طبق تفاسير) آشكار نكنند و بايد روسرى هاى خود را بر سينه خود افكنند تا گردن و سينه پوشيده و مستور شود.
در بحارالانوار از جامع الاخبار چنين نقل شده است:
قال رسول الله صلى الله عليه و آله من ملا عينيه حراما يحشوها الله يوم القيامة مسامير من نار ثم حشاها نار الى ان يقوم الناس ثم يؤ مر به الى النار (2).
كسى كه، چشم خود را از نگاه به نامحرم پركند، خداوند روز قيامت آن را از ميخ هاى آهنى آتشين پرخواهد كرد؛ سپس پر از آتش مى كند تا مردم از حساب فارغ شوند، سپس به آتش جهنم فرستاده مى شود.
همچنين در بحارالانوار، از مكارم الاخلاق چنين نقل شده:
عن الصادق عليه السلام قال: من نظر الى امرئة، فرفع بصره الى السماء او غمض بصره لم يرتد اليه بصره، حتى يزوجه الله عزوجل من الحور العين، و قال عليه السلام: اول النظرة لك و الثانية عليك و لالك، والثالثة فيها الهلاك (3).
هر كس كه به زن نامحرم نگاه كند، پس چشم خود را از او بردارد، و به طرف آسمان نگاه كند يا چشم خود را به هم بگذارد، چشم خود را باز نمى كند تا آن كه خداوند؛ حوريه اى بهشتى را به تزويج او در مى آورد. حضرت فرمود: نگاه اول، اتفاقى براى تو است (يعنى اگر خوشت آمد كيفرى ندارد) ولى نگاه دوم، به ضرر تو است و به نفع تو نيست و كيفرش بيشتر از لذت آن خواهد بود و نگاه سوم، هلاكت است و عذاب.
در بحارالانوار از خصال از امام صادق عليه السلام به نقل از پدرش چنين آمده است:
قال رسول الله صلى الله عليه و آله: كل عين باكية يوم القيمة، الا ثلاثة اعين، عين بكت من خشية الله، و عين غضبت عن محارم الله، و عين باتت ساهرة فى سبيل الله (4).
يعنى روز قيامت همه چشم ها گريان است، مگر سه چشم: 1 - چشمى كه از خوف خدا گريه كند 2 - چشمى كه از نگاه به نامحرم، بسته شود؛ 3 - چشمى كه شب زنده دار باشد، در راه خدا و بى خوابى كشد و نماز شب بخواند.
در روايت ديگرى از خصال آمده است:
قال اميرالمؤ منين عليه السلام: ليس فى البدن شى اقل شكرا من العين، فلاتعطوها، سؤ لها فتشغلكم عن ذكرالله عزوجل (5).
هيچ عضوى از اعضاى بدن مثل چشم انسان ناسپاس نيست (چشم را هرچه هم آب بدهى و چشم چرانى كنى قانع نيست و تشكر نمى كند) بنابراين، به مقتضاى خواهش چشم، رفتار نكنيد كه شما را از ياد خدا غافل مى كند و منحرف مى سازد.
اگر خدا ناكرده انسان چشم چران شد و بى اهميت به حرمت آن باشد عادت مى كند و به يك يا دو تا و ده قانع نمى شود بلكه آن چنان خو مى گيرد كه نستجير بالله هر زنى را ببيند بايد به او نگاه كند، و برانداز نمايد، بلكه به نگاه به صورت و دست و پا قانع نمى شود هر چه بيشتر بهتر، آن وقت است كه از خدا غافل و كم كم آلوده به هر گناهى مى شود.
بر همين اساس، فقهاى اسلام، بر طبق آيات و روايات مى فرمايند: كه حجاب بر زن واجب است، فقط وجه و كفين لازم نيست، كه پوشيده شود و بر مرد نيز نگاه كردن، به زن نامحرم حرام است. بعضى مى فرمايند كه نگاه به صورت و دست ها، بدون لذت و ريبه جايز است؛ گرچه خلاف احتياط است بعضى نيز آن را حرام مى دانند. برادران مراجعه به رساله هاى علميه بفرماييد، و تفصيل حديث را مى توانيد در تفسير پر ارج نمونه، جلد 14 صفحه 435 مطالعه فرماييد.
پرسش: آيا نگاه زن به مرد نامحرم هم مثل نگاه مرد به زن نامحرم حرام است؟
پاسخ: بله نگاه زن به مرد اجنبى حرام است و فقط به صورت و دستها مانعى ندارد و از احاديث هم همين استفاده مى شود.
در حديثى بحارالانوار از مكارم الاخلاق از ابى عبدالله عليه السلام چنين نقل ميكند:
قال رسول الله صلى الله عليه و آله: فى الحديث الذى قالت فاطمه، خير للنساء الايرين الرجال و لايراهن الرجال فقال رسول الله صلى الله عليه و آله انها منى (6).
يعنى رسول اكرم صلى الله عليه و آله از فاطمه زهرا پرسيد: چه كارى از همه چيزها براى زن پسنديده تر است؟ پاسخ داد: بهتر از هر چيز براى زن است كه نه مرد اجنبى را ببيند و نه مرد اجنبى او را ببيند. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: فاطمه پاره تن من است.
و از ام سلمه نقل شده كه گفت: كنت عند النبى وعنده ميمونة، فاقبل ابن مكتون و ذلك عبد ان امر بالحجاب، فقال صلى الله عليه و آله احتجابا! فقلنا: يا رسول الله! اليس آعمى لايبصرنا؟ قال: افعيما و ان انتما الستما تبصرانه (7).
ام سلمه مى گويد: بعد از آن كه دستور حجاب نازل شد، من و ميمونه (زن ديگر حضرت) در نزد آن حضرت بوديم كه ابن مكتوم وارد شد، فرمود: محجوب و مخفى شويد! (داخل اطاق برويد) گفتيم: يا رسول الله! مگر او نابينا نيست؟! او كه ما را نمى بيند، فرمود: مگر شما هم كوريد؟ مگر نه اين است كه شما او را مى بينيد؟!
----------------------------------------------
1-سوره نور، آيا 31-30
2-بحارالانوار، ج 104 ص 37
3-همان، ص 37
4-همان، ص 35
5-همان، ص 35
6-بحارالانوار، ج 104، ص 36
7-همان، ص 37
------------------------------------------
سيد محمد على جزايرى (آل غفور)
