شهادت « محمد بن ابى بكر »
روز چهاردهم صفر سال 38 هـ .ق. محمد بن ابی بکر، یکی از یاران باوفای امیرمؤمنان (علیه السلام) در مصر به شهادت رسید. مادرش اسماء بنت عمیس، پس از ابوبكر با حضرت امیر(علیه السلام) ازدواج كرد. محمد در دامان پرمهر علوی تربیت یافت و از كودكى در خانه امیرمؤمنان علیه السلام پرورش یافت و مرام و منش امیرالمؤمنین امام على (علیه السلام) را به شایستگى آموخت.
او از اصحاب خاص مولاى متقیان علی (علیه السلام) بود و در حوادث گوناگون حیات آن حضرت در كنار ایشان چون فرزندى دلسوز و مریدى باوفا حضور داشت. به ویژه در جنگ جمل، در ركاب امیرمؤمنان (علیه السلام) بود و تلاشهاى بسیارى كرد تا خواهرش عایشه را از این فتـنه بر حـذر دارد؛ اما سودى نداشت.
نامه نگارىهاى او براى معاویه مبنى بر حقانیت امیرمؤمنان على (علیه السلام) و دفاع از حضرت در كتابهای تاریخى موجود است که همه، حاكى از ارادت و معرفت او نسبت به خاندان نبوت(علیهم السلام) مىباشد.
محـمد بـن ابى بكر از سـوى امیـرمؤمنان(علیه السلام) ـ پس از این كه «قیس» نتوانست امارت مصر را سامان بخشد ـ به حكومت آنجا منصوب شد. همزمان معاویه نیز عمروعاص را به حكومت مصر منصوب كرد و او را به آن جا فرستاد.
محمد بن ابی بکر در تلاش براى سامان بخشیدن به اوضاع مصر بود؛ ولى دسیسههاى عمروعاص از یك سو و اعتراض و شورش مردم كه از جانب عمروعاص تحریك شده بودند از سوى دیگر، باعث شد تا این سردار رشید نتواند در برابر سپاه عمروعاص مقاومت كند و در نتیجه شكست خورد.
محمد را در محلى به نام « كوم شریك» در حوالی مصر محاصره كردند و پس از دستگیرى، ناجوانمردانه در پوست حمارى كردند و آتش زدند.
امیرمؤمنان(علیه السلام) پس از شنیدن خبر شهادت دلخراش او به شدت محزون شدند و تأسف خوردند. بى تابى امیرمؤمنان(علیه السلام) در فراق او در خطبه 68 نهجالبلاغه آمده است:
« از زمانى كه وارد این جنگ شدم (جنگ با معاویه) براى هیچ كشتهاى مثل محمد محزون نشدم؛ همانا محمد فرزند همسرم و مانند اولاد من بود و با من به نیكویى رفتار مىكرد».
