امام صادق و اهلبيت (عليهم السلام) در نزد علماء و شعراي جنوب

(زمان خواندن: 5 - 10 دقیقه)

چون يادآوري از صالحين و شايسته كاران و علي الخصوص ائمه و پيشوايان دين به عمل آيد براستي رحمت نازل مي شود و از آنجائيكه موضوع بايد هميشه بكر و ناگفته باشد. و تازگي و طراوت خود داشته باشد و از تكرار و دوباره گويي پرهيز شود. در اين مقاله كه خود موضوع بكر و تازهي است يك راست به سراغ عنوان بحث مي رويم كه امام جعفر صادق (عليه السلام) در اشعار شاعري از جنوب ايران (مرحوم سيد ابراهيم سيد خليل) متوفي سالهي 1260 تا 1265 هجري قمري مدفون در كال از قري شهرستان لامرد در جوار امام زاده سيد كامل پير.


پيشوايان ديني مخصوصاً آن بزرگواراني كه از سلاله طاهر و پاكيزه رسول الله و اهل بيت گرام باشند. محبت آنها در دل هر فرد مسلمان مي باشد و اين دوستي محبت تا مرحله ي است كه «من لم يصل عليكم لاصلاة له» اما فراتر از آن ادبا و شعراء در دفتر و ديوان خود با بهترين تعابير و كلمات كاخ شعر و نظم را شالوده گذاري نمودند و به قول نظامي در تعريف از كتاب شعر خود

پي و نكتهم از نظم كافي بلند***كه از باد و باران نيابند گزند

به حق توانستهاند عظمت و بزرگواري آنها را و يا هر امر معنوي را ترسيم كنند. اين شاعر مهجور كه هنوز ديوان و اشعار يك هزار صفحه ي اش به زيور طبع آراسته نشده است عشق و محبت معنوي پيامبر گرامي اسلام و ائمه دوازده گانه را اينگونه مي سرايد:

عشق مي آرد حبيب خود بوجد***آن كه سبحان الذي اسري بعبد
عشق دائم با رسول الله بود***بود او خود عشق عشق الله بود
هر چه گيريم عشق از آن بالاتراست***عشق امير المؤمنين پس حيدر است
عشق حيدر در زنجير كندن است***قامع آن قلع و اژدر كشتن است
عشق سر از عاشقان سازد جدا***سر براه عشق بدهد مرتضا
عشق ريزد زهر در كام حسن ***تا شود واصل به وصل ذوالمنن
عشق آرد لشكر در دو بلد***سر جدا سازد زشاه كربلا
عشق خون ريزي كند در آن زمين ***خاك از آن گرديده گلبو عنبرين
عشق زين العابدين گريان كند***از كفش سر تا به پا بريان كند
عشق باقر بحر علم آرد بجوش ***زآن دل اهل دلان آرد خروش
عشق صادق صادق عشقش كند***در ره عشق وفا صدقش كند
عشق كاظم خشمهي خود خورد ***تا كه گوي عشق و نيكي او برد
عشق سلطان خراسان چشد***تا كه جان با وصل جانان مي كشد
عشق آرد با تقي روي تقا***تا به ملك سرمدي يابد بقا
عشق هادي هادي خلق آمده ***عاشق و در جامه دلق آمده
عشق سرلشكر نمايد عسكري ***تا كند در راه عشق او رهبري
عشق مهدي ماحي طغيان بدان***گرچه زير ابر عشق آمد نهان
عشق چو بود قطره دريا شدن***فاني از خود گشتن و باقي بدن

و در اشعار خود امام جعفر صادق (عليه السلام) راپديد آمده صداقت شفق در آسمانها و پيشوي ثقلين و رونق افزي دين و اختر زيبي عالم هستي نام مي نهد.

شد نمودار شفق از آسمان***آنكه صادق شد امام انس و جان
جعفر صادق عجائب گوهريست***رونق دين و چه زيبا اختريست
و دربيان نمودن نسب شريف و مبارك و خانواده جليل القدر او چنين مي سرايد:
زين محمد باقر علم رسول ***جعفر صادق امام با اصول
سر زده زين صبح صادق شمع دين ***موسي كاظم به چرخ هفتمين

اعتراف به اينكه آن امام همام در اصول و پايه ي فقهي داري مرام و مذهب خاصي است بي درنگ در اشعار خوداظهار عشق و ارادت مي نمايد و مي گويد:

السلام ي نور صبح صادقم ***پيش مهرت ذره آسا عاشقم

چون اين ديوان و اشعار مجموعه ي است از دو بخش، اولي به بيان سلسله سادات جليله كه در خطه جنوب مي زيستهاند از حدود لنگان الي جاسك و بقول او تا حدود مكران (كه بلوچستان فعلي )، و بخش دوم در عرفان است و بيان حالات و مراحل آن - كه در جايي چون مي خواهد فقر را بيان كند و علي الخصوص از ديدگاه خاندان و اهل بيت رسول الله چنين مي فرمايد:

فصل اول ذكر فقر خاندان***شمه گويم بتو بشنو زجان
آن امام خطه فقر و صفا***نور چشم مرتضا و مصطفا
در طريقت در حقيقت راه بين ***جعفر صادق بفرمود اين چنين
آن كه فقر آمد طريقت بي گمان***آستان آن طريقت توبه دان
توبه باشد چارچيز اخلاص دل***ترك و پاكي و محبت متصل
باز فرمود آن امام رهنما***آنكه فقر است از سخنهي خدا
جان فقر امد سخنهي رسول***گر كليد فقر خواهي كن قبول
آن سخنها كز علي مرتضا است***صاحب سجاده و فقر و فنا است

و نهايتاً سيد ابراهيم سيد خليل ـ حكايتي از عصر مأمون و وزير او و مراجعه ايشان به امام جعفر صادق (عليه السلام) نقل مي نمايد به سبك اشعار ملي روم كه در ميان اشعار او جاودانه اين نظريات ثبت مي شود كه چه راحت و شايسته يك شاعري از ملك سنت حاضر به پذيرفتن و اقليت هايي است كه در ائمه و پيشوايان مذهبي بوده است.
1 ـ عرفا و علي الاخص بايزيد بسطامي مريدي بري امام جعفر صادق (عليه السلام) بوده است.
2 ـ زنده كننده آري ديني هم در شريعت و هم در طريقت و هم در حقيقت بوده است.
3 ـ مستجاب الدعوة بوده و آوازه مرشديت او زمين و آسمان را درهم نورديده بوده.
4 ـ پيوسته داري مخالفين و منكرين بوده كه حسادت دل آنها باعث اقداماتي عليه وي مي شده است.
5 ـ چون سؤالي از او مي نمودند تا راه او را سد كنند با صد جواب و براهين قاطع آنها را قانع مي نموده است.
6 ـ متوسل شدن منكران به توطئهها و نقشههي خبيث او را از صحنه به در نمايند.
7 ـ آزمودن يكي از همراهان مأمون كه وي غير خدا را در سختي و غرق شدن طلب كرد، اما امام جعفر صادق (عليه السلام) فرمود رمز اين حسادت شما در اين است كه خدا را در حاجات خود طلب نكردي .
8 ـ و بالاخره نتيجهگيري اين حكايت از خود امام كه فرمود:

تا بيفتند در بليّه مردمان***كي كنند ياد خداوند جهان

و اينك اگر حاضرين و مشاركين در اين سمينار و گردهمائي مبارك حوصله به خرج دهند اصل اشعار را بري تبرك و حسن ختام بشرح زير از شاعر زبردست جنوب مرحوم سيد ابراهيم سيد خليل مي خوانم:

اندر اينجا يك حكايت آورم***تا گمان از خاطرت بيرون برم
بايزيد آن قطب أقطاب طريق ***پيشوي سالكان اين فريق
بد مريدي عاشق الاسرار غيب ***صبح صادق سرزده او را از جيب
يعني او حق بين گشت از نزد آن***جعفر صادق امام انس و جان
آن امام صادق جعفر بنام ***نور چشم حضرت خير الانام
ميوه باغ علي و فاطمه ***صادق صوفي دل ايشان همه
گوهر عرفان و دريي كمال***متصل در وجد و استغراق و حال
محي دين رسول آن محي الدين ***در شريعت در طريقت راه بين
در حقيقت عارف و اگاه بود ***حجة الله و ولي الله بود
هر مريدي كو شدي منظور وي ***از نظر گشته ولي از نور وي
در دعا چون سوي آمين مي شدي ***پس خلايق زو خدا بين مي شدي
صيت ارشادش به فضل مستعان***از زمين بگرفته بد تا آسمان
منكران را از حسد دل گشته خون ***موج مي زد غصه و غمشان درون
آنكه آخر كي رود باشد چنين ***كو زما بهتر بدانندش يقين
فضل ما صد بار بيش از فضل او ***مجلسي خود كرده گرم از گفتگو
از كجا اين دعويش آخر رسد***منكران مي شد جگر خون از حسد
از بري امتي نيش از گزند***فوج فوج از منكران مي آمدند
كه رويم او را به برهان و سؤال ***بشكنيم و پست سازيمش زقال
چون رسيدندي بر آن با كمال***جملگي شان مي شدندي گنگ و لال
هر سؤالي صد جوابيشان نمود***هر جوابي به ز صد دُر دانه بود
چارهي ديگر نديدند منكران ***حيله انگيختندبا هم روان
وانگهي رفتند در نزد وزير ***داد اخلاصي بدادند از ضمير
كي كليد هفت اقليم جهان ***عرض داريم خدمتت چون بندگان
دمي به نزد جعفر صادق شديم ***حرفي از مأمون خليفه بر زديم
بانگ زد بر ما كه باش گنگ و لال***ذكر مأمون كس نيارد در مقال
مجلس ما كس نگويد نام او***بس خطا كار است او بي گفتگو
پي تا سر زآن سخن آتش گرفت ***بانگ زد بر ما و مانديم در شگفت
كي روا باشد روا باشد روا***كين سخن جعفر بگويد نزد ما
زاهدي خود نمايد ظاهري ***دل زمرام مي برد از ساحري
بسته سازد نطق مردم در سؤال ***فائق اندر سحر آيد در مقال
چون وزير بشنيداز ايشان اين خبر ***نزد مأمون رفت و گفت آن سر بسر
گفت با خاصان خليفه از هوا***جعفر ار خوانم بيايد پيش ما
گر به زورش آوريم نايد نكو***وقت شب خود مي رويم در نزد او
شب خليفه با وزير و شش نفر***رفتند اندر نزد آن صا حب نظر
صادق صافي دل صوفي مقام***چون كه ديدند گفت اين هست امام
قطب عالم هستي از راه هدي ***سالكان را پيشوا و مقتدا
از نظر هر كس رساني بر كمال ***دردمند و طالبيم اين هفت حال
روي داريم با خدي دادگر***هر كدامي قابليم فرما نظر
شيخ اشاره كردش از راه فنون ***با وزير كش دل كرده خون
گفت با ما باش تو تا نيم شب***آن زمانت مي نمائيم حي رب
شش تن باقي رويد زآنجا دگر ***او سحر آيد شما بدهد خبر
حب دنيا كار تو كرده خراب ***پيش چشمت گشته است آن را حجاب
حب دنيا چشم تو بگرفته است***زان سبب از چشمت حق بنهفته است
تا نگردي پاك از اين آلايشات***گرددت كي كشف آن نور صفات
جملگي رفتند چون ماند آن وزير ***با مريدان گفت آن پير منير
هرچه گفتم آن كينه از جان و دل***گر همه گويم كشيد خود متصل
چون نبودند آن مريدان خيره سر***عرض كردند آن كه با اين چشم سر
بامريدان شيخ شد آن دم بپا***تيز فرمود ي وزير با ما بيا
تا نمايم بر تو امشب حق عيان***سوي شط رفتند رسيدند ناگهان
كرد اشاره صادق صافي ضمير ***كي مريدان آن چيست گيريد اين وزير
بر گرفتندش ببستند دست و پا***برفكندندش در آن آب از وفا
نعره مي زد آن وزير از اضطراب***گاه بالا مي شد گاه در زير آب
گفت ي شيخا دمي بهر خدا ***رحم فرما گرچه من كردم خطا
شيخ گفتش چاره جو از ذوالمنن***مي مگو اصلا تو با ما اين سخن
مي نشد سودش از آن آه و فغان ***موج كردش گه نهان و گه عيان
چونكه موج آورديش در روي آب***مي زدي نعره كه شيخم دربياب
شيخ گفتا اين سخن با ما مگو***چاره خود از خدي خود بجو
موج ديگر آمدش اندر ربود***گشت چون پيدا دگر زاري نمود
چون از اين سويش كسي نگرفت دست***نعرهي زد جان و دل با حق ببست
حق گرفتش پردها از چشم دل***روي آب آمد به حق شد متصل
شاهد مقصودش آمد در كنار***شد سرابي زير پايش آن بحار
مطلع شد چونكه شيخ از آن مقام ***گفت ز آبش بر كشيد كو شد تمام
بر كشيدندش زجوي شط عيان***از سر پا بي خبر بود او ز جان
بودي او مستغرق أسرار يار***هوشش آمد بعد يكساعت به كار
هوش آمد پس مريد خاص شد***از دل و از جان همه اخلاص شد
شيخ گفتش گو كه چون بشتافتي ***از چگونه حق تعالي يافتي
گفت تا بودي مرا اين خوف و جان ***مي كشيدم آه و ناله آن چنان
ناله مي كردم به بانگ زينهار ***آنكه فريادم برس رحمي بدار
از شما چون شد اميدم منقطع ***رونهادم باخدي مستمع
بر گرفتند آن از چشمم حجاب ***حسن عشق را مانند حسن آب 

همايش امام صادق(عليه السلام) 1381 هـ . ش / 1423 هـ . ق

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page