نظرى بر اسامى و القاب حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها)

(زمان خواندن: 3 - 5 دقیقه)

اسامى آن حضرت:
فاطمه
این مجلله عظیم الشان هم نام حضرت زهرا(سلام الله علیها) و فاطمه یا فاطمه كبرى نامیده شده است.
در روایتى درباره مقام والا و عظمت شان حضرت زهرا(سلام الله علیها) و علت نامیده شدن ایشان به فاطمه آمده است:
محمد بن مسلم گفت: از ابوجعفر امام باقر(علیه السلام)شنیدم كه فرمود:
فاطمه داراى جایگاهى كنار در جهنم است. وقتى روز قیامت مى شود،میان دو چشم هر نفر، مؤمن یا كافر نگاشته مى شود. آنگاه به كسى كه دوستدار اهل بیت (علیهم السلام) است و گناهان فراوانى دارد، دستور داده مى شود به آتش افكنده گردد. وقتى حضرت فاطمه(سلام الله علیها) آن شخص را مى بیند،مى گوید: بارالها ! مولاى من! مرا فاطمه نام نهادى و به واسطه من مى خواستى از كسانى كه دوستدار من و ذریه ام هستند، درگذرى وعده ات حق است و تو از وعده ات تخلف نمى كنى.
در آن زمان خداوند عزیز و والامرتبه مى فرماید: درست گفتى، تورا فاطمه نام نهادم و مى خواستم به خاطر تو از كسى كه دوستت دارد، و پیرو توست و به خاندانت علاقمند و پیرو آنان است،درگذرم. پیمانم حق است و من خلف وعده نمى كنم; به این سبب به بنده ام فرمان داخل شدن در آتش را دادم تا تو درباره او شفاعت كنى. تو را شفیع قرار دادم تا براى ملائكه و پیامبران و فرستادگانم و صاحبان این توقفگاه، جایگاه و منزلتت درپیشگاه من مشخص شود. هركس را كه دیدى میان دو چشمش كلمه مؤمن است، مى گیرى و داخل بهشت مى كنى.
حضرت معصومه(سلام الله علیها) نیز چون حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) داراى مقام شفاعت است. و احتمالا نامیده شدن وى به فاطمه بى ارتباط با این مقام نبوده است. به هر تقدیر به واسطه این بانوى گرامى بسیارى ازشیعیان داخل بهشت مى گردند. در این باره امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
«... الا ان للجنه ثمانیه ابواب، ثلاثه منها الى قم. تقبض فیهاامراه هى من ولدى و اسمها فاطمه بنت موسى تدخل بشفاعتها شیعتى الجنه باجمعهم.»
آگاه باشید، براى بهشت هشت دراست; سه تا از آنها به سوى قم باز مى شود. در آنجا بانویى قبض روح مى شود. او از جمله فرزندانم، و نامش فاطمه دختر موسى است. به شفاعت او همه شیعیان داخل بهشت مى گردند.
برخى از نویسندگان در توضیح روایت فوق گفته اند:
مقتضاى این خبر آن است كه از براى آن مخدره(فاطمه معصومه) در نزد خداى تعالى مقام محمودى مى باشد كه شفاعت نمودن آن مخدره باشد(در) روز جزا. و از براى او نزد خدا شانى است عظیم كه آن حضرت و هكذا برادرش حضرت رضا(علیه السلام) كه در زیارتش مى فرماید: «ان لك عندالله شانا من الشان.» و هكذا حضرت جواد. دركتاب مفتاح الجنان مذكور است كه حضرت رضا فرمود: هركه زیارت كند او راهمچنان است كه مرا زیارت كرده است. گرچه مولف مفتاح معلوم نیست، اما از احادیث معتبر نیز(چنین مطلبى)استفاده مى شود. درحدیث است كه «من زار ذریتهما كانما زارهما» ; هركس ذریه حضرت حسن و حسین را زیارت كند، مثل كسى است كه خود آنها را زیارت كند. حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم حسنى نیز مشمول همین حكم مى باشند.
آرى، حضرت معصومه (سلام الله علیها) از مقام محمود یعنى مقام شفاعت برخورداراست: یا بضعه الرساله
یاد مدینه كردم با گوش جان شنیدم لبیك را زبالا تا در حرم رسیدم آیا شد آشكارا قبر نهان زهرا؟ یا فاطمه ز هر سو با گوش جان شنیدم بنت امام كاظم (علیه السلام) اخت امام هشتم(علیه السلام) باشد شفاعتش را روز جزا امیدم یا بضعه الرساله، ما را مران ز درگه گشتم گداى كویت از غیر، دل بریدم برزاده برادر، جان جواد سوگند رحمى، اگر چه زیر بارگنه خمیدم یا فاطمه، شفاعت از روسیاهى ام كن تاخلق روز محشر بینند روسپیدم.

معصومه
حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) مستغرق درعبادت، و از آلایش به معاصى وزشتیها پیراسته و عصمت مادرش زهرا(سلام الله علیها) در او تجلى نموده است.
براساس پاره اى از روایات، لقب معصومه از سوى امام رضا(علیه السلام)به این بانوى عظیم الشان اعطا گردید. علامه مجلسى دراین باره گوید: امام رضا(علیه السلام)درجایى فرمود: «من زار المعصومه بقم كمن زارنى » هركس معصومه را در قم زیارت كند، مانند كسى است كه مرازیارت كرده است.

كریمه اهل بیت
حضرت معصومه درزبان علما و فقهاى شیعه به لقب «كریمه اهل بیت» یاد مى شود. از میان بانوان اهل بیت این نام زیبا تنها به او اختصاص یافته است.
بر اساس رویاى صادق و صحیح نسب شناس گرانقدر مرحوم آیت الله سید محمود مرعشى نجفى(م 1338 ه .)این لقب از طرف امام صادق(علیه السلام) بر حضرت معصومه اطلاق شده است. در این رویا امام صادق(علیه السلام)به آیت الله نجفى كه با دعا و راز و نیاز تلاش پى گیرى را براى یافتن قبر مطهر حضرت زهرا(سلام الله علیها)آغاز كرده بود، خطاب فرمود: «علیك بكریمه اهل بیت » ; برتوباد به كریمه اهل بیت.

لقب هاى حضرت معصومه(سلام الله علیها) از زیارتنامه ها
تاآنجایى كه ما اطلاع یافتیم، سه زیارتنامه براى حضرت معصومه (سلام الله علیها) ذكر شده است: یكى از آنها مشهورو دوتاى دیگر غیرمشهوراست.
اسامى و لقب هایى كه براى حضرت معصومه در دو زیارتنامه غیرمشهور ذكر شده، به قرار ذیل است:
طاهره(پاكیزه); حمیده(ستوده); بره(نیكوكار);رشیده(رشدیافته); تقیه (پرهیزكار); رضیه(خشنود از خدا) ;مرضیه(مورد رضایت خدا); سیده طاهره(بانوى پاكیزه); سیده صدیقه(بانوى بسیار راستگو); سیده رضیه مرضیه(بانوى خشنود ازخدا و مورد رضاى او); سیده نساء العالمین(سرور زنان عالم)
لقبهاى دیگر آن بانو :
محدثه و عابده و مقدامه(بانوى پیشتاز)از دیگر صفات و القابى است كه براى حضرت معصومه عنوان شده است.