بنا بر مجموع از کتب انساب و تاریخ، اباالفضل علیه السلام پنجمین پسر حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام است، که بر حسب میلاد عبارت اند از:

1. حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام متولد سال سوم و شهادت سال پنجاه؛ 2. حضرت امام حسین علیه السلام متولّد سال چهارم و شهادت سال شصت و یکم؛ 3. حضرت محسن علیه السلام که در سال یازدهم سقط شد؛ 4. محمد بن حنفیه متولد سال شانزده و متوفّی سال هشتاد و یک؛ 5. حضرت عباس اکبر علیه السلام متولد بین سالهای بیست و چهار تا بیست و شش و شهادت سال شصت و یکم.

مسلّم است که تزویج خولد مادر محمّد حنفیه مقدّم بر تزویج ام البنین علیهاالسلام بوده است و مع ذلک بین ازدواج امّ البنین علیهاالسلام و حمل آن به عباس، قریب تا ده سال طول کشیده، بنا بر خبری که حضرت علی علیه السلام دو سال بعد از رحلت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله ، هفت یا نهُ زن به حباله آورده باشد، اگر آخر سال دوازدهم تا اول سال سیزدهم این ازدواج صورت گرفته باشد و با اتفاقی که مورّخین دارند، امّ البنین علیهاالسلام چهارمین زنی است که به خانه علی علیه السلام آمد، باید از سال سیزدهم تا بیست و سوم یا بیست و چهارم که تولد عباس علیه السلام در بین این سالها واقع شده، ده سال فاصله باشد، زیرا از سیزدهم هجرت تا شصت و یکم هجرت، چهل و هشت سال می شود و هیچ کس ننوشته است که عبّاس علیه السلام بیش از سی و نهُ سال داشته باشد و اگر حدّ اکثر سی و نُه سال را حساب کنیم، باز تولّد عباس علیه السلام باید در بیست و دوم هجرت واقع شده باشد و این فاصله بین ازدواج و حمل باقی است و سپهر می نویسد: عمر اکبر که از صهباء (27) بوده در سال دوازدهم متولد شد و پنجاه و پنج سال عمر کرد و سال شصت و هفت در کوفه شهید شد، ولی این خبر هم حتماً ضعیف است، زیرا در سال یازده حضرت زهرا علیهاالسلام رحلت فرمود و مدّتی امامه در خانه آن حضرت بود، پس از آن خولد را گرفت، سپس امّ البنین علیهاالسلام را و اگر بعد از امّ البنین علیهاالسلام هم صهباء را گرفته باشد و همان سال به عمر اکبر آبستن شده باشد، باز سال دوازدهم نخواهد شد، از مجموع اخبار چنین استفاده می شود که حضرت ابوالفضل علیه السلام در بین سالهای سی و دو تا سی و شش متولّد شده است.

مولد حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام را حاجی شیخ محمد باقر بیرجندی در وقایع الشهور والایام خود نقل کرده است از معاصرین که در شب چهارم شعبان المعظّم واقع شده، ولی سال تولد هنوز محقق نیست، روزی که حضرت عباس علیه السلام متولّد شد، حضرت علی علیه السلام اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او خواندند و نام او را عباس بروزن فعّال، مثل شدّاد نامیدند و او را ملقّب به اباالفضل و مکنّی به ابی القربه (یعنی صاحب مشک) فرمودند و اکثراً قنداقه عباس را می گرفت و آستین دست کوچک این کودک شیرخوار را بالا می کرد و بازوی او را می بوسید و گریه می کرد، یک روز امّ البنین علیهاالسلام سبب گریه را پرسید، فرمود: در کمک برادرش حسین و نصرت او دستش را قطع می کنند و من بر آن روز گریانم. (28)

-  پاورقی -

(27) - از عیالات حضرت علی علیه السلام بوده است.
(28) - زندگانی قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام : ص21.