شعر و شاعرى

(زمان خواندن: 5 - 9 دقیقه)

واضح است كه هر كس بر روحيات سرورمان شريف رضى واقف شود، و موقعيت ارجمند او را از جنبه علم، رياست و مقام رفيع بشناسد، مقام شعر و شاعرى را، دون مقام او خواهد يافت، و روح او را برتر از روح دگر شاعران.
- مى بيند كه هنر شعر بر شخصيت او نيفزوده و نه در مناعت و شرافت او اثرى داشته.عظمت و مقامى براى او كسب نكرده و نه در پيشرفت اجتماعى او يارو مددكارش بوده است، او قبل از دهسالگى به قافيه سنجى پرداخته و موقعى كه دهساله بوده ضمن قصيده چنين سروده:
- مجد و سرورى، مى داند بازيچه دست من است، گرچه در سرگميهاى كودكان غوطه ورم.
انى لمن معشران جمعوا لعلى     تفرقوا عن نبى او وصى نبى
- من از آن خاندانم كه چون براى مهمى گرد هم آيند، شكوه و جلالشان بهنگام پراكنده شدن، نمودار شود: آن يك پيامبر است و آن دگر وصى،آن يك نقيب و آن دگر شريف و...
- اگرخواهى، از همت عاليم سراغ گير كه در قلب ستارگان رخشان جاى گرفته.
- اگر بخواهم، اراده ام چون خار بر چشم صاحبان دولت مى خلد و آنان را غرق خون مى سازد.
- چه ميدانهاى پيكار كه پنجه مرگ گلوى دلاوران را از نزديك فشرد.
- هيولاى مرگ در صفوف لشكر به پا خاست و با ضرب شمشير بران پيكر دليران را به خاك افكند.
- شمشيرها در دل دشمن بهم پيوست و سنان نيزه هادر خود و جوشن فرو نشست.
بكت على الارض دمعا من دمائهم     فاستغربت من ثغور النور و العشب
- از خون دشمنان،دم شمشير و ناوك نى اشك ريزان گشت و صفحه اين مرز و بوم از گل و لاله خندان شد.
شريف رضى، هنر شعر و قافيه پردازى را فضيلت و افتخار نمى دانست، بلكه آنرا وسيله براى پيشبرد مقاصد خود مى شناخت، مى فرمود:
- شعر براى من افتخارى نيست، ولى هر گاه ديگران به مفاخره برخيزندمن با شعر آبدارم به مقابله برخيزم.
- چكامه ام والاتر از آن است كه با آن به استقبال بزرگان شتابم ولى هر كس به زيارت من آيد شعر نمكين خود را تحفه حضور سازم.
- سروده كه لايق حضور شاهان است، چونان " مثل سائر" كه بهر مرز و بوم روان است.
- گرچه من در اين ميدان صاحب سر و افسرم، از حرفه شاعرى بيزارم.
و هم گويد:
و ما قولى الاشعار الا ذريعه     الى امل قد آن قود جنيبه
و انى اذا ما بلغ الله غايه     ضمنت له هجر القريض و حوبه
- من شعر و قصيده را وسيله آرزو ساخته ام و بزودى مهار آنرا مى كشم.
- اگر خدايم بر كرسى آرزو نشاند، از قافيه پردازى و شرمسارى آن بر كنار مى شوم.
و هم گويد:
- تنها بدان خوشنودى كه بگويند: شاعر است، خاك بر سر " شعر "كه در شمار فضيلت و افتخار بر آيد.
-همينت بس كه بوستان شعر و احساس خرم شود، و شاخسار آن سر به آسمان سايد.
- تا چند دلباخته نظم و سرود باشى، وهنوز از مرحله گفتار پاى به ميدان عمل نگذارى.
- شريف رضى، در چكامه هاو قصائدش، خود را حساس ترين شعراى جهان مى شناسد، گاه شعر خود را برتر از شعر " بحترى " و " مسلم بن وليد "مى بيند و گاه فروتنى كرده و خود را همپايه " فرزدق " و " جرير " مى شمارد و يا همتاى " زهير " و گاه در صدد حق جوئى برآمده و با ديده ستايس شعر خود را مى سنجد و احساس خود را مافوق احساس دگران معرفى مى نمايد.
بيشتر نقادان ادب، او را سرآمد شاعران قريش مى شناسند، خطيب بغدادى در تاريخ خود ج 2 ص 246 مى نويسد: از ابو عبد الله محمد بن عبد الله دبير شنيدم كه در حضور ابو الحسين ابن محفوظ كه يكى از روساء، بود، مى گفت: جمعى از بزرگان علم و ادب را ديدم كه مى گفتند " شريف رضى از همه شاعران قريش سر است " ابن محفوظ گفت: اين سخن استوار و صحيح است، در ميان قريش، شاعرانى يافت شده اند كه خوب مى سروده اند ولى كم، اما كسى كه هم نيكو بسرايد وهم فراوان، جز شريف رضى را نديده ايم.
در فرهنگ رجال، بطور گسترده ازشعر و ادب او تمجيد شده، چونانكه ساير مفاخر او از فضائل نفسى و كمالات روحى مورد ثنا و ستايش قرار گرفته است، در اينجا مجال وارسى و نقل تمام آن نيست، بلكه بخاطر اختصار،قسمتى از آن ياد مى شود:
1- نسابه " عمرى " در كتاب " مجدى " گويد: شريف رضى، در بغداد " نقيب النقباء " خاندان ابى طالب بود، هيبت و جلالى به كمال داشت، با ورع و پارسائى و زهد از دنيا و بى اعتنائى.خاندان و خويشاوندان خود را رعايت مى كرد، از پامال شدن حقوق آنان به خشم مى شد، و از جانيان و ستمكاران ايشانهم انتقام مى گرفت.
او يكى از نوابغ روزگار و نزد بزرگان علم و ادب تعليم يافته بود، قسمتى از تفسير او را كه بر قرآن كريم نوشته، در يك جلدزيارت كردم، زيبا و نمكين بود، اگر با تفسير ابو جعفر طبرى قياس شود، برابر و يا بزرگتر است.
شعر و احساسش، والاتر از آن است كه در وصف گنجد، تاكنون، لقب " سرآمد شاعران قريش " ويژه اوست، با توجه به اينكه حارث بن هشام، و " عبلى " و " عمر ابن ابى ربيعه " پيشاپيش آن شاعران، و محمد بن صالح موسوى حسنى، و على بن محمد حمانى و ابن طباطبا اصفهانى، دردنباله آنان آمده اند.
2- ثعالبى در " يتيمه الدهر " گويد: اينك شريف رضى نابغه دوران، و نجيب ترين بزرگان عراق است، علاوه بر تباروالا و افتخاراتى چون خورشيد عالم آرا، با فرهنگى نمايان و فضلى تابان، زيب و آزين بسته و از هر چه خوبتر، طرفى به كمال جسته.از اين گذشته، او سرآمد شاعرانى است كه از خاندان ابى طالب برخاسته اند، چه گذشتگان و چه معاصران، با آنكه در وصف آنان، شعراى برجسته و ماهرى، مانند " حمانى " و " ابن طباطبا " و " ابن الناصر " و ديگران جلوه گر بوده اند.بلكه اگر گويم:
شريف رضى "اشعر قريش " است، گزافه نگفته ام و گواه آن، ضمن مراجعه به اشعارش مشهودمى شود، شعرى پر مغز و استوار، خالى از عيب و عوار، كه در عين روانى و سلامت قرص است و متقن،با معانى نغز و بلند، ولى چون ميوه بوستان مهياى تناول و چيدن.
پدرش ابو احمد رياست نقبائى را عهده دار بود كه چون داروغه، امور داخلى خاندان ابى طالب را، رتق و فتق مى كردند، او بر همه آنان حكومت داشت، به مظالم يعنى اختلافات مالى آنان رسيدگى مى نمود وكاروان حج را رهبرى مى كرد، و تمامى اين مناصب و مشاغل، در زمان حيات ابواحمد، يعنى به سال 388 به فرزندش " شريف رضى " انتقال يافت.
3- ابن جوزى در " منتظم " ج 7 ص 279 مى نويسد: " رضى " در بغداد، نقيب خاندان ابى طالب بود، بعد از دوران سى سالگى، قرآن كريم را در مدتى اندك، حفظ نمود.در فقه و فرائض ميراث اطلاعات كافى داشت، دانشمندى فرزانه و شاعرى سخندان بود.پارسا و معتقد با همت والا، روزى از زنى، چندمجموعه يادداشت به پنج درهم خريد، يك جزوه آن به خط ابو على " ابن مقله " بود، با دلال گفت تا زنك را حاضر ساخت و بدو گفت: در ميان نسخه ها يك جزوه با خط ابن مقهل يافتم، اگر مايلى اينك جزوه را برگير، و اگر بهاى آنرا طالبى، اينك پنج درهم ديگراز آن تو است آن زن پنج درهم را بگرفت و دعايش كرد و رفت " شريف رضى " مردى بخشنده و با سخا بود.
4- ابن ابى الحديد، در شرح نهج البلاغه گويد: " رضى " در مدتى اندك،پس از دوران سى سالگى قرآن را حفظ كرده و بخش مهمى از فقه و فرائض "ميراث" را فرا گرفت، دانشمندى اديب،و شاعرى ماهر بود، با نظمى روان و فصيح و الفاظى پر معنى و بليغ، در پرداختن قافيه توانا و در ساختن انواع شعر مقتدر كه اگر در وادى تغزل گام زند و بياد معشوق ترانه و غزل ساز كند، احساس لطيف و خيال دلپذيرش شگفتيها ببار آرد، و اگر در ميدان ثنا و ستايش تازد و با نظمى سهل و روان، به صيد معانى پردازد، هيچ شاعرى بگرد او نرسد و اگر در سوك و ماتم، به سوز درون دامن زند، بر همه ماتم سرايان سبقت گيرد، و با همه اينها، دبيرى سخندان و صاحب سخن بوده پارسا، با روحى شريف و همتى والا، پابند احكام دين، معتقد و با يقين ازهيچكس صله و جائزه نپذيرفت، حتى جوائز پدرش را باز مى گرداند.
5- " باخرزى " در كتاب " دميه القصر " ص 69 مى نويسد:
در محفل پيشوايان صدرنشين و در مجلس بزرگان، صاحب پايگاه برترين است.
اگرش من زبان به ستايش گشايم، چنان است كه به خورشيد تابان گويم: وه چه پرتوى!
و يا به گلزار گويم: چه خرم و زيبائى؟
با شعرى بديع كه اگر به مفاخره برخيزد، بر آخرين مدارج عظمت بر شود و عقد ثريا بر تارك نهد، و اگر راه تشبيب و غزل پويد، احساس لطيفش از نسيم سحرى سبق جويد، تا آنجا كه هر گاه غزليات پر شورش بر سخندان ماهر خوانده شود، شيفته و شيدا، فريادش به " احسنت " بر آيد و بر شور و شعف فزايد.
اگر به ستايش محبوبكان زبان باز گشايد، با ترانه هاى شيوا، چون مشاطه اى باشد در كنار پرپچهرگان رعنا، و چون به ثناى ممدوحى سخن ساز كند، با قصائد دلربا، عقل بحيرت ماند كه شاعر نبوغ خود را جلوه گر ساخته يا عظمت ممدوح را.
و بهر حال چون سمند تيز گام به ميدان دواند، در " وصف " باشد يا " مدح "، بخت آن كسى فيروز باشد كه در " گروبندى " نام او بر زبان راند.
و اگر بسان دبيران و منشيان خامه بر دست گيرد، نثر شيوايش، چون لولو شاهوار است كه بر عروس بخت نثار كند،يا دانه هاى شبنمى كه بر چهره گل نشاند.
و بجان خودم سوگند، شهر بغداداز وجودش خرمى گرفت كه او را در دامن خود بپرورد:
از پستان دجله اش شير داد و از نسيم روحپرور خود، مشام جانش را معطر ساخت.
شعر زيبايش، چندان از آب دجله نوشيد، كه گوارا شد، و چندان غوطه خورد
  كه پاك و تابناك بر آمد، هر گاه گلزار كمالات و فضائلش بجلوه آيد: بغداد باآن خرمى و نشاط، به گشت و گزار شود، و در گرماى نيمروز به نسيم جانفزايش پناه برد.
6- رفاعى در " صحاح الاخبار " ص 61: مى نويسد: شريف رضى،سر آمد شاعران قريش است، از اين رو كه شاعر خوش پرداز قريش، فراوان نسروده.و آنكه فراوان سروده خوش پردازد نبوده، اما شريف رضى ميان اين دو فضيلت جمع كرده است.علاوه بر اين مردى پارسا، با تقوا، عادل و دادگستربود و ابهتى عظيم در دلها داشت.

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page