381
  وَ قَالَ ع :
اءَلاَ وَ إِنَّ مِنَ الْبَلاَءِ الْفَاقَةَ، وَ اءَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ، وَ اءَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ، اءَلاَ وَ إِنَّ مِنْ النِّعَمْ سَعَةَ المَالِ وَ اءفْضَلُ مِنْ سَعَةِ المَالِ صِحَّةُ البَدَنِ، وَ اءفْضَلُ مِنْ صِحَّةِ الْبَدَنِ تَقْوَى الْقَلْبِ.
  و فرمود (ع ):
بدانيد كه يكى از بلاها تهيدستى است و بدتر از تهيدستى بيمارى تن است و بدتر از بيمارى تن بيمارى دل است . بدانيد كه از نعمتهاست گشايش در مال و برتر از گشايش در مال تندرستى است و برتر از تندرستى پرهيزگارى است .
 382
  وَ قَالَ ع :
لِلْمُؤْمِنِ ثَلاَثُ سَاعَاتٍ: فَسَاعَةٌ يُنَاجِي فِيهَا رَبَّهُ وَ سَاعَةٌ يَرُمُّ مَعَاشَهُ وَ سَاعَةٌ يُخَلِّي بَيْنَ نَفْسِهِ وَ بَيْنَ لَذَّتِهَا فِيمَا يَحِلُّ وَ يَجْمُلُ وَ لَيْسَ لِلْعَاقِلِ اءَنْ يَكُونَ شَاخِصا إِلا فِي ثَلاَثٍ: مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ، اءَوْ خُطْوَةٍ فِي مَعَادٍ، اءَوْ لَذَّةٍ فِي غَيْرِ مُحَرَّمٍ.
  و فرمود (ع ):
مؤ من را سه ساعت است ساعتى كه در آن با پروردگار خود راز مى گويد و ساعتى كه در پى تحصيل معاش خويش است و ساعتى كه به خوشيها و لذات حلال و نيكوى خود مى پردازد. و عاقل در پى سه كار باشد يا در پى اصلاح معاش خود يا در كار معاد يا در پى لذتهاى غير حرام .
 383
  وَ قَالَ ع :
ازْهَدْ فِي الدُّنْيَا يُبَصِّرْكَ اللَّهُ عَوْرَاتِهَا، وَ لاَ تَغْفُلْ فَلَسْتَ بِمَغْفُولٍ عَنْكَ.
  و فرمود (ع ):
در دنيا پرهيزگارى پيشه كن تا خدا نيز ديده تو را به عيبهاى آن بينا سازد. غافل مباش كه از تو غافل نيستند.
 384
  وَ قَالَ ع :
تَكَلَّمُوا تُعْرَفُوا، فَإِنَّ الْمَرْءَ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ.
  و فرمود (ع ):
سخن بگويد تا شناخته شويد كه آدمى در زير زبانش پنهان است .
 385
  وَ قَالَ ع :
نِعْمَ الطِّيبُ الْمِسْكُ، خَفِيفٌ مَحْمِلُهُ، عَطِرٌ رِيحُهُ.
  و فرمود (ع ):
مشك چه خوشبوى نيكويى است ، در حمل سبك و رايحه اش هم دلپذير است .
 386
  وَ قَالَ ع :
ضَعْ فَخْرَكَ وَ احْطُطْ كِبْرَكَ وَ اذْكُرْ قَبْرَكَ.
  و فرمود (ع ):
به خود مناز و باد خودپسندى از سر به در كن و به ياد گورت باش .
 387
  وَ قَالَ ع :
خُذْ مِنَ الدُّنْيَا مَا اءَتَاكَ وَ تَوَلَّ عَمَّا تَوَلَّى عَنْكَ، فَإِنْ اءَنْتَ لَمْ تَفْعَلْ فَاءَجْمِلْ فِي الطَّلَبِ.
  و فرمود (ع ):
از دنيا همان را برگير كه نزد تو آيد و از آنچه روى از تو بر مى تابد، روى برتاب . اگر چنين نتوانى ، اندازه نگه دار.
 388
  وَ قَالَ ع :
رُبَّ قَوْلٍ، اءَنْفَذُ مِنْ صَوْلٍ.
  و فرمود (ع ):
چه بسا، سخنى كه از حمله اى كارسازتر افتد.
 389
  وَ قَالَ ع :
كُلُّ مُقْتَصَرٍ عَلَيْهِ كَافٍ.
  و فرمود (ع ):
هر چه بدان اكتفا توان كرد، همان كافى است .
 390
  وَ قَالَ ع :
الْمَنِيَّةُ وَ لاَ الدَّنِيَّةُ، وَ التَّقَلُّلُ وَ لاَ التَّوَسُّلُ، وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِدا، لَمْ يُعْطَ قَائِما، وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ: يَوْمٌ لَكَ، وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ، فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلاَ تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ.
  و فرمود (ع ):
مرگ ، آرى . خوارى و پستى ، نه . به اندك ساختن و دست به سوى اين و آن دراز نكردن . آن كس كه اگر بنشيند، چيزى به دستش نيايد، اگر هم بايستد چيزى ندهندش . روزگار، دو روز است ، روزى كه به زيان توست و روزى كه به سود تو است . روزى كه به سود توست ، سرمست مشو و روزى كه به زيان توست ، شكيبايى ورز.
 391
  وَ قَالَ ع :
إِنَّ لِلْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ حَقّا وَ إِنَّ لِلْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ حَقّا فَحَقُّ الْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ اءَنْ يُطِيعَهُ فِي كُلِّ شَيْءٍ إِلا فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ، وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ اءَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ، وَ يُحَسِّنَاءَدَبَهُ، وَ يُعَلِّمَهُ الْقُرْآنَ
  و فرمود (ع ):
فرزند را بر پدر حقى است و پدر را نيز بر فرزند حقى . حق پدر بر فرزند اين است ، كه فرزندش در همه حال ، فرمانبردار باشد و مگر در معصيت خداى سبحان و حق فرزند بر پدر اين است ، كه براى او نامى نيكو برگزيند و نيكو ادبش كند و قرآنش بياموزد.
 392
  وَ قَالَ ع :
الْعَيْنُ حَقُّ، وَ الرُّقَى حَقُّ، وَ السِّحْرُ حَقُّ، وَ الْفَأْلُ حَقُّ، وَ الطِّيَرَةُ لَيْسَتْ بِحَقِّ وَ الْعَدْوَى لَيْسَتْ بِحَقِّ وَ الطِّيبُ نُشْرَةٌ، وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ، وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ.
  و فرمود (ع ):
چشم زخم راست است و افسون راست است و سحر راست است و تفاءل راست است . فال بد زدن راست نيست . سرايت بيمارى از يكى به ديگرى راست نيست . بوى خوش بيمار را بهبود بخشد و عسل بيمارى را بهبود بخشد و سوارى بيمارى را بهبود بخشد و نظر به سبزه بيمارى را بهبود بخشد.
 393
  وَ قَالَ ع :
مُقَارَبَةُ النَّاسِ فِي اءَخْلاَقِهِمْ اءَمْنٌ مِنْ غَوَائِلِهِمْ.
  و فرمود (ع ):
موافقت با مردم در خلق و خويشان ، سبب ايمنى است از آسيبشان .
 394
  وَ قَالَ ع : لِبَعْضِ مُخَاطِبِيهِ وَ قَدْ تَكَلَّمَ بِكَلِمَةٍ يُسْتَضْغَرُ مِثْلُهُ عَنْ قَوْلِ مِثْلِهَا: 
لَقَدْ طِرْتَ شَكِيرا وَ هَدَرْتَ سَقْبا.
قال الرضى :
وَ الشَّكِيرُ هاهنا: اءولُ مَا يَنْبُتُ مِنْ رِيشِ الطَّائِرِ قَْبلَ اءَنْ يَقْوَى و يَسْتَحْصِفَ. وَالسَّقْبُ الصَّغيرُ مِنَ الا بِلِ وَ لا يَهْدِرُ إ لا بَعْدَ اءَنْ يَسْتَفْحِلَ.
  به يكى از مخاطبان خود كه سخنى بر زبان آورد، كه چون اويى از گفتن چنان سخنى حقيرترمى نمود، فرمود: 
هنوز پر بر نياورده پريدى ، و در كرّگى بانگ كردى .
رضى گويد :
در اين عبارت (شكير) نخستين پرهاى پرنده است ، پيش از آنكه قوت گيرد و محكم شود. و (سقب ) كره شتر است زيرا شتر تا بزرگ نشود، بانگ نكند.
 395
  وَ قَالَ ع :
مَنْ اءَوْمَاءَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِيَلُ.
  و فرمود (ع ):
كسى كه به كارهاى گوناگون مى پردازد، چاره سازيهايش كارسازش ‍ نتواند بود.
396
  وَ قَالَ ع : وَ قَدْ سُئِلَ عَنْ مَعْنَى قَوْلِهِمْ: (لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ):
إِنَّا لاَ نَمْلِكُ مَعَ اللَّهِ شَيْئاّ، وَ لاَ نَمْلِكُ إِلا مَا مَلَّكَنَا، فَمَتَى مَلَّكَنَا مَا هُوَ اءَمْلَكُ بِهِ مِنَّا كَلَّفَنَا، وَ مَتَى اءَخَذَهُ مِنَّا وَضَعَ تَكْلِيفَهُ عَنَّا.
  در معنى لا حول و لا قوة الّا بالله ، كه مى گويند از او پرسيدند، فرمود:
ما با وجود خدا مالك چيزى نيستيم . و مالك نمى شويم ، مگر آنچه او ما را مالك آن گردانيده است . پس هرگاه به ما چيزى عطا كند كه او از ما سزاوارتر به آن باشد ما را تكليفى بر عهده گذاشته است و هرگاه آن را از ما گرفت ، تكليف خود را از ما برداشت .
 397
  وَ قَالَ ع : لِعَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ رَحِمَةُ اللَهُ وَ قَدْ سَمِعَهُ يُرَاجِعُ الْمُغِيرَةَ بْنَ شُعْبَةَ كَلاَما: 
دَعْهُ يَا عَمَّارُ، فَإِنَّهُ لَمْ يَأْخُذْ مِنَ الدِّينِ إِلا مَا قَارَبَتْهُ مِنَ الدُّنْيَا، وَ عَلَى عَمْدٍ لَبَسَ عَلَى نَفْسِهِ لِيَجْعَلَ الشُّبُهَاتِ عَاذِرا لِسَقَطَاتِهِ.
  شنيد كه عمار بن ياسر(23) با مغيرة بن شعبه (24) گفتگو مى كند، آن حضرت به عمّارفرمود: 
اى عمار، مغيرة را به حال خود واگذار. زيرا او از دين نگرفته ، مگر همان كه او را به دنيا نزديك مى كند. بعمد، حق را بر خود مشتبه ساخته تا براى خطاهاى خود عذرى بياورد.
 398
  وَ قَالَ ع :
مَا اءَحْسَنَ تَوَاضُعَ الْاءَغْنِيَاءِ لِلْفُقَرَاءِ طَلَبا لِمَا عِنْدَ اللَّهِ! وَ اءَحْسَنُ مِنْهُ تِيهُ الْفُقَرَاءِ عَلَى الْاءَغْنِيَاءِ اتِّكَالاً عَلَى اللَّهِ.
  و فرمود (ع ):
چه نيكوست فروتنى توانگران در برابر بينوايان ، براى به دست آوردن خشنودى خداوند، و نيكوتر از آن ، مناعت بينوايان است در برابر توانگران به سبب توكلى كه بر خداى دارند.
399
  وَ قَالَ ع :
مَا اسْتَوْدَعَ اللَّهُ امْرَأً عَقْلاً إِلا لِيَسْتَنْقَذَهُ بِهِ يَوْما مَا.
  و فرمود (ع ):
خداوند، عقل را به انسان وديعت نداد، مگر اينكه ، روزى سبب نجات او گردد.
 400
  وَ قَالَ ع :
مَنْ صَارَعَ الْحَقَّ صَرَعَهُ.
  و فرمود (ع ):
هر كه با حق پنجه در افكند، حق او را بر زمين زند.