421
  وَ قَالَ ع :
إِنَّ اءَعْظَمَ الْحَسَرَاتِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَسْرَةُ رَجُلٍ كَسَبَ مَالاً فِي غَيْرِ طَاعَةِ اللَّهِ، فَوَرِثَهُ رَجُلٌ فَاءَنْفَقَهُ فِي طَاعَةِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ، وَ دَخَلَ الْاءَوَّلُ بِهِ النَّارَ.
  و فرمود (ع ):
بزرگترين حسرتها، در روز قيامت ، حسرت كسى است كه در نافرمانى خداوند، مالى گرد آورد و ديگرى آن را به ارث برد و در راه خداى سبحان انفاقش كند و به بهشت رود و آن مرد نخستين را به سبب آن به دوزخ برند.
 422
  وَ قَالَ ع :
إِنَّ اءَخْسَرَ النَّاسِ صَفْقَةً، وَ اءَخْيَبَهُمْ سَعْيا، رَجُلٌ اءَخْلَقَ بَدَنَهُ فِي طَلَبِ آمَالِهِ، وَ لَمْ تُسَاعِدْهُ الْمَقَادِيرُ عَلَى إِرَادَتِهِ، فَخَرَجَ مِنَ الدُّنْيَا بِحَسْرَتِهِ، وَ قَدِمَ عَلَى الْآخِرَةِ بِتَبِعَتِهِ.
  و فرمود (ع ):
زيانكارترين مردم در داد و ستد و نوميدترين آنها در سعى و كوشش ‍ مردى است كه جسم خود را در طلب مال فرسوده سازد و قضا او را در رسيدن به خواستهايش يارى نكرده باشد، پس حسرت زده از دنيا برود و با بار گناهانش به سراى ديگر در آيد.
 423
  وَ قَالَ ع :
الرِّزْقُ رِزْقَانِ: طَالِبٌ وَ مَطْلُوبٌ، فَمَنْ طَلَبَ الدُّنْيَا طَلَبَهُ الْمَوْتُ حَتَّى يُخْرِجَهُ عَنْهَا، وَ مَنْ طَلَبَ الْآخِرَةَ طَلَبَتْهُ الدُّنْيَا حَتَّى يَسْتَوْفِيَ رِزْقَهُ مِنْهَا.
  و فرمود (ع ):
روزى بر دو گونه است يكى آنكه او تو را طلب مى كند و ديگرى آنكه تو در طلبش هستى . هر كه دنيا را طلب كند، مرگ در طلب اوست تا از دنيا بيرونش برد و هر كه آخرت را طلب كند، دنيا او را طلب كند و روزيش را بتمامى به او رساند.
 424
  وَ قَالَ ع :
إِنَّ اءَوْلِيَاءَ اللَّهِ هُمُ الَّذِينَ نَظَرُوا إِلَى بَاطِنِ الدُّنْيَا إِذَا نَظَرَ النَّاسُ إِلَى ظَاهِرِهَا، وَ اشْتَغَلُوا بِآجِلِهَا إِذَا اشْتَغَلَ النَّاسُ بِعَاجِلِهَا، فَاءَمَاتُوا مِنْهَا مَا خَشُوا اءَنْ يُمِيتَهُمْ وَ تَرَكُوا مِنْهَا مَا عَلِمُوا اءَنَّهُ سَيَتْرُكُهُمْ، وَ رَاءَوُا اسْتِكْثَارَ غَيْرِهِمْ مِنْهَا اسْتِقْلاَلاً، وَ دَرَكَهُمْ لَهَا فَوْتا، اءَعْدَاءُ مَا سَالَمَ النَّاسُ وَ سِلْمُ مَا عَادَى النَّاسُ، بِهِمْ عُلِمَ الْكِتَابُ، وَ بِهِ عَلِمُوا وَ بِهِمْ قَامَ الْكِتَابُ وَ بِهِ قَامُوا، لاَ يَرَوْنَ مَرْجُوّا فَوْقَ مَا يَرْجُونَ، وَ لاَ مَخُوفا فَوْقَ مَا يَخَافُونَ.
  و فرمود (ع ):
دوستان خدا كسانى اند كه به باطن دنيا نگريستند، در حالى كه ، ديگران به ظاهر آن مى نگرند. آنان به كار آخرت پرداختند، در حالى كه ، ديگران به كار دنيا پردازند. از دنياى خود دور كردند، آنچه را كه مى ترسيدند، سبب هلاكتشان شود و ترك كردند، آنچه را كه مى دانند كه سرانجام تركشان خواهد كرد. بهره مند شدن فراوان ديگران را از دنيا، بيمقدار شمردند و به دست آوردنش را با از دست دادن آن يكى دانستند. با آنچه مردم ديگر دوست هستند، دشمن اند و با آنچه مردم ديگر دشمن اند، دوست هستند. قرآن به آنان دانسته شد و خود داناى آن هستند. كتاب خدا به ايشان بر پاست و آنان به كتاب خدا بر پايند. بيش از آنكه بدان اميد بسته اند، نمى بينند و از چيزى ، جز آنچه بايد از آن بترسند، نمى ترسند.
 425
  وَ قَالَ ع :
اذْكُرُوا انْقِطَاعَ اللَّذَّاتِ، وَ بَقَاءَ التَّبِعَاتِ.
  و فرمود (ع ):
به پايان رسيدن خوشيها و برجاى ماندن عواقب ناگوارشان را همواره به ياد داشته باشيد.
 426
  وَ قَالَ ع :
اخْبُرْ تَقْلِهِ
قال الرضى :
وَ مِنْ النَّاسِ مَنَْيْروِي هذا لِرسُولِ، ص وَ مِمَّا يُقَوَّي اءنَّهُ مِنْ كَلام اءمير المؤ منين ع ، ما حَكاهُ ثَعْلَبُ قالَ: حَدِّثنا ابنُ الا عرابي قالَ: قالَ الماءمُون : لو لا اءنَ عَليَا ع ، قالَ: اخْبُرْ تَقْلِه ، لَقُلْتُ اءنَا: اِقْلِهْ تَخْبُرْ.
  و فرمود (ع ):
امتحان كن تا دشمن گردى .
رضى گويد :
بعضى اين عبارت را به رسول الله (ع ) نسبت داده اند. ولى از دلايلى كه نسبتش را به على (ع ) قوت مى بخشد، مطلبى است كه ثعلب از ابن الاعرابى روايت كرده كه مى گويد ماءمون مى گفت كه اگر على نگفته بود (اخبر تقله ) من مى گفتم (اقله تخبر) با آنها دشمنى كن تا امتحانشان كرده باشى .
 427
  وَ قَالَ ع :
مَا كَانَ اللَّهُ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الشُّكْرِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّيَادَةِ وَ لاَ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الدُّعَاءِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْإِجَابَةِ وَ لاَ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ التَّوْبَةِ وَ يُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَةِ.
  و فرمود (ع ):
نشود كه خدا در شكر را به روى بنده اى بگشايد، در حالى كه ، در افزون شدن نعمت را به رويش بسته باشد. و نشود كه در توبه را بگشايد، در حالى كه ، در آمرزش را بسته باشد.
 428
  وَ قَالَ ع :
اءَوْلَى النَّاسِ بِالْكَرَمِ مَنْ عُرِقَتْ فِيِهِ الْكِرَامُ.
  و فرمود (ع ):
شايسته ترين مردم به كرم ، كسى است كه به گوهر كريمتر باشد.
 429
  وَ سُئِلَ منه ع : اءَيُّمَا اءَفْضَلُ: الْعَدْلُ، اءَوِ الْجُودُ؟ فَقَالَ ع :
الْعَدْلُ يَضَعُ الْاءُمُورَ مَوَاضِعَهَا، وَ الْجُودُ يُخْرِجُهَا عَنْ جِهَتِهَا، وَالْعَدْلُ سَائِسٌ عَامُّ، وَالْجُودُ عَارِضٌ خَاصُّ، فَالْعَدْلُ اءَشْرَفُهُمَا وَ اءَفْضَلُهُمَا.
  از آن حضرت پرسيدند كه كدام يك از اين دو برترند عدالت يا بخشندگى فرمود: 
عدالت ، هر چيز را به جاى خود مى نهد و بخشندگى آن را از جاى خود بيرون مى نهد. عدل ، نگاهدارنده همگان است و بخشندگى ، تنها كسى را در بر مى گيرد كه بخشش نصيب او شده . پس ، عدالت از بخشندگى شريفتر و برتر است .
 430
  وَ قَالَ ع :
النَّاسُ اءَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا.
  و فرمود (ع ):
مردم دشمن چيزهايى هستند كه نمى دانند.
 431
  وَ قَالَ ع :
الزُّهْدُ كُلُّهُ بَيْنَ كَلِمَتَيْنِ مِنَ الْقُرْآنِ: قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ (لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى م ا ف اتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِم ا آت اكُمْ) وَ مَنْ لَمْ يَأْسَ عَلَى الْمَاضِي وَ لَمْ يَفْرَحْ بِالْآتِي فَقَدْ اءَخَذَ الزُّهْدَ بِطَرَفَيْهِ.
  و فرمود (ع ):
همه زهد، ميان دو كلمه از قرآن قرار گرفته است . خداى تعالى مى فرمايد (تا بر آنچه از دستتان مى رود اندوهگين نباشيد و بدانچه به دستتان مى آيد شادمانى نكنيد)(25). كسى كه بر گذشته تاءسف نخورد و بر آينده شادمان نباشد زهد را از دو سوى آن گرفته است .
 432
  وَ قَالَ ع :
الْوِلاَيَاتُ مَضَامِيرُ الرِّجَالِ.
  و فرمود (ع ):
حكومتها ميدان مسابقت مردان هستند.
 433
  وَ قَالَ ع :
مَا اءَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزَائِمِ الْيَوْمِ.
  و فرمود (ع ):
چه تصميمهاى مهم روز را كه خواب ناچيز كند.
 434
  وَ قَالَ ع :
لَيْسَ بَلَدٌ بِاءَحَقَّ بِكَ مِنْ بَلَدٍ، خَيْرُ الْبِلاَدِ مَا حَمَلَكَ.
  و فرمود (ع ):
براى تو هيچ شهرى بهتر از شهر ديگر نيست . بهترين شهرها شهرى است كه تو را بپذيرد و در آن آسوده باشى .
 435
  وَ قَالَ ع : وَ قَدْ جَاءَهُ نَعْيُ الْاءَشْتَرِ رَحِمَهُ اللَّهُ:
مَالِكٌ وَ مَا مَالِكٌ؟ وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ جَبَلاً لَكَانَ فِنْدا، وَ لَوْ كَانَ حَجَرا لَكَانَ صَلْدا؛ لاَ يَرْتَقِيهِ الْحَافِرُ وَ لاَ يُوفِي عَلَيْهِ الطَّائِرُ.
قال الرضى :
وَ الْفِنْدُ المُنْفَرِدْ مِنَ الْجِبالِ.
  هنگامى كه خبر مرگ مالك اشتر، رحمه الله ، به او رسيد، فرمود:
مالك ، مالك چه بود به خدا سوگند، اگر كوه مى بود، كوهى بى همتا و سرافراز بود و اگر صخره اى بود، صخره اى سخت بود كه سم هيچ ستورى آن را نمى سود و هيچ پرنده اى به اوجش نتوانست پريد.
رضى گويد :
(فند) كوه هاى منفرد و جدا از ديگر كوهها را گويند.
 436
  وَ قَالَ ع :
قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ، خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.
  و فرمود (ع ):
اندكى كه پيوسته باشد به از بسيارى كه از آن ملول گردند.
 437
  وَ قَالَ ع :
إِذَا كَانَ فِي رَجُلٍ خَلَّةٌ رَائِقَةٌ فَانْتَظِرُوا اءَخَوَاتِهَا.
  و فرمود (ع ):
اگر در كسى صفتى شگفت ديديد، منتظر صفات همانند آن باشيد.
438
  وَ قَالَ ع : لِغَالِبِ بْنِ صَعْصَعَةَ اءَبِي الْفَرَزْدَقِ فِي كَلاَمٍ دَارَ بَيْنَهُمَا:
مَا فَعَلَتْ إِبِلُكَ الْكَثِيرَةُ؟
قَالَ :
دَغْدَغَتْهَا الْحُقُوقُ يَا اءَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ. فَقَالَ ع :
ذَلِكَ اءَحْمَدُ سُبُلِهَا.
  ميان امام على (ع ) و غالب بن صعصعه (26) پدر فرزدق ، گفتگويى بود، امام (ع ) از اوپرسيد: 
آن همه شتر كه داشتى چه شد؟
گفت :
اداى حقوق مردم ، آنها را پراكنده ساخت . امام (ع ) فرمود: بهترين راههاى پراكنده شدنشان همين بود.
 439
  وَ قَالَ ع :
مَنِ اتَّجَرَ بِغَيْرِ فِقْهٍ فَقَدِ ارْتَطَمَ فِي الرِّبَا.
  و فرمود (ع ):
هر كه علم فقه نداند و تجارت كند، در ورطه ربا افتد.
 440
  وَ قَالَ ع :
مَنْ عَظَّمَ صِغَارَ الْمَصَائِبِ ابْتَلاَهُ اللَّهُ بِكِبَارِهَا.
  و فرمود (ع ):
هر كه مصيبتهاى خرد را بزرگ شمارد، خدايش به مصيبتهاى بزرگ دچار خواهد كرد.

نوشتن دیدگاه