در قرآن مجید از شیطان نقل می کند که پس از اینکه به دلیل سجده نکردن بر انسان و تمرد از دستور الهی، رانده شد، به خداوند عرض کرد: ” قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ”؛”پروردگارا! مرا تا روزی که برانگیخته خواهند شد، مهلت ده”(حجر، ۳۶). شیطان در این درخواست دو مطلب را از خداوند متعال خواسته است: ۱. به او مهلت داده شود ۲. این مهلت تا قیامت و روز مبعوث شدن بندگان ادامه داشته باشد.
پاسخ حضرت حق تعالی به او چنین است: ” قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ * إِلى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ؛تو از مهلت یافتگانی، تا روز و وقت معلوم”(حجر، ۳۷و۳۸) خداوند متعال به او مهلت داده است و درخواست نخست او را اجابت کرده است. اما درخواست دوم او او را که خواسته بود تا روز قیامت مهلت داشته باشد اجابت نشده است، بلکه تا روز و وقت معلوم به او مهلت داده شده است. پرسش این است که ” وقت معلوم” چه زمانی است؟ در بحار الانوار، ج۶۰ ص۲۲۱، از امام صادق(ع) روایتی وارد شده است. ابن وهب از امام درباره سرنوشت ابلیس در آیه پرسش می کند که این روز، چه روز و زمانی ااست؟ امام می فرمایند: “ای وهب! آیا تصور می کنی که آن روز زمانی است که خدا در آن روز مردم را مبعوث می کند؟(چنین نیست) بلکه خداوند ابلیس را تا روز قیام قائم ما مهلت می دهد. در آن زمان حضرت، ابلیس را محکم می گیرند و گردن او را می زند و آن روز، زمان معلوم است.”
هدف اصلی انسان سعادت است و سعادت در جامعه بشری با حکومت حضرت مهدی(ع) حاصل می شود که در آن زمان زمین پر از عدل و داد می شود و خبری از کفر و ظلم نیست. در آن زمان، قلب ها از وسوسه های شیطانی پاک می شود و فساد نابود می شود. در این روز، ابلیس که کاری جز وسوسه و به انحراف کشاندن جامعه بشری ندارد، به عنوان اصل فساد، گردن زده می شود. پس منظور از کشته شدن ابلیس و شیطان به دست حضرت، به قتل رساندن شیطان و پایان مهلتی است که به شیطان داده بود.
البته قتل شیطان و ابلیس، به معنای از بین رفتن همه شیاطین به ویژه انسان های شیطان صفت نیست، زیرا تکلیف برقرار است و تکلیف دائر مدار اختیار خیر و شر است و برخی انسان ها هستند که نقش شیطان را برعهده دارند. ضمن اینکه نفس اماره نیز وجود دارد. امام رئیس شیطان ها را که نقشی اساسی برای انحراف و گناه دارد، از بین می برد.
پی نوشت ها:
برای آگاهی بیشتر به تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۱۶۷ـ ۱۶۹ ذیل آیه ۳۸ از سوره مبارکه حجر و ص ۱۸۴ ذیل بحث روایی آیه مذکور مراجعه شود.
منبع : شبستان
