سوال : نظر فقهای اهل سنت درباره شرط عدالت در امام جماعت چیست؟
پاسخ : بسیاری از محدثان اهل سنت نقل کرده اند که رسول خدا (ص) فرموده است: «صلّوا خلف کل برّ و فاجر»؛ (نماز بخوانید پشت سر هر نیک و بدی).(1)
و ازهمین رو فقهای عامه طبق این روایت فتوا داده اند که عدالت در امام جماعت شرط نیست.(2)
لذا ما در اینجا به نقل بعضی از اقوال علمای اهل سنت اشاره می کنیم:
اسحاق بن محمد سمرقندی می گوید: «نماز پشت سر هر نیک و بدی می شود خواند، زیرا پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «صلوّآ خلف کل بّر و فاجر». اگر چه آن کس زناکار یا می خواره باشد».(3)
البته باید گفت: فقهای حنفی و شیعه و برخی شافعیان بر این شرط (عدالت) بسیار تأکید کرده و صریحاً نماز جماعت با امام فاسق را باطل دانسته‌اند؛ ولی فقهای دیگر مذاهب اهل سنّت بیشتر بر اصل اقامه نماز جماعت تأکید کرده‌اند و امامت شخص فاسق را، به ویژه در نماز جمعه و نماز عید، جایز می‌دانند.(4)
و حتی به گفته شافعی جایز است که مسافر به فردی اقتدا کند که در اصلِ مسلمان بودنِ او تردید دارد.(5) البته اگر مسافر بعداً از مسلمان نبودن او اطمینان یابد، باید دوباره نمازش را به جای آورد(6).
مالکیان هم معتقدند امام نباید مرتکب فسقی شود که به صحت نماز خلل وارد کند، مثلاً نباید نمازش را بدون وضو یا بدون قرائت سوره حمد به جای آورد؛ ولی ارتکاب فسق های خارج از نماز؛ مانند شرابخواری یا زنا، موجب بطلان امامت او نمی‌شود.(7)
***************************
(1). کنزالعمال، ج 5، ص 54، ح 14815؛ تاریخ بغداد، ج 6، ص 403؛ طبقات ابن سعد، ج 4،ص 149؛ عوالی اللئالی، ج 1، ص 28؛ ومحاضرات الأدباء ومحاورات الشعراء والبلغاء، ج2، ص461.
(2). الفقه علی المذاهب الاربعه، ج1، ص 409-428.
(3). السوادالاعظم، سمرقندی، تصحیح عبدالحی حبیبی، کابل، چاپ بنیاد فرهنگ ایران، ص 34.
(4). ابن قدامه، ج2، ص22؛ زحیلی، ج2، ص1200؛ شافعی، ج1،ص193.
(5). رجوع کنید به کتاب شافعی، ج1، ص190.
(6). خطیب شربینی، ج1، ص241.
(7). زحیلی، ج2، ص1200.
