وَ لَوْ نَشاءُ لَطَمَسْنا عَلى أَعْيُنِهِمْ فَاسْتَبَقُوا الصِّراطَ فَأَنّى يُبْصِرُونَ

ترجمه :
66. و اگر مشيّت تعلق گرفت، هرآينه محو مى‌كنيم بر چشم‌هاى آن‌ها و منقلب مى‌كنيم، پس استباق[1]  مى‌كنند راه را پس از كجا بينا مى‌شوند و راه را پيدا مى‌كنند و مى‌بينند؟[2]
 
تفسير :
(وَ لَوْ نَشاءُ) يعنى قدرت داريم و مى‌توانيم (لَطَمَسْنا عَلى أَعْيُنِهِمْ) «طمس» به معنى محو و نابودى و انقلاب و تغيير دادن است، چنانچه در حق قوم لوط مى‌فرمايد: (فَطَمَسْنا أَعْيُنَهُمْ)[3]  يعنى كور كرديم آن‌ها را و مى‌فرمايد: (مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها)[4]  يعنى صورت‌ها به پشت برمى‌گردد :  
(رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ)[5]  يعنى از بين ببر اموال آن‌ها را (فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ)[6]  در اينجا به معنى كورى است، چنانچه در جاى ديگر مى‌فرمايد: (وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى * قالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِى أَعْمى وَقَدْ كُنْتُ بَصِيراً * قالَ كَذلِکَ أَتَتْکَ آياتُنا فَنَسِيتَها وَ كَذلِکَ الْيَوْمَ تُنْسى)[7]  ونيز مى‌فرمايد: (وَ مَنْ كانَ فِى هذِهِ   أَعْمى فَهُوَ فِى الاْخِرَةِ أَعْمى وَ أَضَلُّ سَبِيلاً)[8] .
 (فَاسْتَبَقُوا الصِّراطَ) طلب مى‌كنند راه را، يعنى مى‌خواهند راهى و طريقى پيدا كنند، لكن (فَأَنّى يُبْصِرُونَ) پس از كجا پيدا مى‌كنند و بينا مى‌شوند؟
تنبيه :
انسان تا در دنيا هست مى‌تواند اخلاق و صفات و ملكات خود را تغيير دهد، لكن پس از مردن با هر صفت و خلق و ملكه هست باقى مى‌مانند. اين‌ها كه قلب آن‌ها در دنيا كور است ]و[ حق را مشاهده نمى‌كنند به واسطه سياهى قلب، عناد، عصبيت، كبر و نخوت ]و[ قساوت، فرداى قيامت هم با اين صفات هستند و چون باطن‌ها ظاهر مى‌شود (يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ)[9]  است كورى آن‌ها ظاهر و مشهود مى‌گردد.

[1] .  استباق : سبقت گرفتن.
[2] .  ترجمه ديگر: و اگر بخواهيم، هرآينه فروغ از ديدگانشان مى‌گيريم تا در راه كج بر همپيشى جويند؛ ولى راه راست را از كجا مى‌توانند ببينند؟
[3] .  فروغ ديدگانشان را سترديم. سوره قمر: آيه 37.
[4] .  پيش از آنكه چهره‌هايى را محو كنيم و در نتيجه آن‌ها را به قهقرا بازگردانيم. سوره نساء :آيه 47.
[5] .  پروردگارا، اموالشان را نابود كن. سوره يونس: آيه 88.
[6] .  پس وقتى ستارگان محو شوند. سوره مرسلات: آيه 8.
[7] .  و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‌كنيم. مى‌گويد: پروردگارا، چرا مرا نابينا محشوركردى با آنكه بينا بودم؟ مى‌فرمايد: همان‌طور كه نشانه‌هاى ما بر تو آمد و آن را بهفراموشى سپردى، امروز همان‌گونه فراموش مى‌شوى. سوره طه: آيات 124 ـ 126.
[8] .  و هر كه در اين دنيا كوردل باشد در آخرت هم كوردل و گمراه‌تر خواهد بود. سوره اسراء :آيه 72.
[9] .  آن روز كه رازها همه فاش شود. سوره طارق: آيه 9.