چکیده: ارواح مؤمنان در «وادى السّلام» و ارواح كافران و معاندان در «بَرَهُوت» جمع خواهند شد؛
برهوت
اگر به روایاتی که از اهل بیت(علیهم‌السلام) رسیده است، دقت کنیم خواهیم دید آن بزرگواران بیان کرده‌اند ارواح همه مومنین در یک مکان و ارواح همه کافران و معاندین نیز در یک مکان جمع خواهند شد؛ یعنی هر کجای عالم مومنی بمیرد، روح او به آن سرزمین منتقل می‌شود، و هر کجای عالم، کافر و دشمن اهل بیت(علیهم‌السلام) بمیرد، روحش به سرزمینی که مخصوص کفار و گناه‌کاران است برده می‌شود.
از این روایات ـ که تعداد آن‌ها کم هم نیست ـ استفاده می‌شود ارواح مؤمنان در «وادى السّلام» و ارواح كافران و معاندان در «بَرَهُوت» جمع خواهند شد؛ «وادی السلام» همان‌طور که علامه مجلسی(رحمه الله علیه) نیز بیان کرده است، مکانی است بین کوفه و نجف،[1] که همه ارواح مومنین در هر کجا که باشند در آن مکان جمع می‌شوند؛ امام صادق(علیه‌السلام) در این باره فرمودند: «هیچ بنده مومنی در شرق عالم یا در غرب آن نیست که بمیرد، مگر این‌که خداوند متعال روح او را به «وادی السلام» می‌آورد».[2]
در حدیث دیگری نقل شده شخصی به حضرت عرض کرد برادرم در بغداد است و می‌ترسم همان‌جا بمیرد، امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: ترسی نداشته باش؛ زیرا خداوند متعال ارواح مومنین را در «وادی السلام» جمع می‌کند و لو این‌که در شرق عالم یا در غرب آن باشند. راوی می‌گوید: پرسیدم «وادی السلام» کجاست؟ حضرت فرمودند: «پشت کوفه است».[3]
«برهوت» نیز نام يك چاه عميقى است در «حَضْرَموت» كه كسى قدرت پایين رفتن از آن و رسيدن به قعر آن را ندارد. در حديث از حضرت امیرالمؤمنین امام على (عليه‌السّلام) وارد شده است که فرمودند: «بدترین چاه در روی زمین، برهوت است».[4] «برهوت» در سرزمين «حَضْرَمَوت» در جنوب يمن، قرار دارد؛ در آن چاه، مارهاى سياه، عقرب‌ها، جغدها و حيوانات وحشى آن‌قدر فراوان‌اند كه كسى قدرت عبور از آن‌را ندارد، هم‌چنین دارای گرماى سوزانی است كه یک دقيقه از آن قابل تحمل نيست.[5]
امام صادق(علیه‌السلام) در توصیف «برهوت» فرمودند: «در پشت يمن يك وادى است كه به آن برهوت گفته مي‌شود، و در آن‌جا سكونت ندارد مگر مارهاى سياه و جغد؛ در آن‌جا چاهى است به نام «بَلَهوت» كه هر صبح و شام ارواح مشركين را به آن‌جا مي‌برند تا از آبى كه چون فلز گداخته گرم و چون چرك مخلوط شده با خون است، بياشامند».[6]
بنابراین؛ با توجه به این روایات، همه مومنان و شیعیان راستین ائمه اطهار(علیهم‌السلام) در هر کجای عالم و از هر نوعی که باشند عرب، فارس، آمریکایی، اورپایی و... زمانی‌که از دنیا بروند، روحشان در کنار هم جمع شده و در یک مکان خواهند بود. هم‌چنین است حال کفار و مشرکین و معاندین و طغیان‌گران؛ يعني در هر کجای عالم كه باشند، همه در یک مکان، جمع شده و در عذاب خدا خواهند بود.
منبع : رهروان ولایت
------------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. بحارالأنوار، ج 97، ص 234.
[2]. همان.
[3]. الكافي، ج 3، ص 244.
[4]. همان، ص246.
[5]. معاد شناسى، ج3، ص: 271.
[6]. الکافی، ج8، 261.