هر چند پيامبران، ائمه واولياى الهى از آغاز تاريخ تا کنون، جز در مقاطع کوتاه، توفيق به برپايى نظام عادلانه نيافته‌اند، اما در پايان تاريخ، با پيروزى حق بر باطل وتشکيل حکومت صالحان به رهبرى حضرت بقية ‌الله ‌الاعظم ـ ارواحنا فداه ـ نظام عادلانه محقق خواهد شد. به نظر مى رسد مهم‌ترين ساز وکار تحقق عدالت، در تمام وجوه آن، از ديدگاه ومنظر الهى، آگاه کردن مردم به حق وحقيقت ورهبرى الهى است تا انتظار براى ظهور امام زمان وتشکيل حکومت جهانى حضرت در سطح جهان محقق شود.
با توجه به چارچوب نظرى ارائه شده در مقدمه اين پژوهش، که متخذ از سوره حمد بود، مى توانيم بگوييم نظام‌هاى سياسى اجتماعى که به وسيله انسان ساخته شده‌اند ويا ساخته خواهند شد، در سه مدل کلان قابل تصورند:
1. نظام‌هايى که در شکل‌گيرى واستمرار خود، هيچ‌گونه تقيدى به رضايت خداوند ونيز رضايت مردم ندارند. براساس اين تعريف‌، به اين نظام‌ها، نظام‌هاى استبدادى، ديکتاتورى، توتاليتر و... گفته مى شود. طبيعى وبديهى است که نظام‌هاى طاغوتى، فرعونى واستبدادى، متناسب با مقتضيات زمان ومکان، مى توانند در اشکال گوناگونى جلوه کنند.
2. نظام‌هايى که در شکل‌گيرى واستمرار خود ميکوشند رأى اکثريت مردم را با خود داشته باشند، ولى مقيد به رضايت الهى نيستند ويا مقيدند که بر اساس آموزه‌هاى دينى کارى را انجام ندهند. طبق تعريف‌، اين دسته از نظام‌ها، نظام‌هاى دمکراتيک خوانده مى شوند.
3. نظام‌هايى که در شکل‌گيرى واستمرار خود، برآنند تا رضايت الهى ورضايت مردمى را با خود داشته باشند. اين دسته از نظام‌ها، نظام‌هاى سياسى مردم‌سالار دينى ناميده مى شوند. بر اساس آموزه‌هاى شيعى، تحقق نظام سياسى دينى سه مرحله دارد:
مرحله اول‌، شايستگى ولياقت کسانى است که قرار است از سوى خدا به رهبرى انتخاب شوند. هيچ فردى تا شايستگى نداشته باشد، حکم الهى نصيب او نمى شود. اين همان پاسخى است که خداوند متعال به ابراهيم فرمود: (لا ينال عهدى الظالمين).
مرحله دوم‌، مشروعيت الهى است. مشروعيت مرتبه صدور حکم امامت جامعه از سوى خداوند متعال است.
مرحله سوم‌، مقبوليت مردمى است. انتخاب وبيعت مردم سبب مى شود تا رهبر مبسوط‌‌اليد شود وبتواند نظام الهى را مستقر سازد. استقرار نظام سياسى اجتماعى دينى، به معنى اسقرار عدالت نيز خواهد بود؛ زيرا رهبر الهى ساختارها، قوانين وکارکردهاى عادلانه را مى شناسد.
براى مثال‌، مراحل سه‌گانه را بر حکومت نبوى تطبيق مى کنيم: پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) که در چهل‌‌سالگى به پيامبرى برگزيده شد، پيش از چهل سالگى از لياقت وشايستگى برخوردار بود، در چهل سالگى مشروعيت نيز يافت، اما پس از سيزده سال فعاليت در مکه وبا پيوستن جمعى از مردم يثرب‌، بسط يد يافت وتوانست نظام اجتماعى وسياسى دينى تشکيل دهد. حکومت مهدوى نيز چنين است. امام مهدى (عجل الله فرجه) به عنوان رهبر الهى از سوى خدا به امامت منصوب شده است. ظهور او زمانى است که انتظار مردم براى آمدن او در سطح جهانى تحقق پيدا کند واين به معناى انتخاب او به وسيله مردم وبيعت مردم با او است.
علاوه بر آنچه گفته شد، به طور خاص‌، تحقق عدالت، به عنوان هدف ميانى دولت اسلامى ومهدوى ونيز تقرب به خدا، به عنوان هدف نهايى دولت دينى، در حکومت حضرت مهدى (عجل الله فرجه) به شيوههاى زير تسريع خواهد شد: