تحقق اين دولت وظهور چنين مناسباتى، نتيجه ومحصول تحولى اساسى در درون انسانهاست. با ظهور دولت عدالت ورفع همه موانع ترتبيت، خردها به کمال مى رسد واخلاق نيکو کامل مى شود. ابوخالد کابلى از امام باقر عليه السلام درباره تحول مبارکى که در خرد واخلاق مردمان به دست مهدى عليه السلام صورت مى گيرد، چنين روايت کرده است: اذا قام قائمنا وضع يده على رؤوس العباد فجمع به عقولهم واکمل به اخلاقهم.(24) چون قائم ما قيام کند، دست خود را روى سر بندگان مى گذارد وبدين ترتيب خردهاى مردمان را به کمال مى رساند واخلاقشان را کامل مى کند. اصلاح روابط اقتصادى واجتماعى وسياسى جز در پرتو تربيتى الهى ممکن نمى شود، تربيتى که اساس آن بر رشدو اکمال خردها وفرزانگى مردمان قرار گرفته باشد. در خبرى ديگر از امام باقر عليه السلام در اين باره آمده است: اذا قام قائمنا وضع يده على رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم وکملت بها احلامهم.(25) چون قائم ما قيام کند دست خود را روى سر مردمان مى گذارد وبدين وسيله خردهاى بندگان را به کمال مى رساند وفرزانگى آنان را تمام مى نمايد.
بدين ترتيب در دولت مهدى عليه السلام، سيرت تربيتى آن حضرت چنين است که با تاييد الهى، خردهاى مردمان را به کمال رساند وفرزانگى را در آنان تمام نمايد،(26) ودر نتيجه با اين انقلاب فرهنگى، آرمانهاى اصلاحى در ابعاد سياسى، اجتماعى واقتصادى تحقق يابد وريشه دار گردد وپا بر جا بماند. انقلاب فرهنگى در دولت مهدى عليه السلام چنان عميق وفراگير است که همه مردم علم وحکمت مى آموزند، همگان با کتاب خدا وسنت پيامبر بر اساس فهمى عميق آشنا مى شوند تا جايى که زنان در خانه ها ر اساس کتاب خدا وسنت پيامبر قضاوت مى کنند. از امام باقر عليه السلام روايت شده است که فرمود: توتون الحکمه فى زمانه حتى ان المراه لتقضى فى بيتها بکتاب الله تعالى وسنه رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم.(27) در دولت مهدى عليه السلام به همه مردم علم وحکمت مى آموزند تا آنجا که زنان در خاه ها با کتاب خدا وسنت پيامبر قضاوت کنند. بى گمان هيچ انقلابى بدون يک تحول فکرى وفرهنگى اساسى، راه به جايى نخواهد برد وانقلابى عظيم چون انقلاب مهدى عليه السلام وتاسيس دولتى با آن ويژگيها که ياد شد، نيازمند انقلابى بزرگ در فرهنگ وآموزش وتربيت است. نظام الهى بر خرد وبصيرت ودانش استوار است وسلامت جوامع وآبادى سرزمينها، در معناى تام آن، بر معرفت وعلم تام استوار است. از اين رو در عصر حاکميت مهدى عليه السلام تحولى شگفت در علم ودانش رخ مى نمايد ودرهاى همه معرفتها ودانشها به روى مردمان گشوده مى شود. امام صادق عليه السلام فرموده است: العلم سبعه وعشرون حرفا فجميع ما جاءت به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتى اليوم غير الحرفين، فاذا قام قائمنا اخرج الخمسه والعشرين حرفا فبثها فى الناس وضم اليها الحرفين، حتى يبثها سبعه وعشرين حرفا.(28) علم ودانش بيست وهفت حرف است وتمام آنچه پيامبر براى مردم آورده اند، دو حرف بيش نبوده است ومردم تا کنون جز آن دو حرف را نشناخته اند اما هنگامى که قائم ما قيام کند، بيست وپنج حرف ديگر را آشکار مى سازد. رشد وشکوفايى علم ودانش در دولت مهدى عليه السلام تا آنجاست که ياران آن حضرت بدون هيچ واسطه اى با امام سخن مى گويند واو را مى بينند. در حديثى از امام صادق عليه السلام در اين باره آمده است: ان قائمنا اذا قام مد الله لشيعتنا فى اسماعهم وابصارهم حتى لا يکون بينهم وبين القائم بريد يکلمهم فيسمعون وينظرون اليه وهو فى مکانه.(29) هنگامى که قائم ما قيام کند خداوند چندان نيرو به گوش وچشم شيعيان ما مى دهد که ميان آنان وقائم قاصدى نخواهد بود، قائم با آنان سخن مى گويد وايشان نيز صداى او را همان جا که هست مى شنوند وبه او نگاه مى کنند. تحول فرهنگى در دولت مهدى عليه السلام، همه ابعاد وجودى مردمان را متحول مى کند واز نقص به کمال مى رساند. حتى بيماريها وضعفها وناتواناييهاى مردمان برطرف مى شود، مردمان خردمند، فرزانه، حکيم، عالم، سالم وقوى مى شوند. امام باقر عليه السلام فرموده است: من ادرک قائم اهل بيتى من ذى عاهه برا ومن ذى ضعف قوى.(30) هر کس قائم ما اهل بيت را ببيند، اگر بيمارى داشته باشد بهبود مى يابد وچنانچه ضعيف باشد نيرومند مى گردد.
پاورقی:
(24) بحار الانوار، ج 52، ص 336 (از الخرايج والجرايح).
(25) کمال الدين، ج 2، ص 675، بحار الانوار، ج 52، ص 328.
(26) اذا قام قائمنا وضع الله يده على رووس العباد فجمع بها عقولهم وکملت به احلامهم. امام باقر عليه السلام، الکافى، ج 1، ص 25.
(27) بحار الانوار، ج 52، ص 352 (از غيبه النعمانى).
(28) همان، ص 336. (از الخرايج والجرايح).
(29) همان.
(30) همان، ص 335 (از الخرايج والجرايح).