ازدواج موقت 28 در صد افزایش یافت
آمار ازدواج موقت نسبت به سال گذشته 28 درصد افزایش را نشان می دهد و این در حالی است که ازدواج دایم تنها 2 درصد افزایش را نشان می دهد .
{mosimage}
طی سال گذشته تعداد 634 هزارو 250 فقره ازدواج دایم در دفاتر ازدواج سراسر کشور به ثبت رسیده است که در مقایسه با آمار ازدواج های به ثبت رسیده در مدت مشابه سال قبل ، 2 درصد افزایش را نشان می دهد . همچنین تعداد ازدواجهای موقت به ثبت رسیده در دفاتر ازدواج 344 فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 28 درصد افزایش داشته است
دکتر فرجاد آسیب شناس اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبر گزاری مهر در توضیح علل افزایش ازدواج های موقت در جامعه گفت : در وهله اول ، بیشترین میزان ازدواج های موقت در میان زنان و مردان مطلقه است و پس از آن افرادی که یکبار ازدواج کرده اند و هنگامیکه همسر خود را تحت شرایطی از جمله بیماری و مرگ از دست می دهند ،به ازدواج موقت روی می آورند ودراینگونه ازدواجها هر کدام از طرفین سعی دارد که به نوعی خلاء عاطفی ناشی از نداشتن همسر را پر کند و چون این ازدواج ها مردان مسوولیتی را نمی پذیرند ، در نتیجه تمایل بیشتری نیز از طرف آنها برای ازدواج موقت دیده می شود .
وی ادامه می دهد : در حال حاضر ازدواج دایم در جامعه با سختی هایی مواجه شده است و خانواده ها در این مراسم ، شرایطی را برای ازدواج پیشنهاد می کنند کهگاه اجرای آن نا ممکن است ، در حالیکه در ازدواج موقت این موانع وجود ندارد و این کار راحت تر انجام شده و و مخالفتی نیز از جانب خانواده ها صورت نمی گیرد .
این آسیب شناس اجتماعی در مورد دوام چنین ازدواج هایی می گوید : وجود فرزندان ، همیشه به عنوان یک عامل مستحکم کننده بنیان خانواده در نظر گرفته می شود ، اما از آنجا که در چنین ازدواج هایی ،مرد و زن از فرزند دار شدن امتناع می ورزند ، به همین دلیل کانون خانواده از آن دوام و همبستگی برخوردار نیست و از آنجا که زن و مرد بسیار راحت این گونه ازدواج را پذیرفته ا ند ، بسیار راحت نیز از هم جدا می شوند .
قاعده مترقي اسلام
«ازدواج موقت يكي از مترقي‌ترين قواعد شرعي اسلام است كه در زمينه ارتباط ميان زن و مرد طراحي شده است.» اين نظر دكتر علي اصغر احمدي مدير مؤسسه روان‌شناسي دانشگاه تهران - درباره ازدواج موقت است.
او گرايش به ازدواج موقت را بر اساس يك چرخه، اين‌گونه توضيح مي‌دهد: «فردگرايي افراد، دور شدن آنها از جمع و گسسته‌شدن تدريجي ارتباطات جمع‌گرايانه، موجب شده ازدواج دائم براي عده‌اي امكان‌پذير نباشد. وقتي ميزان آماري ازدواج دائمي پايين است، اگر قاعده‌اي به نام ازدواج موقت هم نباشد، افراد ناگزير به روابط نامشروع روي مي‌آورند.
چنين ارتكاب به گناهي وقتي خطرناك مي‌شود كه پس از آن، ارتكاب به ساير گناه‌ها هم به‌راحتي انجام گيرد. ترك بسياري از واجبات، در همين مرحله انجام مي‌شود. پس وجود ازدواج موقت به عنوان يك روش شرعي و قانون لازم است».
احمدي معتقد است ازدواج موقت به يك شكل نيست و در حقيقت از نظر اسمي «موقت» است چون داراي زمان مشخص و شروط گوناگون است.
او با اشاره به مسئله زمان ازدواج، از ازدواج يك ساعته تا 99 ساله مي‌گويد و تاكيد مي‌كند كه افراد مي‌توانند در اين‌گونه ازدواجها، نحوه ارتباط، زمان و ميزان آن و البته مبلغي كه به عنوان مهريه به زن تعلق مي‌گيرد را مشخص كنند.
از نظر احمدي اين ازدواج، نوعي ازدواج انعطاف‌پذير است كه افراد مي‌توانند خود را با آن تطبيق دهند. آن دسته افرادي كه نياز به ازدواج دارند، با اين روش مي‌توانند علاوه بر رفع نياز، از مشكلات و گناهان ارتباطات غيرسالم هم رهايي يابند. در واقع ازدواج موقت باعث مي‌شود آن چيزي كه در نهان جامعه وجود دارد و به دليل عدم رعايت شئونات شرعي به زنا بدل مي‌شود، جنبه شرعي به خود گيرد و راه گناه را ببندد. به نظر دكتر احمدي، موضوع ثبت ازدواج در شناسنامه يا سند - چه در ازدواج دائم و چه در ازدواج موقت - يك امر مدني است، نه شرعي و به همين دليل، خواندن صيغه محرميت ميان افراد، بسيار مهم‌تر از ثبت آن است.
احمدي با پاسخ به اين سؤال كه آيا حاضر است فرزندانش ازدواج موقت كنند نشان مي‌دهد كه فقط در حرف با ازدواج موقت موافق نيست بلكه اين جريان برايش خيلي جدي است؛ «اگر من به عنوان پدر مطلع باشم كه فرزندم رابطه‌اي خارج از محدوده شرع دارد، حاضرم با رضايت كامل، شرايط انجام ازدواج موقت را براي فرزندم فراهم كنم تا حداقل آن رابطه مشروع باشد».
مدير مؤسسه روان‌شناسي دانشگاه تهران با اين جمله پاسخ ما را مي‌دهد. او البته ذكر مي‌كند كه ازدواج موقت براي دخترها مكروه است بلكه اين ازدواج براي افرادي سفارش شده كه به هر دليل از شرايط انجام ازدواج دائم محرومند.
مخالفت با شرع ممنوع
«مگر ما مي‌توانيم جلوي شرع اسلام بايستيم؟ ما شيعه‌ايم و موافق تمام قواعد و دستورات دين.» حامد سليمانيان هر چند با اين تصميم‌گيري، حتي از طرف خانواده و اطرافيانش تحت فشار قرار گرفته اما براي نظر خود دلايل خاصي دارد. حرف‌هاي او كه مديريت فرهنگسراي خانواده را بر عهده دارد، خواندني است؛ «ما نمي‌توانيم اصل ماجراي ازدواج موقت را زير سؤال ببريم ولي آنچه كه مطرح است اين است كه آيا ازدواج موقت در جامعه فعلي ما فرآيند مثبتي است يا نه؟».
سليمانيان معتقد است جامعه در مقابل اين ماجرا گارد گرفته و اين از دو جهت قابل بررسي است؛ اول اينكه چرا جامعه نسبت به ازدواج موقت ديد منفي دارد و ديگر اينكه چطور مي‌شود اين ديد منفي را از بين برد. ديد منفي جامعه قطعا به خاطر شنيدن، ديدن، خواندن يا تجربه كردن مواردي از تعدد زوجين از جانب افرادي بوده كه نبايد ازدواج موقت مي‌كرده‌اند يا نتوانسته‌اند بعد از ارتكاب چنين كاري، وضعيت زندگي خود را به صورت متعادل تحت كنترل داشته باشند.
اما پاك شدن اين موضع منفي فقط به آگاهي نيازمند است چون يك وجه ترس، ناداني است و اكثر مردم به خاطر عدم اطلاع، از ازدواج موقت مي‌ترسند. مردم نمي‌دانند ازدواج موقت چيست، براي چه افرادي توصيه مي‌شود و اصلا چه چهارچوبي دارد.
صيغه يك نوع نامزدي
«ازدواج موقت موضوعي است كه در صورت فراهم بودن شرايط، واجب است و در غير اين صورت حرام، درست مثل روزه كه براي عده‌اي ممنوع است.»
باهر كه استاد رشته رفتارشناسي دانشگاه شهيد بهشتي است، عقيده دارد متعه، صيغه و نكاح منقطع جزء امور خاص هستند. در امور عام، قانون بايد راهكار را مشخص كند اما در امور خاص، دستور خدا و نظر مراجع تقليد مهم است. مهم اين است كه ازدواج موقت براساس سنت، قرآن، اجماع و عقل، حرام اعلام نشده است.
حسين باهر به فتواي حضرت آيت‌الله گلپايگاني - مرجع تقليد - اشاره مي‌كند كه صيغه دختر بالغ رابدون اجازه پدر جايز مي داند. باهر به انتقاد از خانواده‌هايي مي‌پردازد كه اگر فرزندانشان دوست پسر يا دختر داشته باشند آن را عيب نمي‌دانند اما صيغه - كه يك نوع از نامزدي است - را بد مي‌دانند.
استاد رفتارشناسي دانشگاه شهيد بهشتي، درباره تفاوت ازدواج موقت ما با ازدواج‌هاي دوستانه‌اي كه در غرب رايج است، به حلقه مفقوده خدا محوري ميان غربيان اشاره مي‌كند.
باهر مي‌گويد:« در مسائل ديني ما، محور انجام امور، خداوند است، مثل نيتي كه براي خواندن نماز يا گرفتن روزه مي‌كنيم. جالب اينكه غربي‌ها بارها اعلام كرده‌اند كه هيچ ساز و كاري در دنيا نتوانسته مسئله جنسي را هدايت كند و تنها فقه شيعه است كه با اتخاذ مكانيزم عقد موقت توانسته اين موضوع را هدايت و جهت‌دهي كند. البته خيلي‌ها هم عادت كرده‌اند كه به دين به صورت گزينشي نگاه كنند. نمي‌توان به آنهايي كه مي‌خواهند فقط يك تكه از دين را به نفع خود مهم جلوه دهند، اجازه سوءاستفاده داد؛ يعني اگر كسي بخواهد در اصول اسلام فقط از صيغه بهره‌مند شود، آن شخص بايد محدود شود».
ازدواج موقت تعريف نشده است
فاطمه اميني - مدير كانون مهر و ماه (مركز برگزاري كلاس‌هاي آموزشي براي زوج‌هاي جوان در فرهنگسراي خانواده) – است؛ يكي از موافقان جدي ازدواج موقت كه البته انجامش را در شرايط فعلي دشوار مي‌داند. او مي‌گويد: «فلسفه وجود ازدواج موقت براي برطرف كردن مشكلات افرادي است كه شرايط لازم براي ازدواج دائم را ندارند. ازدواج موقت از زمان پيامبر(ص) وجود داشته تا اينكه در ايام خليفه بودن عمر ممنوع مي‌شود».
مدير كانون مهر و ماه مي‌گويد: «ازدواج موقت نوعي درمان خاص براي يك معضل خاص است. نمي‌توانيم بگوييم همه جوان‌هاي ما شرايط ازدواج دائم را ندارند چون همه ما در تجملات غرق شده‌ايم. شرايط ازدواج را خودمان سخت كرده‌ايم و حالا از بالا رفتن سن ازدواج و پايين آمدن آمار ازدواج نگرانيم. به همين دليل هم نبايد فكر كنيم همه جوان‌ها مي‌توانند ازدواج موقت انجام دهند.
اما از طرفي هم نمي‌شود ازدواج موقت را كلا قدغن كرد. در واقع اين كار ناديده گرفتن واقعيتي است كه در جامعه وجود دارد. واقعيت يعني افرادي كه بايد ازدواج كنند و ازدواج دائم هم برايشان مقدور نيست». اميني از دقيق بودن قواعد شرعي در ازدواج موقت مي‌گويد و اينكه ازدواج موقت نمي‌تواند به ضرر دختران تمام شود. او مي‌گويد: «براساس قواعد اسلام، دختران باكره براي انجام ازدواج موقت نياز به اذن پدر دارند و در تمام موارد ازدواج موقت، حدود ويژه‌اي بايد رعايت شود كه مدت زمان عقد و ميزان مهريه جزو مهم‌ترين آنهاست.»
يكي از تحليل‌هاي مهمي كه درباره ازدواج موقت وجود دارد، توسط شهيد مطهري بيان شده است. معلم شهيد معتقد است بين زماني كه بلوغ صورت مي‌گيرد تا هنگام ازدواج دختران و پسران، فاصله‌اي طولاني وجود دارد كه باعث بروز مشكلاتي خواهد شد. به همين دليل ايشان موضوع نامزدي اسلامي را مطرح مي‌كنند كه همان ازدواج موقت است.
