در روایات اسلامی شب و روز جمعه از سایر شب ها و روزها بهتر و با فضیلت تر یاد شده و بندگان به انجام عبادات حق تعالى و تقرب جستن به خدا با انجام کارهاى شایسته و ترک همه محرّمات الهى دعوت شده اند.
در باره اهمیت شب جمعه و استفاده از فرصت های معنوی این شب روایات مختلفی از اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده و پاداش فراوانی برای عبودیت و طلب آمرزش و توبه وعده داده شده است. از جمله امام صادق(علیه السلام) می فرماید: به راستی برای خدا در هر شب جمعه، آزاد شدگانی است از آتش، پس خود را در معرض رحمت الهی در شب و روز جمعه قرار دهید و کسی که در شب یا روز جمعه بمیرد، خداوند او را از آزمون قبر حفظ می‌کند و بر او مهر شهدا زده می‌شود. کسی نگوید در گذشته چنان بوده و عملش فلان بوده. برای او برائت از فشار قبر نوشته می‌شود و به منزله شهید خواهد بود. (1)
شبی که فرشته ها به زمین می آیند
در همین زمینه روایتی از امام رضا (علیه السلام) وجود دارد که شب جمعه را شب نزول رحمت و گشودن درهای مغفرت الهی بروی بندگان دانسته و می فرماید: إن الله تعالی ینزل ملکاً إلی سماء الدنیا کل لیلة، فی الثلث الأخیر، و لیلة الجمعة من أول اللیل، فیأمره فینادی: هل من سائل فأعطیه؟ هل من تائب فأتوب علیه؟ هل من مستغفر فأغفر له؟ یا طالب الخیر! أقبل و یا طالب الشرّ اقصر فلایزال ینادی بذلک حتی یطلع الفجر، فإذا طلع الفجر، عاد إلی محله من ملکوت السماء.(2)
البته اصل روایت را امام رضا (علیه السلام) زمانی ایراد فرمود که با حدیث تحریف شده‌ای دربارۀ نزول خداوند به آسمان دنیا رو به رو شدند و برای اصلاح باور مردم به توحید، از تحریف آن حدیث و حذف عبارت «نزول فرشتگان» از متن روایت خبر دادند. اصل ماجرا این است که ابراهیم بن محمود می‌گوید: به حضرت امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: « نظر شما دربارۀ حدیثی که مردم از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‌کنند چیست؟ با این مضمون که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده‌اند: إِنَّ الله تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَنْزِلُ کُلَّ لَیْلَة جُمُعَة إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا؛ خداوند تبارک و تعالی هر شب جمعه به آسمان دنیا پایین می‌آید. »
امام رضا (علیه السلام) در پاسخ فرمودند: «خداوند لعنت کند کسانی را که کلمات را از محل خود جا به جا و تحریف می‌کنند. به‌خدا قسم، رسول خدا چنین سخنی نگفته‌اند؛ بلکه فرموده‌اند: إِنَّ الله تَعَالَی یُنْزِلُ مَلَکاً إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا کُلَّ لَیْلَةٍ فِی الثُّلُثِ الْأَخِیرِ وَ لَیْلَة الْجُمُعَة فِی أَوَّلِ اللَّیْلِ...؛ (خداوند تعالی در ثلث آخر هر شب و هر شب جمعه از اول شب، فرشته‌ای به آسمان دنیا می‌فرستد و آن فرشته به فرمان خداوند ندا می‌کند: آیا هیچ درخواست کننده‌ای هست تا خواسته اش را برآورم؟ آیا هیچ توبه کننده‌ای هست تا توبه اش را بپذیرم؟ آیا هیچ استغفار کننده ای هست تا او را بیامرزم؟ ای که طالب خیر هستی، به این سو بیا، ای که به دنبال شر هستی، دست نگهدار. این فرشته تا طلوع فجر این ندا را ادامه می‌دهد و چون فجر طلوع کند، به محل خود در ملکوت آسمان باز می‌گردد. »
حرمت جمعه را نگه دارید!
ابو نصر بزنطی از حضرت امام رضا (علیه السلام) روایت کرده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: روز جمعه سید و بزرگ روزهاست،خدا پاداش نیکی ها را در آن روز دو برابر عطا مى کند و گناهان را محو مى سازد و درجات اهل ایمان را بالا مى برد و دعاها را مستجاب نماید و سختی ها را آسان و غم ها را از دل ها مى زداید و حاجت هاى بزرگ را روا کند. و روز جمعه روز افزونى است چرا که خدا لطف و مهر خویش را بر بندگان فزونى مى بخشد و گروه هاى بسیارى را از آتش دوزخ نجات می دهد؛ پس هرکه خدا را در آن روز بخواند و حق و حرمت آن روز را آنچنان که شایسته است بشناسد، به یقین خدا او را از آتش دوزخ رهایى دهد. پس چنانچه در روز جمعه یا شب آن از دنیا برود پاداش شهیدان را دارد و در قیامت ایمن از عذاب الهى برانگیخته مى شود؛ و هرکه حرمت جمعه را آنچنان که شاید نگاه ندارد و حقش را تباه کند،یا این که نماز جمعه به جا نیاورد،یا در آن مرتکب محرمات الهى شود،به یقین خدا او را در آتش دوزخ بسوزاند،مگر آنکه توبه کند.
پانوشت ها :
1. کافى، ج2، ص 148، ح 3 - نهج الدعاء، ج 1، ص 616
2. بحارالانوار، 2ج،ص 314
3. اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام ، صفحه 559
منبع :روزنامه قدس
