بدن در طول شبانه روز می بایست حدود 8 لیوان آب ویا مایعات دیگر دریافت کند تا با تصفیه بهتر از کلیه ها موجب سلامتی کلیه ها وهمچنین دفع سموم بدن شود.
گرفتن روزه بدون سحری نشان از قوی بودن، بنیه داشتن و قدرت بدنی بالا نیست. ممکن است شخص بتواند بدون سحری روزه بگیرد و ظاهراً برای او مشکلی پیش نیاید ولی نباید فراموش کند که:

1 - آسیب به کلیه‌ها : بخصوص در فصل گرما، حدود 12 ساعت نیاشامیدن آب و مایعات ممکن است باعث آسیب به کلیه‌ها و مجاری ادراری و احتمال سنگ ‌سازی کلیه‌ها به ویژه در خانواده‌هایی که کلیه‌ آنان مستعد سنگ سازی است بشود. در طی24 ساعت، حدود 5/2-2 لیتر مایعات نیاز داریم که باید کمک به تصفیه کلیه‌ها کند و مثل صافی کلیه دائماً نیاز به مایعات دارد.
2 - عدم دفع سموم : کلیه مواد سمی که مستقیم یا غیرمستقیم وارد بدن می‌شوند از قبیل نیتریت، نیترات مواد غذایی آشامیدنی، اورات، سولفات‌ها، آفت‌کش‌ها ی محیط موجود در میوه و سبزی‌ها، رنگ‌های مجاز و غیرمجاز و مواد غذایی و... برای دفع از کلیه‌ها می‌بایست محلول شده و یا بصورت نامحلول از کلیه‌ها و ادرار دفع شوند. لذا در روزه بدون سحری مدت طولانی مصرف نکردن مایعات ممکن است باعث تجمع مواد سمی در بدن شود.
3 - شخص در روزه بدون سحری توان جسمی، فکری و مغزی در طول روز بعد نخواهد داشت و راندمان کافی برای فعالیت روزمره ندارد.
4 - بعد عبادی و تقرب به درگاه خداوند و عبادت روزه در افرادی که روزه بدون سحری می‌گیرند، محقق نخواهد شد، زیرا ایام سحر زمان مناسبی برای عبادت و مناجات به درگاه خداوند است.
در ماه پر بركت رمضان ، به منظور حفظ سلامتی و بهره گیری بیشتر از روزه داری به ذکر برخی نکات مورد نیاز و مشترك اغلب روزه داران در مورد تغذیه سالم در این ماه، اشاره میشود.

غذاهای توصیه شده در وعده سحر :
به جهت سلامت بدن و بخصوص کلیه ها گرفتن روزه بدون سحری توصیه نمیشود. سحر باید زودتر از خواب برخیزیم بخصوص جهت نوجوانان روزه دار تا با آرامش بیشتر و جویدن کامل غذای سحر صرف شود. در سحر باید غذای کاملی مثل انواع خوراک ها و پلو خورش ها صرف شود تا بدن در طول روز دچار مشکل نشود. از لبنیات توصیه به مصرف ماست و از میوه ها و سبزیها می توان سیب،سبزی خوردن،سالاد ، گوجه فرنگی و هندوانه استفاده کرد. زیرا به علت درصد بالای آب میوه جات در طول روز احساس تشنگی کمتری به شخص دست خواهد داد. استفاده بیش از اندازه از برخی مواد مثل غذاهای چرب ،کشک ،ته دیگ، آش در هنگام سحر ممکن است در طول روز شخص را دچار تشنگی کند.
رژیم غذایی برای سحر باید متنوع باشد و همه نیازهای شخص را بر آورده کند .اگر امکان داشته باشد در وعده سحر یک کاسه کوچک سوپ جو میل شود، زیرا به دلیل نوع کربوهیدراتی که دارد احساس گرسنگی را در طول روز به تعویق می اندازد. علاوه بر سوپ جو در سحر، از نان ،سیب زمینی و برنج نیز می توان استفاده کرد.

غذاهای مناسب برای افطار
به علت آنکه قبل از افطار بدن حدود 12 ساعت گرسنه بوده است و مقدار ذخائر قند خون بدن که تنها غذای اختصاصی سیستم مغز و اعصاب است کاهش یافته ، بنابراین باید در وهله اول قند خون افزایش یابد. بهتر است افطار با یک استکان شیر گرم و خرما شروع شود. در مقایسه خرما و عسل با شیرینی های مرسوم در افطار مثل زولبیا و بامیه می توان گفت که ارزش غذائی خرما و عسل بسیار بالاتر از آنهاست. زیرا علاوه بر مواد قندی طبیعی که دارند. حاوی انواع ویتامین های مختلف و مواد معدنی مورد نیاز بدن هستند.
خطرات آلودگی شیمیایی زولبیا و بامیه به خصوص در زمان غوطه ور شدن آنها در روغن معمولا از کنترل ما خارج است. باید توجه داشت که مصرف بیش از حد شیرینی ها حتی خرما وعسل هم در افطار توصیه نمی شود. زیرا مانع صرف شام كامل شده و از طرف دیگر شیرینی اضافی در بدن تبدیل به چربی میشود و ممکن است خطر چاقی و افزایش وزن را داشته باشد .
مصرف حلیم در افطار به شرط نداشتن نمک و یا چربی زیاد و در حد اعتدال اشکالی ندارد. مصرف آش و سوپ های تند و پر ادویه در افطارممکن است اثرات سوء بر دستگاه گوارش داشته باشد وتوصیه نمیشود. در صورت مصرف سبزی در این ایام٬ انجام 5 مرحله ضدعفونی ضروری است.كه شامل: 1- آبكشی مقدماتی 2- انگل زدایی با چند قطره مایع ظرفشویی به مدت پنج دقیقه 3- آبكشی مجدد 4- میکرب زدایی با محلول پرکلرین بمدت ده دقیقه 5- آبكشی نهایی.

سایرغذاهای مورد توصیه برای افطار
کم آبی بدن موجب تاثیرمنفی در کلیه ها و احتمال عفونت و سنگ سازی می شود، بنابراین مصرف مایعات بین افطار و سحر در حد 8 لیوان و یا بیشتر توصیه می شود.توجه بفرمایید که مایعات فقط آب آشامیدنی نیست. انواع سبزی ها و میوه ها مثل هندوانه، خربزه، گوجه، خیار و یا چای کمرنگ ، شیر و سوپ حاوی مقدار آب بسیار بالایی هستند که آب موجود در این مواد غذایی نیز تامین كننده جزیی از مایعات مورد نیاز روزانه محسوب می شود.
ضمنا از آشامیدن آب و نوشابه های سرد در شروع افطار باید خودداری کرد. بهتر است که از مصرف قهوه و چای پر رنگ به علت مدر بودن که باعث دفع آب بدن می شود،نیز پرهیز شود. در صورت علاقه به مصرف دوغ، ترجیحا در منزل تهیه شود، زیرا دوغ های صنعتی دارای نمک و گاز بالایی هستند. مصرف نوشابه های گازداربه منظور رفع عطش در سحر و افطار توصیه نمیشود، زیرا ضمن تخلیه كلسیم بدن و پوكی استخوان باعث افزایش تشنگی نیز میشود. علاوه بر آن یك لیوان نوشابه معادل مصرف 10 حبه قند، چاق كننده است.

غذاهای پروتئین دار توصیه شده در زمان افطار:
به منظور داشتن نیروی کافی جسمی و فکری در طول روزهای ماه مبارک رمضان مصرف شیر، نان، پنیر، تخم مرغ آب پز، شیر برنج و سوپ های سبزیجات، ماهی، گوشت های قرمز وسفید و مصرف گردو در حد اعتدال در زمان افطار توصیه می شود. بین افطار و سحر از 5 گروه مواد غذایی شامل نان و غلات، میوه، سبزی، شیر و فراورده های آن وگوشت به طور متعادل و متنوع استفاده شود.

محدودیت مصرف برخی از غذاها در ماه مبارک رمضان برای اشخاص روزه دار:
استفاده از مواد قندی ساده مثل قند و شکر، آب نبات ،غذاهای پر چرب، پر ادویه ، سوسیس و كالباس، سس مایونز، غذاهای پر نمک،غذاهای نفاخ(مثل انواع آش ها)، افراط در مصرف حلوا، شله زرد، زولبیا و بامیه مصرف زیاد آب سرد و نوشابه های سرد از عادات غذایی نادرست است که باید در ماه مبارک رمضان از آنها پرهیز کرد و یا مصرف انها را محدود نمود و خانواده ها سعی کنند به جای استفاده از غذاهای سرخ کردنی روش طبخ غذای خود را بصورت آب پز، کباب کردن و یا با بخار پختن تغییر دهند.

فاصله توصیه شده بین مصرف افطار و شام :
بهتر است که افطارمختصر صرف شده و بعد از آن شام مصرف شود و فاصله كمی بین این دو باشد زیرا به شخص روزه دار کمک می کند تا اشتهای بیشتری برای خوردن سحری داشته باشد.

توصیه های تغذیه ای جهت نوجوانان در حال بلوغ روزه دار:
به علت نیاز به مواد مغذی در پسران و دختران در حال بلوغ می بایست دریافت انرژی آنها بیش از افراد عادی باشد زیرا دارای میانگین رشد قدی بالاتری درطول سال هستند و علاوه بر مصرف غذاهای توصیه شده برای بزرگسالان از برخی مواد مقوی مثل دسرهای شیرین و خرما نیز استفاده کنند.
به منظور تمرکز فکری و نیازهای خاص دوران بلوغ نوجوانان باید به طور اعتدال و متنوع از تمام پنج گروه مواد غذایی استفاده کنند تا دچار کمبود مواد مغذی در ایام روزه داری نشوند. فاصله کم بین صرف افطار و شام ، مصرف سالاد و ماست در زمان افطار و سحر و شیر قبل از خواب میتواند در تامین آب و املاح آنان مفید واقع شود.
به علت علاقه خاص در سنین نوجوانی به غذاهای آماده (Fast food) مثل ساندویچ، پیتزا، نوشابه، شکلاتها، چیپس و ... به جای غذاهای سنتی، والدین می بایست مصرف اینگونه تنقلات و غذاهای آماده را در ماه مبارک کنترل و محدود نمایند. به نوجوانان عزیز باید یاد آور شد که با غذاهای آماده (Fast food) نمی توان روزه گرفت.

نویسندگان: دکتر مصطفی نوروزی و دکتر رزا زاوشی ، متخصصین تغذیه و رژیم درمانی – دانشیاران دانشگاه علوم پزشکی قزوین
منبع : سلامت نیوز

نوشتن دیدگاه