اجتماعات دنیا همواره در تحوّل و تغییر است و اوضاع اجتماعی ملل دائماً عوض می شود. روابط بین ملل، پیوسته در حال توسعه و گسترش است.
کوشش حکومت ها برای بالا بردن سطح تجهیزات نظامی و دست یافتن به اسلحه های ویران کننده تر و خطرناک تر، هرروز بیشتر می شود و ترس و وحشت از جنگ، ساکنان کره زمین را هرروز ناراحت تر می نماید.
هم اکنون طبق یک آمار، در دنیا هردقیقه هزارمیلیون دلار - که در هرساعت معادل شصت هزارمیلیون دلار می شود - مخارج تسلیحاتی حکومت های جهان است (1).
اگر اغراض شخصی، گروه بندی ها، منطقه سازی ها و سیاست های خاص و اِعمال نفوذ متنفّذین بزرگ - که بشر را به اختلاف و تعصّبات ناروا واداشته اند - و حرص و جاه و استثمارطلبی و اندیشه استکبار و استضعاف می گذاشت و فطرت بشر راهنمای او می شد، اکثریت مردم این گروه بندی های منطقه ای و این هزینه های سرسام آور جنگی را محکوم می کردند و خواهان آزادی از این ملّیت ها و وطن ها می شدند و به سوی برادری و برابری گام برمی داشتند و عضو یک خانواده و تابع یک جامعه می شدند و شرق و غرب و آسیا  و اروپا و آمریکا باهم متّحد شده و یک جامعه مشترک المنافع تشکیل می دادند.
کارشناسان اتمی دانشگاه «هاروارد» وانستیتوی تکنولوژی «ماساچوست» اعلام داشتند: دنیا قبل از سال ۲۰۰۰ میلادی، محکوم به یک جنگ اتمی است، مگر آنکه کلیه کشورهای جهان از حاکمیت ملّی خود چشم پوشیده و یک دولت جهانی تشکیل دهند؛ امّا تشکیل چنین دولتی درحال حاضر امکان پذیر به نظر نمی رسد (2).
بنابراین از هر نظر که روی جامعه مطالعه شود، این حقیقت معلوم می شود که جامعه باید توسعه و گسترش یابد، چنان که گسترش یافته است. از زندگی و اجتماع خانواده به اجتماع قبیله و از اجتماع قبیله به اجتماع منطقه ای و کشوری و بالاخره به اینجا رسیده است که وحدت جهانی جامعه را مطرح کرده است.
یک روز، یک خانواده تحت ریاست یک فرد بود. جلوتر که آمد، یک قبیله تحت سرپرستی یک رئیس اداره شده و امروز صدها میلیون نفر تحت یک حکومت و یک قانون اداره می شوند. فاصله های فرهنگی متعدد به تدریج از بین می روند و دنیا به سوی وحدتی اجتماعی حرکت می کند.
به طوریقین، هرکس سعادت یک ملّت را فقط بخواهد و برای رفاه و ترقی و پیشرفت یک جامعه خاص تلاش کند، طبعاً بدبختی و بردگی و عقب ماندگی جامعه های دیگر را خواهد خواست، یا اگر خیلی شریف باشد، نسبت به دیگران بی تفاوت خواهد بود.
تعلیمات اسلام، بشر را به سوی جامعه جهانی می برد، و اصولاً پیاده کردن تعالیم اسلام در جامعه های بزرگ تر، هدف های این دین را عملی تر می سازد.
اسلام قبل از آنکه دین جامعه های کوچک باشد، دین جامعه جهانی است، و قبل از آنکه دین یک خانواده باشد، جامعه های کوچک را به سوی جامعه بزرگ حرکت می دهد و این امتیازات و اعتباراتی که از آن، جامعه های گوناگون به وجود آمده است، در اسلام رسمیت ندارد. اسلام افراد بشر را معارض یکدیگر و در برابر یکدیگر قرار نمی دهد، و تضادها و برخوردها و مزاحمت هایی که از اسم و رسم این جامعه ها به وجود آمده است، همه باید در جامعه جهانی اسلام که فقط به خدا تعلّق دارد، و هیچ رنگ و نژاد و خصوصیات وطنی در آن وارد نیست، و همه در آن مشترک می باشند، ادغام گردد، تا آنجا که غیر از مملکت خدا، که منزه از هرگونه ستمی بر اهل مملکت خود می باشد، کشور دیگری وجود نداشته باشد.
«سُبْحانَ مَنْ لا یعْتَدِی عَلی أَهْلِ مَمْلِکتِهِ» (3)؛
«منزه و پاک است خدایی که بر اهل قلمرو و مملکت خود ستم روا نمی دارد».
یکی از دانشمندان محقق می گوید: فکر گنجاندن بشریت در وطن واحد، بدون توجّه به جنس، رنگ، زبان و حدود جغرافیایی، هدیه ای است که اسلام آن را به مدنیت بشر اهدا کرده است.
این وحدت جهانی، یگانه عامل نابودگر کینه های دولت ها، و دشمنی و اختلافی است که مدنیت و آبادانی را به سوی نیستی و زوال کشانده است.
مسیحیت اگرچه مانند اسلام، دین دولت است (از این جهت که دین بسیاری از امم و اقوام است)؛ امّا از جهت مساوات و برابری بین ملل و اقوام و نشر انسانیت بین آنها، اسلام دینی عام و همگانی است و شکست مسیحیت در این ناحیه آشکار است.
مسیحی های سفیدپوست همواره تابه امروز با مسیحیان سیاه پوست، بااینکه در یک منطقه زندگی می کنند، دشمنی دارند. در آمریکا نیز بااینکه به اصطلاح مرکز دموکراسی است، وضعیت به همین گونه است، و سفیدپوست نمی تواند با سیاه پوست در زیر یک سقف زندگی کند و همواره مسیحیان غرب اعتقاد دارند که از مسیحیان شرق، بالاترند و اجازه نمی دهند که در کنیسه ها و معبدهای مخصوص (معبدهای مسیحیان غرب) با آنها به عبادت بپردازند.
کما اینکه آنان که از طوایف پست و پایین هندی به مسیحیت گرویده اند، مورد تحقیر آنان که از طوایف به اصطلاح عالی هستند، می باشند و از اینجا معلوم می شود که مسیحیت، امروز از تألیف و اتّحاد جامعه انسانی عاجز است، درحالی که اسلام توانسته است نظامی جهانی بر اساس برادری همگانی بین غربی و شرقی، سفید و سیاه و آریایی، سامی و هندی و زنگی ایجاد کند و مساوات را بین آنها برقرار نماید.
سیاه پوست و کسی که از طبقه پست باشد، با سفیدپوست و طبقات به اصطلاح عالیه برابر است و مانند هرمسلمان دیگری محترم می باشد و به مجرد اسلام آوردن با همه افراد رابطه برادری خواهد داشت و در هر مسجدی بخواهد می تواند خدا را عبادت کند؛ بلکه می تواند دوش به دوش بزرگ ترین برادران مسلمان خود، از جهت مقام و موقعیت اجتماعی بایستد و با او بر سر یک سفره بنشیند.
این به هم پیوستگی و مساوات اسلامی، در هیچ جمعیت و دین و نظامی در تمام عالم شناخته نشده است و غیر از اسلام، هیچ مکتب و آیینی نمی تواند دموکراسی جهانی را به صورتی صحیح و با رعایت مساوات بین جمیع بشر برقرار نماید (4).
دیگر جوامع و نظامات، اگر در ماهیتشان اختصاص به یک منطقه یا یک نژاد یا اهل یک زبان و یک کشور نباشد، حداقل قابل اختصاص هستند. مثلاً نظام دموکراسی هم اکنون رنگ مملکتی و قاره ای پیدا کرده است؛ می گویند: دموکراسی فرانسوی، دموکراسی انگلیسی، دموکراسی آمریکایی. بااینکه همه آنها دموکراسی است؛ امّا مثلاً نظام دموکراسی انگلیسی، با نظام دموکراسی سوئدی در برابر یکدیگر قرار دارند و باهم، رقابت اقتصادی و سیاسی می کنند.
در جامعه و نظام کمونیسم نیز این اختصاص و رنگ ملّی حفظ شده است. کمونیسم چین، شوروی، یوگسلاوی، بلغار، مجار و کمونیسم کوبا با یکدیگر فرق داشته و هرکدام اختصاص به منطقه ای دارند. پس کمونیسم هم قابل اختصاص است و این رژیم های کمونیستی در برابر هم و مقابل یکدیگر قرار گرفته و تضاد و اصطکاک منافع دارند.
پس ماهیت رژیم دموکراسی و کمونیسم، جهانی بودن و یک جامعه بودن نیست؛ امّا دین اسلام دینی جهانی است و هرگز جوامع و حکومت های متعدد اسلامی، امکان اختلاف ندارند.
نظام سعودی، نظام سوری، نظام مصری و... با نظام جهانی اسلام قابل تعقّل و تصور نیست، فقط یک شناسنامه است و آن هم شناسنامه مسلمانی و بس و برای غیرمسلمان هم شناسنامه در حمایت نظام اسلامی.
اسلام و نظامش را نمی توان به اهل یک منطقه اختصاص داد که اهل آن منطقه در برابر منطقه دیگر قرار گرفته و حکومت آنها درصدد استضعاف و استعمار حکومت مجاور برآمده و با مردم خویش، بیش از مسلمانان دیگر مناطق برادری نمایند.
امّت اسلام، امّت واحده است و همه باید خدا را پرستش بنمایند، و تعدد جوامع و امم و پرستش افراد و الهه هایی غیرخدا و اتّخاذ معبودهای متعدد موجب شرک بوده و باطل می باشد.
در قرآن مجید می فرماید:
﴿إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکمْ فَاعْبُدُونِ﴾ (5)؛
«به تحقیق که این امّت شما امّت واحده است و تنها من پروردگار شمایم، پس مرا پرستش کنید».
قرآن برای ناس (مردم) آمده است، و به مردم خطاب کرده است:
«کعبه» اولین خانه ای است که برای مردم بنیاد شده است:
﴿إِنَّ أَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِی بِبَکةَ مُبارَکاً﴾ (6)؛
«نخستین خانه ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است؛ که پربرکت است».
استفاده از آنچه در زمین است، برای عموم مردم حلال و مباح می باشد:
﴿یا أَیها النّاسُ کلُوا مِمّا فِی الاَرْضِ حَلالاً طَیباً﴾ (7)؛
«ای مردم از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید».
قرآن، بیان و هدایت برای همه مردم است:
﴿هذا بَیانٌ لِلنّاسِ﴾ (8)؛
«این بیانی است برای عموم مردم».
﴿هُدی لِلنّاسِ﴾ (9)؛
«برای راهنمایی و هدایت مردم»
فرستادن پیامبران و نزول کتاب بر آنان برای این است که مردم قسط را برپا دارند:
﴿لِیقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ﴾ (10)؛
«تا مردم قیام به عدالت کنند».
پیغمبر برای مردم فرستاده شده است:
﴿وَ أَرْسَلْناک لِلنّاسِ رَسُولاً﴾ (11)؛
«و ما تو را رسول برای مردم فرستادیم».
پروردگار مردم، پادشاه مردم، معبود مردم، خدای تعالی است:
﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ * مَلِک النّاسِ * إِلهِ النّاسِ﴾ (12)؛
«بگو: پناه می برم به پرودگار مردم. به مالک و حاکم مردم. (به خدا و ) معبود مردم».
امامت نیز که یک بعد آن، زمامداری و تنظیم و تدبیر امور جامعه است، پیشوایی و رهبری مردم است:
﴿إِنِّی جاعِلُک لِلنّاسِ إِماماً﴾ (13)؛
«من تو را پیشوا و امام مردم قرار دادم».
قرآن در همه جا و در هر مورد، تسلیم به خدا و اسلام را که دین فطرت و دین جهانی است، پیشنهاد نموده است:
﴿قُولُوا آمَنّا بِالله وَ ما أُنزِلَ إِلَینا وَ ما أُنزِلَ إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یعْقُوبَ وَ الاَسْباطِ وَ ما أُوتِی مُوسی وَ عِیسی وَ ما أُوتِی النَّبِیونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَینَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ﴾ (14)؛
«بگویید: به خدا و آنچه به سوی ما نازل شده و آنچه به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط و آنچه به موسی و عیسی داده شد و آنچه به پیغمبران از جانب پروردگارشان عطا شده، ایمان آورده ایم و بین احدی از آنها فرقی نمی گذاریم و در برابر فرمان خدا تسلیم هستیم».
جهان یک خدا دارد و به این لحاظ واحد است، جامعه نیز باید واحد باشد؛ یعنی خدا در آن حاکم باشد و با نظام الهی و قانون الهی، سیر الی الله داشته باشد.
مردم باید بکوشند تا در یک جامعه واحد زندگی کنند، و تعدد جوامع و افتراقات و استثمارهای موجود در آنها را ریشه کن ساخته و خود یک امّت واحده گردند.
عقیده به ظهور مهدی موعود (علیه السلام)؛ یعنی عقیده به محقق شدن حکومت جهانی، عقیده به مجتمع واحد انسانی، عقیده به ملّیت و قومیت همگانی و دین فطری انسانی، آخرین و بلندپایه ترین اجتماع انسانی در مقابل بشر است و کاروان بشریت به سوی آن نقطه می رود و بشر باید خواهان آن جامعه باشد.
هرکس چنین عقیده ای دارد، فکرش وسیع و مقصدش وسیع است. برای نفع یک جامعه، جامعه دیگر را استثمار نمی کند و برای سیادت یک گروه، گروه های دیگر را برده و بیچاره نمی پسندد و برای خاطر نژادی، نژاد دیگر را از حقوق انسانی محروم نمی سازد.
برای اینکه یک طبقه مرفه باشد، طبقات دیگر را غارت نمی نماید و برای اینکه مردم یک کشور، تنعّم بیشتر و تجمّل زیادتر و عیاشی و شهوت رانی بیشتر نمایند، مردم کشورهای دیگر را عقب مانده نمی خواهد و از ترقی علم و صنعت و برخورداری آنها از مواهب و نعمت های خدا جلوگیری نمی کند.
چنان که می بینید امروز ابرقدرت ها با دیگران چنین معامله می نمایند و ملّت ها و حکومت های ابرقدرت - بلکه ملل و حکومت های ضعیف هم اگر بتوانند - همه خود را می بینند و می خواهند دیگران را ببلعند.
چنان که یهود، خود و نژادش را «حزب برگزیده خدا» می شمارد و تمام افراد دیگر را که نژادشان اسرائیلی نباشد، بنده و برده و خادم یهود می داند.
چنان که نژادپرستان بی رحمِ بی شرف، سیاه پوستان را در شکنجه قرار می دهند، از هواپیما به زمین می اندازند و ابرقدرت هایی هم که اعلامیه حقوق بشر را امضا کرده اند، از این جنایت ها پشتیبانی می نمایند.
از نظر معتقدین به ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، بدترین جامعه ها و حکومت ها، جامعه های استعمارگر و استضعاف طلب است که باید با آنها مبارزه کرد و فکر و هدف و سازمان و رفتارشان را کوبید. این جامعه ها درست در قطب مخالف جامعه مورد انتظار ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) هستند و از زمین تا آسمان باهم فاصله دارند. اینها جهان را برای همه می خواهند و آنها جهان و همه را برای خود. اینها برای همه خوشبختی و سعادت می خواهند و آنها برای دیگران بدبختی و فقر و جهل. اینها بیداری و رشد فکری بشر را دوست دارند و آنها از بیداری و رشد فکری بشر بیمناک اند و تا بتوانند از آن جلوگیری می نمایند.
ولی هرطور هست، سرانجام ستمگران نابود می شوند و پیروزی با اهل حقّ است و دیوارها و فاصله های جغرافیایی، فرهنگی و فکری، یکی پس از دیگری از میان برداشته می شود و شرک به مظاهر گوناگونش که در اجتماعات متعدد و مختلف به صورت وطن پرستی (15)، نژادپرستی و فردپرستی جلوه دارد، به توحید تبدیل می شود و سرانجام خداوند آن موحّد حقیقی، آن یگانه وارث ابراهیم بت شکن (علیه السلام) و فرزند عزیز و گرامی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، حضرت ولی عصر (علیه السلام) را استقرار می دهد.
مردمی که منتظر مهدی (علیه السلام) و تشکیل جامعه واحد جهانی هستند، باید فکرشان نسبت به سازمان جهان، روشن باشد و ملتفت باشند که این عقیده، آنها را به سوی چه هدفی می برد. این پراکندگی هایی که در جهان کنونی اسلام است، مخالف روح اسلام و دعوت قرآن است و نمی توان آنها را شرعی و اسلامی شمرد؛ چون برنامه اسلام، یکی شدن جامعه و جهانی شدن آن است و اکنون اگرچه اسلام، گسترش نیافته است، باید جامعه اسلامی موجود، نمونه آن جامعه جهانی باشد.
سراسر جهان اسلام کنونی هم باید یک شکل حکومت، یک شعار و یک روز عید، یک تاریخ و یک قانون داشته باشند و این سرزمین های پهناور حجاز، نجد، تهامه، یمن، اردن، سوریه، لبنان، فلسطین، مصر، لیبی، تونس، الجزایر، سودان، عمان، کویت، بحرین، عراق، ایران، افغانستان، قفقاز، ترکستان، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، مالزی، اندونزی و نقاط دیگر، همه باید ید واحد باشند که هیچ یک از آنها از دیگری جدا نبوده و این اختلافات در بین آنها نباشد.
ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) کاملاً با این وحدت جامعه ارتباط دارد و آیات و روایات، این نوید را داده اند و اوضاع جهان نیز، آماده شدن جهان را ازهرجهت برای آن حکومت جهانی نوید می دهد. حکومتی که شاید عملی شدن آن در چهارده قرن پیش، یک محال عادی بود؛ زیرا با نقص وسایل ارتباط در آن زمان، اداره جهان در زیر یک پرچم و یک حکومت غیرممکن به نظر می رسید.
در صدر اسلام، حکومت های به ظاهر اسلامی آن زمان که بر ممالک گسترده، تحت لوای اسلام و به نام اسلام حکومت یافتند، با الهام از تعالیم اسلام، امکان این وحدت را ثابت کردند، درحالی که وسایل ارتباط جمعی که هم اکنون توسط آنها، تمام عالم به منزله یک مملکت و بلکه یک شهر شده است، امکان آن حکومت موعود را بیشتر کرده است وتا بدانجا که بسیاری از مردان مشهور دنیا هم از آن سخن می گویند و آن را به عنوان یک طرح مهم و ممکن و علاج نابسامانی ها پذیرفته اند.
آینده هرچه بشود، هرچه اتفاق افتد؛ جنگ یا صلح، به سوی این هدف نزدیک تر و نزدیک تر خواهد شد.
در حدیث آمده است:
«إِذا قامَ الْقائِمُ الْمَهْدِی، لا یبْقی أَرْضٌ إِلاّ نُودِی فِیها شَهادَةَ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ» (16)؛
«وقتی حضرت قائم (علیه السلام) قیام فرماید، زمینی باقی نمی ماند مگر آنکه شهادت «لا اله الاّ الله ومحمّداً رسول الله» در آن ندا داده می شود».

پاورقی :
(1) روزنامه رستاخیز، شماره ۸۹۹، نقل از سالنامه سال ۱۹۷۸ میلادی انستیتوی بین المللی پژوهش که مقرّ آن استکهلم سوئد است.
(2) این مسئله در سمینار کارشناسان اتمی دانشگاه هاروارد، وانستیتوی تکنولوژی ماساچوست و مجلّه ماهانه هاروارد (شماره ماه نوامبر) عنوان شده بود که گزارش آن را نقل کرده است. روزنامه اطلاعات، شماره ۱۴۸۶۰، ص ۲، ۲۴ آبان ۱۳۵۴ش.
(3) طوسی، مصباح المتهجد، ص۴۴۸؛ قطب راوندی، الدعوات، ص۹۳؛ ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۱۸۴.
(4) نوفل، محمّد رسولا نبیاً، ص۱۴۲ - ۱۴۳، نقل به مضمون.
(5) انبیاء، ۹۲.
(6) آل عمران، ۹۶.
(7) بقره، ۱۶۸.
(8) آل عمران، ۱۳۸.
(9) بقره، ۱۸۵؛ آل عمران، ۴.
(10) حدید، ۲۵.
(11) نساء، ۷۹.
(12) ناس، ۱ - ۳. در قرآن مجید در ۲۴۱ مورد، کلمه ناس آمده است، خواننده عزیز، خود می تواند آیاتی را که با وحدت جامعه و نظام واحد جهانی ارتباط دارد، از بین آنها استخراج نماید.
(13) بقره، ۱۲۴.
(14) بقره، ۱۳۶.
(15) گاهی می گوییم: «وطن دوستی» و مقصود این است که هرکسی برای عمران آب و خاک و شهر و دیاری که در آن بزرگ شده و پرورش یافته، کوشش کند، به ابنای وطن خود خدمت کند، برای پیشرفت علمی، صنعتی و ترقی اجتماعی آنها تلاش نماید. این نوع وطن دوستی بسیار پسندیده است.
انسان مدیون اجتماعی است که در آن پرورش یافته و اگر دین خود را به آن ادا نکند، خائن است. این نوع وطن دوستی، معنایش کوشش برای برتر بودن شهر و زادگاه خود، بر شهر برادر دیگر و بی تفاوت بودن نسبت به آنها، یا استثمار آنها نیست.
گاهی می گویند: «وطن پرستی» و غرضشان کوشش برای بیشتر بهره مند گردانیدن یک جامعه است، هرچند که به بیچاره کردن و استثمار جامعه دیگری منتهی شود. یا غرضشان نگاه داشتن یک رژیم یا حکومت یک شخص یا غرض های کثیف دیگر است. این گونه وطن پرستی است که از مظاهر شرک بوده و ترویج و دفاع از آن پوچ و بیهوده می باشد.
گاهی یک نفر سرباز، برای اینکه حمله گروهی متجاوز و غارتگر را از جامعه و وطنش دفع کند، فداکاری می کند. این کار، اگر وطن دوستی نامیده شود یا اسم دیگری داشته باشد، افتخار است. گاهی هم یک نفر جنگ می کند، سرسختی نشان می دهد، برای اینکه تجاوز کند و قلمرو حکومت یک فرد یا یک رژیم فاسد را گسترش دهد، یا فلان حزب و فلان حاکم را بر مردم تحمیل کند، این کار اگر هم وطن دوستی نامیده شود، جنایت است. چنان که به عکس، گاهی شما کالای یک منطقه را نمی خرید، برای اینکه می بینید در آنجا سرمایه داری رشد یافته و آنها قصد استثمار دارند و می خواهند شما را غارت کنند و هرچه بیشتر بدوشند و یا با نفوذ اقتصادی بر شما مسلط گردند، خود را قوی و شما را ضعیف سازند و برابری انسانی را از بین ببرند. اینجا باید مبارزه کرد، باید کالا را نخرید و مبارزه منفی را ادامه داد، باید خودتان دست به کار شوید از آب و نان خود هم اگر شده کم بگذارید، مؤسسات صنعتی بسازید و خود را از آنان بی نیاز نمایید.
(16) عیاشی، کتاب التفسیر، ج۱، ص۱۸۳؛ قندوزی، ینابیع الموده، ج۳، ص۲۳۶؛ صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص۲۹۳.

نوشتن دیدگاه