به چه سندی ما به اهل بیت (علیهم السلام) توسل می گیریم؟

(زمان خواندن: 4 - 8 دقیقه)

 

یکی از شبهاتی که امروزه توسط برخی بیان می شود، بحث توسل است. ما در اینجا بررسی می کنیم که این بحث ریشه در آیات قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام) دارد و شبهات وارده به آن مردود است.
کلمات "توسل" و "وسیله" هر دو دارای یک ریشه‌ی لغوی بوده و از ماده‌ی "وسل" گرفته شده و به معنی تقرّب جستن و یا چیزی كه باعث تقرّب به دیگری از روی علاقه و رغبت می‎شود؛ می‎باشد.
از حیث اصطلاح، امروزه توسل به عملی خاص که شیعیان انجام می دهند اطلاق می گیرد که پیامبر یا یکی از ائمه را در درگاه خداوند وسیله قرار می دهند تا از خدا حاجت و بخشش گناهان خویش را طلب کنند و آنها را شفیع نزد خداوند قرار دهند.
مسئله توسل ریشه در آیات قرآن دارد. آیه ای که به مسئله توسل اشاره دارد، در سوره مائده آمده است: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (اى كسانى كه ایمان آورده‏ اید، از خداوند پروا كنید و (براى تقرّب) به سوى او (از مقرّبان درگاهش و از اعمال صالح) وسیله بجویید و در راه او جهاد كنید، شاید رستگار گردید.) (مائده 35)
وسیله در آیه فوق معنى بسیار وسیعى دارد و هر کار و هر چیزى که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس پروردگار می شود را شامل می گردد، همانطور که امام على (علیه السلام) در نهج البلاغه فرموده است: بهترین چیزى که به وسیله آن می توان به خدا نزدیک شد ، ایمان به خدا و پیامبر او و جهاد در راه خدا است که قله کوهسار اسلام است، و همچنین جمله اخلاص (لا اله الا الله) که همان فطرت توحید است، و بر پا داشتن نماز که آئین اسلام است، و زکات که فریضه واجبه است، و روزه ماه رمضان که سپرى است در برابر گناه و کیفرهاى الهى، و حج و عمره که فقر و پریشانى را دور می کند و گناهان را می شوید، و صله رحم که ثروت را زیاد و عمر را طولانى مى کند، انفاق هاى پنهانى که جبران گناهان می نماید و انفاق آشکار که مرگ هاى ناگوار و بد را دور می سازد و کارهاى نیک که انسان را از سقوط نجات مى دهد.
و نیز شفاعت پیامبران و امامان و بندگان صالح خدا كه طبق صریح قرآن باعث تقرب به پروردگار می ‏گردد، در مفهوم وسیع توسل داخل است، و همچنین پیروى از پیامبر و امام و گام نهادن در جاى گام آنها ؛ زیرا همه اینها موجب نزدیكى به ساحت قدس پروردگار می ‏باشد حتى سوگند دادن خدا به مقام پیامبران و امامان و صالحان كه نشانه علاقه به آنها و اهمیت دادن به مقام و مكتب آنان می باشد ، جزء این مفهوم وسیع است.
در روایتی آمده که امیرالمؤمنین (علیه السلام) در تفسیر آیه" وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ" فرمودند: (منم وسیله خداى تعالى) همچنین از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت شده كه فرمودند: از خداى تعالى براى من درخواست وسیله كنید كه " وسیله" درجه‏ اى است در بهشت كه به جز یك نفر به آن درجه نمی رشد و امیدوارم آن یك بنده خدا من باشم.
و آنها كه آیه فوق را به بعضى از این مفاهیم اختصاص داده‏اند در حقیقت هیچ گونه دلیلى بر این تخصیص ندارند، زیرا همانطور كه گفتیم" وسیله" در مفهوم لغوی اش به معنى هر چیزى است كه باعث تقرب می گردد.
لازم به تذكر است كه هرگز منظور این نیست چیزى را از شخص پیامبر یا امام مستقلاً تقاضا كنند، بلكه منظور این است با اعمال صالح یا پیروى از پیامبر و امام، یا شفاعت آنان و یا سوگند دادن خداوند به مقام و مكتب آنها (كه خود یك نوع احترام و اهتمام به موقعیت آنها و یك نوع عبادت است) از خداوند چیزى را بخواهند این معنى نه بوى شرك می ‏دهد و نه بر خلاف آیات دیگر قرآن است و نه از عموم آیه فوق بیرون می باشد.(تفسیر نمونه/آیت الله مكارم شیرازی)
در روایتی آمده که امیرالمؤمنین(علیه السلام) در تفسیر آیه" وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ " فرمودند: (منم وسیله خداى تعالى)
همچنین از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روایت شده كه فرمودند: (از خداى تعالى براى من درخواست وسیله كنید كه "وسیله" درجه ‏اى است در بهشت كه به جز یك نفر به آن درجه نمی ‏رسد و امیدوارم آن یك بنده خدا من باشم.)
با دقت در روایت و تطبیق با معنای آیه خواهید دید كه وسیله عبارت است از مقامى كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نزد پروردگارش دارد، و آن جناب به وسیله آن مقام می ‏تواند به درگاه خداى تعالى تقرب جوید، و آل طاهرینش و بعد از آنان صالحان از امتش به آن جناب ملحق می ‏شوند، هم چنان كه در بعضى از روایات صادره از آل محمد(علیهم السلام) آمده كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست به دامن پروردگارش می ‏زند و ما دست به دامن او مى‏زنیم و شما (شیعیان ما) دست به دامن ما می ‏زنید. (المیزان/علامه طباطبایی(ره))
در قرآن چندین مصداق برای توسل آمده که طبق این آیات وسیله قرار دادن مقام انسانی صالحی در پیشگاه خدا و طلب چیزی از خداوند به خاطر او، به هیچ وجه ممنوع نیست و منافات با توحید ندارد.
در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:

توسّل برادران یوسف به حضرت یعقوب (علیه السلام) جهت طلب استغفار
در قرآن آمده پس از آنکه برادران یوسف فهمیدند برادرشان عزیز مصر است و متوجه گناهان خود شدند از پدر تقاضا کردند برایشان طلب استغفار کند." قَالُواْ یَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِینَ "(پسران یعقوب) گفتند: اى پدر، براى گناهان ما (از خداوند) آمرزش بخواه، كه همانا ما خطاكار بودیم.)(یوسف 97)
و پدرشان نیز پذیرفت." قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّیَ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ "(گفت: به زودى براى شما از پروردگار خویش آمرزش می ‏خواهم (بگذارید شب جمعه شود یا روز وصل یوسف رسد) مسلّما او همان بسیار آمرزنده و مهربان است.)(یوسف 98)
از آیات فوق استفاده می شود که تقاضای استغفار از شخص دیگر نه تنها منافات با توحید ندارد، بلکه راهی است برای رسیدن به لطف پروردگار، وگرنه چگونه ممکن بود یعقوب پیامبر، تقاضای فرزندان را دائر به استغفار برای آنان بپذیرد، و به توسل آنها پاسخ مثبت دهد.
شفاعت پیامبران و امامان و بندگان صالح خدا كه طبق صریح قرآن باعث تقرب به پروردگار می گردد، در مفهوم وسیع توسل داخل است، و همچنین پیروى از پیامبر و امام و گام نهادن در جاى گام آنها زیرا همه اینها موجب نزدیكى به ساحت قدس پروردگار می ‏باشد حتى سوگند دادن خدا به مقام پیامبران و امامان و صالحان كه نشانه علاقه به آنها و اهمیت دادن به مقام و مكتب آنان می ‏باشد جزء این مفهوم وسیع است.

توسّل به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) جهت آمرزش گناهان
خداوند در قرآن کریم از عمل برخی از مؤمنین گنهکار گزارش داده است که به نزد رسول خدا آمده و از ایشان درخواست می‌کردند تا از درگاه خداوند برای ایشان طلب آمرزش و بخشش نماید: " وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِیُطَاعَ بِإِذْنِ اللّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآۆُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا " (و ما هیچ رسولى را نفرستادیم مگر آنكه به یارى و توفیق خدا از وى اطاعت شود. و اگر آنها هنگامى كه به خویشتن ستم كردند نزد تو می ‏آمدند، آن گاه از خداوند آمرزش می ‏خواستند و رسول خدا نیز براى آنها طلب آمرزش می‏كرد بی ‏تردید خدا را بسیار توبه ‏پذیر و مهربان می ‏یافتند.)(نساء 64)
این آیه صریحاً می گوید که آمدن به سراغ پیامبر(صلی الله علیه و آله) و او را بر در درگاه خدا شفیع قرار دادن، و وساطت و استغفار او برای گنهکاران مؤثر است، و موجب پذیرش توبه، و رحمت الهی است.
با توجه به این آیه اگر وساطت و دعا و استغفار و شفاعت خواستن از پیامبر(صلی الله علیه و آله) شرک بود ، چگونه ممکن بود که قرآن چنین دستوری را به گنهکاران بدهد.
البته بدیهی است پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمرزنده گناه نیست، او تنها می تواند از خدا طلب آمرزش کند. جالب توجه این است که قرآن نمی گوید: تو برای آنها استغفار کن بلکه می گوید"رسول" برای آنها استغفار کند، این تعبیر گویا اشاره به آن است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) از مقام و موقعیتش استفاده کند و برای خطا کاران توبه کننده استغفار نماید.

فاطمه خالکی   
بخش قرآن تبیان

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page